Sùi mào gà lây qua đường nào? Làm gì để không bị lây bệnh?

Sùi mào gà biểu hiện là những nốt sùi mềm trên da và niêm mạc, gây ra nhiều bất tiện làm ảnh hưởng đến tinh thần, cảm xúc lứa đôi và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, người bệnh có thể đối mặt với tình trạng nhiễm trùng sinh dục, vô sinh, liệt dương, suy giảm chức năng sinh sản, thậm chí tiến triển ung thư trong một số trường hợp và gây tử vong. Vậy sùi mào gà lây qua đường nào? Ai có nguy cơ bị lây? Làm sao để phòng ngừa sùi mào gà hiệu quả?

Bệnh sùi mào gà lây qua đường nào?

HPV gây bệnh sùi mào gà chủ yếu lây truyền qua đường tình dục, kể cả tiếp xúc tay với bộ phận sinh dục hoặc quan hệ bằng đường miệng. Sùi mào gà có biểu hiện là những nốt sùi mềm và nhỏ trên da và niêm mạc, cụ thể là trong hoặc xung quanh miệng, lưỡi, hậu môn, bộ phận sinh dục… kèm theo cảm giác đau đớn, ngứa ngáy, khó chịu ở cả nam và nữ.

Thống kê của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), cho thấy tỷ lệ một người có nguy cơ mắc sùi mào gà ít nhất một lần trong đời lên đến 50%. Có trường hợp người bệnh xuất hiện sùi mào gà trong vòng vài tuần sau khi nhiễm HPV nhưng cũng có trường hợp ủ bệnh vài tháng hoặc vài năm mới xuất hiện các biểu hiện của bệnh, tùy vào khả năng hoạt động của hệ miễn dịch.

Theo nghiên cứu, tỷ lệ người xuất hiện sùi mào gà rõ rệt rất thấp chỉ khoảng 1-2%. Điều này khiến nhiều người khó phát hiện được bệnh của mình và vô tình lây nhiễm HPV cho những người xung quanh. Do đó việc nhận biết sùi mào gà lây qua đường nào là rất quan trọng để giúp kiểm soát và phòng ngừa hiệu quả căn bệnh này. Theo chuyên gia của Hệ thống tiêm chủng VNVC, sùi mào gà lây nhiễm chủ yếu qua các con đường sau:

1. Quan hệ tình dục không an toàn

Sùi mào gà lây qua đường nào? Một trong những con đường lây nhiễm đầu tiên được các chuyên gia cảnh báo chính là qua đường tình dục. Bất kỳ đối tượng nào có hoạt động quan hệ tình dục cũng đều có nguy cơ lây nhiễm HPV và mắc sùi mào gà.

Ở các đối tượng có đời sống tình dục không an toàn, nhiều bạn tình và đa dạng hình thức quan hệ tình dục như quan hệ qua đường âm đạo, hậu môn hoặc miệng, sử dụng “đồ chơi tình dục”... mà không sử dụng biện pháp bảo vệ như bao cao su với người bị nhiễm HPV (kể cả khi họ không xuất hiện bất cứ triệu chứng nào) sẽ  có nguy cơ nhiễm HPV và mắc bệnh sùi mào gà cao hơn.

Ngay cả khi đã nhiễm HPV nhưng bệnh chưa biểu hiện thành các triệu chứng rõ rệt, người mang virus cũng có thể trở thành nguồn lây cho nhiều người khác, cùng với sự đa dạng trong hình thức lây nhiễm HPV, sự lây truyền virus trong cộng đồng khó có thể kiểm soát. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe cá nhân mà còn gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng,.

2. Tiếp xúc trực tiếp với vùng da bị sùi mào gà

Sùi mào gà còn có thể lây nhiễm thông qua những tiếp xúc trực tiếp tay với bộ phận sinh dục, hậu môn hoặc miệng của người nhiễm bệnh, sau đó lại chạm vào vùng kín/ niêm mạc/ vết thương hở của bản thân.

