Tiêm vắc xin viêm gan B trước khi mang thai cần lưu ý gì?

Mắc viêm gan B trong thai kỳ có thể làm tăng nguy cơ biến chứng sản khoa cho mẹ, đồng thời làm tăng nguy cơ bệnh lý sơ sinh cho con, trọng lượng sơ sinh thấp, tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh và thậm chí là tử vong. Vì thế, tiêm vắc xin viêm gan B trước khi mang thai rất quan trọng trong việc phòng ngừa HBV, bảo vệ sức khỏe của mẹ bầu và thai nhi, tạo điều kiện thuận lợi cho thai nhi phát triển khỏe mạnh, toàn diện về thể chất và trí tuệ.

Có nên tiêm vắc xin viêm gan B trước khi mang thai không?

CÓ. Rất cần thiết để tiêm vắc xin viêm gan B trước khi mang thai. Bởi viêm gan B là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do virus viêm gan B (HBV) gây ra. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), có tới 80-90% trẻ em được sinh ra bị nhiễm virus viêm gan B trong năm đầu đời và 30-50% trẻ bị nhiễm virus viêm gan B trước khi đạt 6 tuổi sẽ phát triển thành viêm gan mạn tính sau này (1). Đáng chú ý, 100% trường hợp ung thư gan ở trẻ em được gây ra bởi viêm gan B.

Theo thống kê của Bộ Y tế, tại Việt Nam, tỉ lệ người nhiễm viêm gan B chiếm khoảng 10-20% (2) dân số và đây được coi là nguyên nhân hàng đầu gây các biến chứng nguy hiểm như xơ gan và ung thư gan. Virus viêm gan B có thể lây truyền qua 3 con đường chính là qua đường máu, quan hệ tình dục và từ mẹ sang con. Trong đó, con đường lây truyền từ mẹ sang con vô cùng phổ biến do tỷ lệ thai phụ mắc viêm gan siêu vi B ở Việt Nam khá cao, chiếm 10-15%.

Theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Việt Nam (CDC Việt Nam), trẻ sơ sinh có nguy cơ cao lây nhiễm virus viêm gan B từ mẹ khi sinh, tỷ lệ này có thể dao động từ 10 – 90% (3). Đây được coi là con đường lây nhiễm nguy hiểm nhất. Nếu trẻ sơ sinh bị lây nhiễm virus viêm gan B từ mẹ, tỷ lệ bị phát triển thành viêm gan mạn tính là 90% và khoảng 25% trong số này có nguy cơ bị ung thư gan và xơ gan.

Vì vậy, để đảm bảo bảo vệ cho cả mẹ và con khỏi nguy cơ lây nhiễm virus viêm gan B, phụ nữ nên chủ động tiếp cận việc tiêm vắc xin phòng viêm gan B trước khi mang thai, nhằm cho vắc xin có đủ thời gian để tạo ra kháng thể phòng bệnh.

Trẻ bị ảnh hưởng gì nếu mẹ mắc viêm gan B trong thai kỳ?

Trẻ có nguy cơ bị ảnh hưởng bởi việc mẹ mắc viêm gan B trong thai kỳ. Khi mẹ mang thai và mắc viêm gan B, virus HBV có thể lây sang thai nhi thông qua quá trình giao lưu chất lỏng cơ thể. Một số trường hợp, virus HBV có thể lây từ mẹ sang thai ngay từ thời điểm sinh. Trẻ sẽ trở thành một nguồn lây nhiễm cho những người khác và có thể phát triển viêm gan mãn tính sau này. Ngoài ra, thai nhi có nguy cơ mắc viêm gan B mãn tính dài hạn khi trưởng thành.

Trong trường hợp mẹ bầu đã mắc viêm gan B từ trước và đã điều trị bệnh ở mức độ ổn định, với virus HBV hoạt động dưới ngưỡng an toàn, nguy cơ lây nhiễm viêm gan B từ mẹ sang thai nhi gần như là rất thấp. Tuy nhiên, nếu mẹ bầu đã mắc viêm gan B từ trước khi mang thai nhưng chưa được điều trị hoặc điều trị không đạt hiệu quả, dẫn đến tình trạng bệnh trở nặng vào cuối thai kỳ, với virus HBV hoạt động mạnh, tỷ lệ nguy cơ lây nhiễm viêm gan B từ mẹ cho thai nhi cũng rất cao, lên đến 90%.

Nhiễm viêm gan B cấp tính trong thai kỳ sớm liên quan đến tỷ lệ lây truyền từ mẹ sang thai nhi khoảng 10%. Tuy tỷ lệ lây truyền tăng đáng kể nếu nhiễm viêm gan B cấp tính xảy ra vào lúc hoặc gần ngày sinh, tỷ lệ này có thể lên tới 60%, như báo cáo đã chỉ ra.

