Uống thuốc cảm cúm khi mang thai tháng đầu tiên có sao không?

Khi mang thai, đặc biệt là trong tháng đầu tiên, hệ miễn dịch của mẹ bầu suy yếu, làm tăng nguy cơ nhập viện khi mắc cúm. Để điều trị cúm, nhiều người thường dùng thuốc để giảm triệu chứng và giúp cơ thể nhanh chóng hồi phục. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc trong giai đoạn đầu thai kỳ có thể ảnh hưởng đến thai nhi. Vậy uống thuốc cảm cúm khi mang thai tháng đầu tiên có an toàn không? Trong bài viết dưới đây, các chuyên gia sẽ giải đáp thắc mắc và đưa ra lời khuyên phù hợp nhất đối với mẹ bầu đang bị cúm.

Cảm cúm khi mang thai tháng đầu tiên nguy hiểm như thế nào?

Khi mang thai, hệ miễn dịch của mẹ bầu suy yếu để không đào thải thai nhi, khiến thai phụ dễ bị virus như cúm tấn công. Cúm gây ra các triệu chứng khó chịu như ho, đau họng, khó thở, đau nhức cơ thể và mệt mỏi. Những triệu chứng này không chỉ làm mẹ bầu kiệt sức mà còn ảnh hưởng đến khả năng ăn uống, nghỉ ngơi, từ đó làm giảm dinh dưỡng và oxy cho thai nhi, gây nguy cơ tiềm ẩn cho sự phát triển của bé.

Phụ nữ mang thai mắc cúm có thể tiến triển thành các biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng đường hô hấp dưới, viêm phổi, viêm xoang nặng, viêm não, viêm nội tâm mạc, viêm cơ tim, nhiễm trùng máu, gây giảm huyết áp nghiêm trọng và suy đa tạng. Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, các biến chứng này có thể đe dọa tính mạng của thai phụ và ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của thai nhi.

Trong một nghiên cứu của Harris khi thu thập dữ liệu từ 1.350 phụ nữ mang thai ở Maryland và các thành phố lớn của Hoa Kỳ mắc cúm cho thấy, gần một nửa trong số phụ nữ mang thai (678 người) phát triển viêm phổi và 365 người đã tử vong, với tỷ lệ tử vong do viêm phổi vượt quá 40% trong từng tháng thai kỳ. Tỷ lệ sẩy thai trên 40% trong tất cả các tháng, ngoại trừ tháng thứ năm (37%). Một nghiên cứu đồng thời từ Anh cũng cho thấy, tỷ lệ tử vong do cúm ở phụ nữ mang thai lên tới 25,4%. (2)

Cúm không chỉ đe dọa sức khỏe của thai phụ mà còn gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng cho thai nhi. Sốt cao do cúm trong giai đoạn đầu thai kỳ đã được nghiên cứu và chứng minh có thể làm tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh, đặc biệt là ở hệ thần kinh trung ương và tim mạch. Những dị tật này có thể ảnh hưởng lâu dài đến sự phát triển thể chất và chất lượng cuộc sống của trẻ sau khi sinh.

Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng bị cúm trong khi mang thai có thể làm tăng nguy cơ sảy thai, sinh non và trẻ nhẹ cân (3). Theo một số nghiên cứu khác, phụ nữ mang thai mắc cúm trong ba tháng đầu có nguy cơ cao mắc các dị tật bẩm sinh như dị tật ống thần kinh, hở môi, nứt đốt sống và nhiều khiếm khuyết khác (4). Nguy cơ này có thể tăng gấp 4 lần, thậm chí lên đến 50% nếu mẹ bầu mắc cúm trong giai đoạn đầu thai kỳ.

Có thể bạn quan tâm: Bà bầu bị cúm 3 tháng đầu có sao không? Có ảnh hưởng đến bé?

Uống thuốc cảm cúm khi mang thai tháng đầu tiên có tốt không? 

Việc uống thuốc cảm cúm khi mang thai tháng đầu tiên cần phải hết sức cẩn trọng và chỉ thực hiện khi thật sự cần thiết. Trong 3 tháng đầu thai kỳ, cơ thể mẹ bầu đang trải qua những thay đổi lớn để nuôi dưỡng thai nhi. Việc sử dụng thuốc, kể cả thuốc điều trị cúm, có thể gây ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi. Do đó, tốt nhất mẹ bầu nên tránh dùng thuốc điều trị cúm khi có thể.

Bầu tháng đầu uống thuốc cúm có sao không? Bà bầu không nên uống thuốc điều trị cảm cúm quá nhiều vì có thể ảnh hưởng đến thai nhi. Nhiều thành phần trong thuốc cúm có thể đi qua nhau thai, gây ra dị tật bẩm sinh, ảnh hưởng đến sự phát triển của các cơ quan nội tạng, thần kinh của bé. Một số loại thuốc có thể kích thích co bóp tử cung, dẫn đến nguy cơ sảy thai. Bên cạnh đó, một số loại thuốc cúm có thể gây ra các tác dụng phụ như dị ứng, buồn nôn, chóng mặt, ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ.