3. Lây truyền từ mẹ sang con

HPV còn có thể lây truyền từ mẹ sang con nếu người phụ nữ nhiễm HPV trong thai kỳ. Điều này khiến trẻ sơ sinh có nguy cơ cao nhiễm HPV từ mẹ thông qua nước ối, cuống rốn hoặc trong quá trình chuyển dạ, thai nhi bị tổn thương, trầy xước da và bị nhiễm HPV.

Mặt khác, các nghiên cứu cũng cho thấy mặc dù hiếm gặp nhưng tỷ lệ trẻ sơ sinh được sinh ra bởi người mẹ mắc sùi mào gà có nguy cơ bị u nhú thanh quản khiến cho trẻ khàn giọng, khóc yếu... Trong trường hợp nặng bệnh có thể lan sang khí quản, phổi, gây tắc nghẽn đường thở và tử vong.

3. Tiếp xúc gián tiếp thông qua đồ dùng cá nhân

HPV có khả năng chịu nhiệt và chịu khô, có thể tồn tại trên các vật dụng cá nhân như quần áo, quần áo lót, khăn tắm, dụng cụ tình dục... của người bệnh hoặc các vật dụng khác như bồn rửa mặt, tay nắm cửa, bàn, ghế…, nơi có tiếp xúc với dịch tiết chứa HPV của người bệnh sau đó đưa tay lên mắt, mũi miệng hoặc vùng sinh dục có thể dẫn đến tình trạng lây nhiễm HPV. Do đó người khỏe mạnh vẫn có nguy cơ mắc sùi mào gà do lây nhiễm HPV trong quá trình sử dụng chung đồ dùng cá nhân với người bệnh.

Trong một số nghiên cứu, các nhà khoa học đã phát hiện rằng việc tiếp xúc miệng-miệng có thể là phương tiện cho sự lây nhiễm của HPV giữa các cá nhân. Mặc dù HPV thường xuất hiện trong nước bọt với nồng độ thấp, nhưng khi niêm mạc miệng có tiếp xúc qua những nụ hôn sâu, chẳng hạn như “nụ hôn kiểu Pháp”, virus có thể xâm nhập vào vùng niêm mạc miệng của đối phương, dẫn đến nguy cơ lây nhiễm HPV.

Nguy cơ này càng cao nếu vùng miệng có vết trầy xước, lở miệng hoặc chảy máu chân răng vì những tổn thương này tạo điều kiện thuận lợi cho HPV xâm nhập và tấn công.

⇒ Bạn có thể tìm hiểu thêm:

• Giặt đồ chung có bị lây sùi mào gà không? Lây qua quần áo không?
• Sùi mào gà lây qua nước bọt không? 4 trường hợp đáng chú ý

Ai có nguy cơ cao bị lây sùi mào gà?

Sau khi tìm hiểu sùi mào gà lây qua đường nào, bạn hãy cùng tìm hiểu thêm ai có nguy cơ cao nhé. Bất cứ ai cũng có nguy cơ lây nhiễm HPV và mắc sùi mào gà, kể cả trẻ em, thậm chí trẻ sơ sinh cũng có nguy cơ mắc sùi mào gà do lây HPV từ bà mẹ nhiễm bệnh trong thai kỳ. Tuy nhiên, có một số đối tượng nguy cơ cao bị lây sùi mào gà, cần được lưu ý và ưu tiên thực hiện các biện pháp phòng ngừa từ sớm, bao gồm:

1. Người có nhiều bạn tình

Đối tượng đầu tiên có nguy cơ cao mắc sùi mào gà là những người có đời sống tình dục không lành mạnh, quan hệ với nhiều bạn tình qua đường nhưng không sử dụng bao cao su.