3 tháng đầu thai kỳ

Nếu mẹ bầu mắc viêm gan B trong quá trình mang thai, tỷ lệ lây truyền từ mẹ sang con tùy thuộc vào thời điểm mắc bệnh. Nếu mẹ nhiễm virus trong giai đoạn 3 tháng đầu thai kỳ, tỷ lệ lây truyền từ mẹ sang con khoảng 1%.

3 tháng giữa thai kỳ

Nếu mẹ bị nhiễm viêm gan B ở giai đoạn 3 tháng giữa trong quá trình mang thai, nguy cơ mắc bệnh viêm gan B của thai nhi là khoảng 10%.

3 tháng cuối thai kỳ

Nếu mẹ bị nhiễm viêm gan B ở giai đoạn 3 tháng cuối thai kỳ, có thể gây nguy cơ sinh non, đồng thời khả năng đứa bé sinh ra bị viêm gan B tăng lên khoảng 60 – 70%.

Tiêm viêm gan B sau bao lâu thì có thể mang thai?

Để đảm bảo sự an toàn cho thai kỳ, phụ nữ trước mang bầu nên được xét nghiệm viêm gan B và tiêm chủng đầy đủ. Việc tiêm phòng trước thai kỳ có thể giúp ngăn chặn nguy cơ mẹ bị lây nhiễm virus viêm gan B và vì vậy ngăn chặn được việc lây truyền virus viêm gan B từ mẹ sang thai nhi.

Theo các chuyên gia, để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé, đồng thời tối ưu hóa hiệu quả bảo vệ trong thai kỳ, việc tiêm vắc xin viêm gan B nên được thực hiện càng sớm càng tốt trước khi bà mẹ chuẩn bị kết hôn và chuẩn bị có em bé, để phòng bệnh tốt nhất cho mẹ và thai nhi, Phụ nữ nên mang thai khoảng 3 tháng sau khi tiêm ngừa viêm gan B hoặc ít nhất 1 tháng sau lần tiêm chủng cuối cùng.

Phụ nữ trước mang thai và người trưởng thành có thể tiêm vắc xin phòng viêm gan B theo lịch tiêm:

Một số lưu ý khi tiêm phòng viêm gan B trước khi mang thai

Tiêm vắc xin là một biện pháp tốt giúp bảo vệ sức khỏe, tính mạng của thai phụ và và khi đi tiêm, phụ nữ trước mang thai cần lưu ý:

• Trước khi tiêm vắc xin viêm gan B, phụ nữ cần đến các cơ sở y tế uy tín để xét nghiệm. Việc tiến hành xét nghiệm máu là cần thiết để đánh giá tình trạng viêm gan B. Nếu kết quả xét nghiệm cho thấy chỉ số HBsAg (kháng nguyên bề mặt) âm tính, tức là cơ thể chưa nhiễm virus HBV, phụ nữ có thể tiêm vắc xin viêm gan B.
• Tuy nhiên, nếu kết quả HBsAg dương tính, tức là đã có virus viêm gan B xâm nhập vào cơ thể, việc tiêm vắc xin viêm gan B tại thời điểm này sẽ không còn hiệu quả bảo vệ hay phòng ngừa. Trong trường hợp đã mắc bệnh, nên tham khảo ý kiến ​​bác sĩ về phương pháp điều trị và biện pháp giảm khả năng lây nhiễm xuống mức thấp nhất cho thai nhi.
• Nếu phụ nữ có tiền sử bệnh xơ gan, bệnh xương khớp hoặc một số bệnh khác, cần thông báo cho bác sĩ để xem liệu có thể tiêm vắc xin hay không.
• Sau khi tiêm, nên ở lại tại cơ sở y tế trong ít nhất 30 phút để theo dõi các phản ứng của cơ thể để chủ động phát hiện và xử lý các phản ứng bất thường một cách nhanh chóng và hiệu quả.
• Đối với phụ nữ đã tiêm đủ số mũi vắc xin viêm gan B, nhưng khoảng thời gian từ khi tiêm đến lúc dự định có thai đã lâu, nên chủ động tham khảo ý kiến ​​bác sĩ để được tiêm mũi nhắc lại sớm nhất có thể.

Tiêm vắc xin viêm gan B trước khi mang thai là biện pháp thiết yếu để bảo vệ sức khỏe của cả thai phụ và thai nhi. Tiêm vắc xin trước khi mang thai có thể giúp tạo ra kháng thể chống lại virus viêm gan B trong cơ thể của mẹ bầu, đồng thời kháng thể này được truyền thụ động cho thai nhi, từ đó giảm nguy cơ lây nhiễm cho thai nhi ngay từ trong bụng mẹ và duy trì miễn dịch trong những tháng đầu sau khi chào đời