Thống kê cho thấy, hiện có gần 700 triệu người đang nhiễm HPV trên thế giới, cứ 5 phụ nữ ở tuổi 50 thì có ít nhất 4 người nhiễm HPV tại một thời điểm trong cuộc đời. 10% dân số sẽ nhiễm ít nhất một lần HPV trong 25 năm hoạt động tình dục. Ở Việt Nam, tỷ lệ nhiễm HPV vào khoảng 8 -11% tùy vùng miền.

Chính vì thế, mỗi lần quan hệ tình dục với bạn tình mới, nguy cơ nhiễm HPV sẽ tăng cao do mỗi người có thể mang trong mình các tuýp HPV, thậm chí nhiều tuýp HPV khác nhau.

2. Người không sử dụng các biện pháp bảo vệ

Quan hệ tình dục qua đường âm đạo hoặc hậu môn mà không sử dụng biện pháp bảo vệ như bao cao su có thể làm tăng nguy cơ nhiễm sùi mào gà cũng như các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác. Ngoài ra, sử dụng bao cao su sai thời điểm hoặc không đúng cách cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh ở cả nam và nữ. 

3. Người có hệ miễn dịch suy yếu

Trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, người lớn tuổi, người có bệnh nền mạn tính hoặc được chẩn đoán bị suy giảm miễn dịch do sử dụng các loại thuốc ức chế miễn dịch, mắc bệnh ung thư, mắc các bệnh xã hội (HIV/AIDS, lậu, giang mai,…), người thường xuyên sử dụng chất kích thích như rượu bia, thuốc lá,… đều có nguy cơ cao mắc sùi mào gà nếu không có biện pháp phòng ngừa chủ động từ sớm. 

4. Người trẻ tuổi

HPV có thể lây truyền cho cả nam và nữ ở mọi lứa tuổi nhưng nguy cơ mắc sùi mào gà và các bệnh do HPV được cho là tăng cao ở những người trẻ vị thành niên, thanh thiếu niên.

Bởi đây là lứa tuổi đang dậy thì hoặc đang “chín muồi” về mặt sinh học, nhu cầu khám phá bản thân, cởi mở trong hoạt động tình dục là rất lớn nên quan hệ tình dục sớm như một cách để giải tỏa cảm xúc khi có quá nhiều áp lực, stress hay đơn giản là chỉ để thể hiện bản thân.

Thống kê cho thấy, Việt Nam là 1 trong 20 quốc gia có tỷ lệ nạo phá thai ở tuổi vị thành niên cao nhất. Theo số liệu của Hội Kế hoạch hóa gia đình Việt Nam, trung bình cả nước có gần 300.000 trường hợp nạo hút thai mỗi năm, chủ yếu ở độ tuổi 15-19, trong đó 60-70% là học sinh, sinh viên.

Đây là những con số đáng báo động phản ánh tình trạng quan hệ tình dục sớm không sử dụng biện pháp an toàn ở trẻ. Do đó, đây là đối tượng rất cần sự giáo dục, quan tâm nhiều hơn nữ từ phía gia đình và nhà trường.

Hướng dẫn cách phòng ngừa lây nhiễm sùi mào gà

Các nội dung đã qua bạn đã nắm được sùi mào gà lây qua được nào, giờ đây hãy cùng tìm hiểu về cách để ngăn ngừa lây nhiễm. Hiện nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu bệnh sùi mào gà, hầu hết các biện pháp điều trị đều là không đặc hiệu, nhằm mục đích cải thiện các triệu chứng và kiểm soát bệnh, hạn chế nguy cơ biến chứng, tiến triển ác tính.

Do đó, chuyên gia của Hệ thống tiêm chủng VNVC nhấn mạnh, để bảo vệ bản thân cũng như những người xung quanh khỏi nguy cơ bị lây nhiễm HPV và các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác, tất cả trẻ em và người lớn cần:

1. Tiêm vắc xin phòng HPV gây bệnh sùi mào gà

Tại Việt Nam hiện đang lưu hành 2 loại vắc xin ngăn ngừa HPV là vắc xin Gardasil (phòng 4 tuýpHPV, gồm HPV 6, 11, 16, 18) được chỉ định tiêm chủng cho trẻ em gái và phụ nữ trong độ tuổi từ 9-26 tuổi. Vắc xin thế hệ mới Gardasil 9 (Mỹ) với lợi thế mở rộng hơn về phạm vi bảo vệ và đối tượng phòng ngừa (phòng 9 tuýp HPV, bao gồm HPV 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 và 58) được chỉ định tiêm chủng cho cả nam và nữ trong độ tuổi từ 9-45 tuổi với hiệu quả bảo vệ đến trên 90%.

Đặc biệt, phụ huynh cần chủ động tìm hiểu và đưa con đi tiêm phòng HPV từ sớm, tốt nhất là ngay khi trẻ vừa tròn 9 tuổi. Bởi 9-14 tuổi là “độ tuổi vàng” để tiêm phòng HPV, tiêm phòng HPV trong giai đoạn này mang lại đáp ứng miễn dịch cao, bền vững và hiệu quả nhất vì lúc này là thời điểm trẻ chưa có tiếp xúc với quan hệ tình dục lần đầu, nguy cơ nhiễm HPV rất thấp, nhờ đó tiêm HPV giúp trẻ hình thành kháng thể đặc hiệu, chủ động và đầy đủ với tất cả các chủng HPV có trong vắc xin.

Hơn nữa, tiêm vắc xin Gardasil 9 cho trẻ trong độ tuổi 9-14 giúp tiết kiệm chi phí tiêm chủng cho phụ huynh khi trẻ chỉ cần tiêm 2 mũi trong vòng 6-12 tháng, nhờ đó trẻ cũng phải tiêm ít mũi hơn, giảm thiểu số lần đến trung tâm tiêm chủng, hạn chế số lần đau.

2. Duy trì đời sống tình dục lành mạnh

Bên cạnh việc tiêm vắc xin HPV đầy đủ, đúng lịch, mỗi người cần duy trì đời sống tình dục lành mạnh, an toàn bằng cách quan hệ chung thủy một vợ/ một chồng/ một bạn tình đồng thời sử dụng bao cao su và màng chắn nha khoa để hạn chế tối đa nguy cơ lây nhiễm HPV gây sùi mào gà.

Nghiên cứu cho thấy bao cao su nếu được sử dụng thường xuyên và đúng cách là phương pháp hiệu quả để ngăn ngừa hầu hết các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STI), bao gồm cả lậu, chlamydia, HIV và mang thai ngoài ý muốn. Hiện nay, bao cao su được sản xuất cho cả nam và nữ:

• Bao cao su dành cho nam giới: được sử dụng để đeo vào dương vật người nam nên còn được gọi là bao cao su ngoài và được sử dụng khi quan hệ tình dục bằng miệng, hậu môn hoặc âm đạo.
• Bao cao su dành cho nữ giới: được sử dụng bên trong âm đạo người nữa nên còn được gọi là bao cao su trong.

Để bao cao su phát huy công dụng hiệu quả, các cặp đôi cần lưu ý không nên sử dụng đồng thời cả bao cao su nam và nữ vì trong lúc giao hợp lực ma sát có thể khiến cả hai bao cùng rách. Điều này có thể tạo điều kiện cho dịch tiết cơ thể của hai bên tiếp xúc với nhau, các tác nhân gây bệnh thông qua đó có thể lây truyền sang đối tượng và người lại, từ đó làm mất đi công dụng bảo vệ của bao cao su.

Chính vì vậy, các chuyên gia nhấn mạnh trước và sau khi đeo bao cao su, cần kiểm tra tính toàn vẹn của bao cao su, đảm bảo bao cao su không bị rách để bảo vệ an toàn cho cả hai.

Trong quá trình sử dụng, các cặp đôi có thể kết hợp với gel bôi trơn để hạn chế tối đa nguy cơ rách thành âm đạo hoặc hậu môn, tạo ra vết thương hở cho HPV xây nhập, lây nhiễm và tấn công.

3. Kiểm tra sức khỏe định kỳ

Kiểm tra sức khỏe định kỳ là rất cần thiết đối ở cả nam và nữ bởi khi trường thành thì bộ phận sinh dục chính là vùng dễ viêm nhiễm nhất nếu không được chăm sóc và vệ sinh đúng cách. Việc khám sức khỏe định kỳ đều đặn sẽ giúp các bác sĩ phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường cảnh báo bệnh sùi mào gà cũng như các bệnh lý nguy hiểm khác, từ đó đưa ra phác đồ điều trị, hướng dẫn chăm sóc kịp thời giúp người bệnh nhanh chóng cải thiện tình trạng sùi mào gà, giảm nguy cơ biến chứng nguy hiểm đến tính mạng.

4. Không dùng chung đồ cá nhân

Không sử dụng chung đồ dùng cá nhân như quần áo, khăn tắm, đồ lót, bàn chải đánh răng… với người khác, nhất là với những người mắc hoặc nghi mắc sùi gà

5. Dinh dưỡng khoa học để tăng cường hệ miễn dịch

Không chỉ có tác dụng tích cực đối với việc phòng ngừa bệnh sùi mào gà mà một chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp cơ thể tăng cường sức đề kháng, chống lại các loại virus, vi khuẩn gây bệnh khác. Theo đó, người bệnh nên:

• Tăng cường chất đạm lành mạnh, chất xơ, vitamin, khoáng chất từ rau, củ, quả đặc biệt là vitamin nhóm B, C và các chất chống oxy hóa mạnh như tỏi, hành…
• Uống nhiều nước và chia nhỏ lượng nước thành nhiều lần uống trong ngày.
• Lựa chọn thực phẩm đa dạng trong mỗi bữa ăn, sử dụng thực phẩm tươi, rõ nguồn gốc.
• Tránh các loại thức ăn nhanh, chế biến sẵn, chiên, xào, gia vị cay nóng, muối chua vì dễ gây kích ứng, có thể gây suy giảm khả năng hoạt động của hệ miễn dịch.
• Không sử dụng các chất kích thích, các loại đồ uống có cồn như rượu, bia, thuốc lá, thức uống chứa caffein như trà, cà phê, soda…

Dấu hiệu nào nhận biết đã bị lây bệnh sùi mào gà?

Khi bạn đã biết sùi mào gà lây qua đường nào, bạn cũng cần tìm hiểu thêm các dấu hiệu nhận biết khi bị nhiễm bệnh. Tùy thuộc vào thời gian mắc, sức đề kháng, khu vực tổn thương mà các dấu hiệu bệnh sùi mào gà cũng sẽ khác nhau:

• Ở nam giới, sùi mào gà thường tập trung ở đầu hoặc thân dương vật, tinh hoàn hoặc hậu môn.
• Ở nữ giới, sùi mào gà có biểu hiện ở vùng âm vật, âm môn, có trường hợp sùi mào gà ở nữ giới bao phủ cả bộ phận sinh dục, các nếp gấp bẹn, đến hậu môn và vùng sau mông.

Quan sát bằng mắt thường có thể thấy các nốt sùi thường có màu da, hồng hoặc màu xám, hơi nhô cao, xuất hiện đơn lẻ hoặc nằm sát nhau có hình hình mào gà, súp lơ kèm theo cảm giác bộ phận sinh dục bị ngứa ngáy, khó chịu và đau rát khi quan hệ tình dục.

Làm gì khi phát hiện đã bị lây sùi mào gà?

Khi phát hiện bị bản thân có các dấu hiệu của sùi mào gà, điều quan trọng đầu tiên là không nên hoảng sợ, giữ bình tĩnh và thực hiện các lưu ý dưới đây:

• Tiến hành xét nghiệm: người bệnh cần đến các cơ sở y tế hoặc bệnh viện uy tín có bác sĩ chuyên khoa để được tiến hành các biện pháp thăm khám lâm sàng và cận lâm sàng như xét nghiệm HPV PCR, sinh thiết các mô bệnh học, xét nghiệm để loại trừ nguy cơ người bệnh mắc các bệnh tình dục khác như giang mai, HIV… từ đó đưa ra phác đồ điều trị phù hợp cho từng đối tượng.
• Hạn chế quan hệ tình dục: Trong quá trình điều trị, người bệnh nên hạn chế quan hệ tình dục để ngăn ngừa lây lan virus cho người khác. Nếu phát sinh quan hệ tình dục ngoài ý muốn, phải sử dụng bao cao su để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm cho bạn tình. Đồng thời cần thông báo cho vợ/ chồng hoặc bạn tình biết về tình trạng sức khỏe của bản thân để cùng nhau tiến hành thăm khám bác sĩ, để đượcđi  kiểm tra, chẩn đoán và điều trị kịp thời, giảm thiểu tối đa  các rủi ro đáng tiếc có thể xảy ra.
• Tăng cường sức đề kháng: Để quá trình điều trị bệnh diễn ra thuận lợi và đạt hiệu quả cao, người bệnh cần giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng, chăm sóc sức khỏe tổng thể bằng cách ăn uống đủ chất, tập luyện thể dục thường xuyên để nâng cao sức đề kháng chống lại các tác nhân gây bệnh cũng như đẩy nhanh quá trình phục hồi. sức khỏe.
• Theo dõi và tái khám: Điều trị sùi mào gà có thể kéo dài và cần theo dõi chặt chẽ. Do đó, người bệnh cần tuân thủ các quy định điều trị bệnh và tái khám định kỳ theo chỉ định của bác sĩ để đảm bảo bệnh không tái phát cũng như không kiểm tra các dấu hiệu bất thường khác.

Các phương pháp điều trị sùi mào gà phổ biến hiện nay

Các phương pháp điều trị sùi mào gà hiện nay ở cả nam và nữ đều có chung mục đích là làm giảm các triệu chứng khó chịu của bệnh và loại trừ các tổn thương, kiểm soát bệnh không để tiến triển nặng dẫn đến nhiều bệnh lý khác, đồng thời ngăn ngừa tối đa việc mắc bệnh trở lại .

Trường hợp sùi mào gà ở giai đoạn đầu, các bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh điều trị bằng việc uống thuốc. Tùy theo tình trạng sức khỏe, mức độ tổn thương và một số yếu tố có liên quan mà bác sĩ sẽ quyết định phương pháp phù hợp. Ưu điểm của việc điều trị bằng thuốc là tác dụng nhanh, dễ dàng sử dụng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, người bệnh có thể gặp phải tác dụng phụ của thuốc như đau nhức cơ, ngứa da, phát ban, dị ứng…

Đối với những trường hợp sùi mào gà tái phát nhiều lần, điều trị bằng thuốc không mang lại kết quả, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh điều trị bằng các phương pháp ngoại khoa như: liệu pháp áp lạnh (cryotherapy), quang động học (ALA-PDT) nạo, cắt, đốt điện, đốt laser, phẫu thuật cắt bỏ…

Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào về vấn đề sùi mào gà lây qua đường nào, quý Khách hàng có thể liên hệ trực tiếp với VNVC thông qua hotline 028.7102.6595 hoặc inbox qua fanpage facebook VNVC - Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em & Người lớn hoặc đến ngay các trung tâm tiêm chủng VNVC trên toàn quốc để được nhân viên chăm sóc Khách hàng hướng dẫn chi tiết, được bác sĩ thăm khám sàng lọc, tư vấn sức khỏe và chỉ định tiêm ngừa phù hợp. Tra cứu trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất tại đây.