Do đó, mẹ bầu không nên tự ý uống thuốc cảm cúm khi mang thai tháng đầu tiên. Nếu mẹ bầu bị cảm cúm trong tháng đầu tiên của thai kỳ, cách tốt nhất là tham khảo ý kiến bác sĩ. Bác sĩ có thể đưa ra lời khuyên về việc dùng thuốc phù hợp hoặc gợi ý các biện pháp tự nhiên an toàn để giảm các triệu chứng cúm như uống nhiều nước, nghỉ ngơi đầy đủ, ăn uống dinh dưỡng và sử dụng các phương pháp điều trị không dùng thuốc.

Có thể bạn quan tâm: Thuốc điều trị cúm cho bà bầu 3 tháng đầu của thai kỳ an toàn và hiệu quả.

Tác động của thuốc điều trị cảm cúm đến thai nhi

Khi mẹ bầu sử dụng thuốc trong thai kỳ, một số loại thuốc có thể đi qua nhau thai và đi vào cơ thể thai nhi, gây ra những tác động không mong muốn. Tuy nhiên, không phải tất cả các loại thuốc đều có khả năng đi qua nhau thai và ảnh hưởng trực tiếp đến thai nhi. Mặc dù vậy, các thuốc không thẩm thấu qua nhau thai vẫn có thể gây hại theo các cách khác:

• Tích tụ trong hệ tuần hoàn của thai nhi: Một số thuốc có thể tích tụ trong cơ thể của bào thai, làm suy giảm quá trình trao đổi chất và cung cấp dinh dưỡng, từ đó ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của thai nhi.
• Tăng áp lực tử cung: Một số thuốc có thể làm tăng áp lực trong tử cung, dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng, mặc dù không gây độc trực tiếp nhưng có thể làm tổn thương các cơ quan hoặc chức năng của thai nhi.
• Thay đổi sinh lý của mẹ: Thuốc có thể làm thay đổi sinh lý của cơ thể mẹ, gây ra những tác động gián tiếp đến thai nhi, chẳng hạn như giảm khả năng cung cấp oxy hoặc dưỡng chất cho em bé.

Trong quá trình mang thai, nhiều mẹ bầu có thể mắc cúm và nghĩ đến việc sử dụng thuốc để điều trị. Tuy nhiên, trước khi quyết định dùng thuốc, các mẹ cần cân nhắc kỹ giữa lợi ích và nguy cơ của việc sử dụng thuốc, đặc biệt là trong những tháng đầu thai kỳ. Điều quan trọng là luôn tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo sự an toàn cho cả mẹ và thai nhi.

Các loại thuốc phụ nữ mang thai cần tránh khi điều trị cúm như:

• Thuốc kháng virus như Flumadine, Relenza, Tamiflu hoặc Symmetrel: Những loại thuốc này có khả năng gây ra các nguy cơ khuyết tật bẩm sinh cho thai nhi.
• Thuốc giảm đau như Aspirin, Ibuprofen, Naproxen, Sodium salicylate: Những thuốc này có thể làm tăng nguy cơ sảy thai trong 3 tháng đầu thai kỳ, hoặc dẫn đến các dị tật tim ở thai nhi.
• Thuốc cảm lạnh dạng lỏng có nồng độ cồn trên 4,75%: Cồn trong các loại thuốc này có thể gây ngộ độc cho thai nhi.

Nếu lỡ uống thuốc cảm cúm khi mang thai tháng đầu tiên phải làm sao?

Nếu lỡ uống thuốc cảm cúm khi mang thai tháng đầu tiên, mẹ bầu không cần quá lo lắng. Dưới đây là những bước cần thực hiện để đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và thai nhi:

1. Bình tĩnh và không được lo lắng quá mức

Khi lỡ uống thuốc cảm cúm khi mang thai tháng đầu tiên, điều quan trọng nhất là mẹ bầu cần giữ bình tĩnh và không hoảng sợ quá mức. Mặc dù việc sử dụng thuốc trong thời kỳ mang thai, đặc biệt là trong 3 tháng đầu, luôn cần được cân nhắc kỹ lưỡng, nhưng không phải tất cả các loại thuốc đều có ảnh hưởng tiêu cực đến thai nhi. Lo lắng quá mức có thể làm tăng căng thẳng và gây ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và bé, vì vậy việc giữ tinh thần bình ổn là rất cần thiết.

Xác định tên thuốc, liều lượng, và thời điểm uống

Kiểm tra tên thuốc và thành phần của nó trên bao bì hoặc toa thuốc mà bạn đã sử dụng. Nếu bạn không chắc chắn, hãy giữ lại vỏ thuốc hoặc hộp thuốc. Ghi nhớ thời điểm cụ thể mà bạn đã sử dụng thuốc (gần đây hay đã lâu) và liều lượng (bao nhiêu viên, bao nhiêu ml...). Điều này rất quan trọng để bác sĩ đánh giá chính xác nguy cơ đối với thai nhi.

Một số thành phần thường gặp trong thuốc cảm cúm và ý nghĩa của chúng:

• Paracetamol (Acetaminophen): Tương đối an toàn trong thai kỳ nếu dùng đúng liều (không quá 3-4g/ngày). Đây là thành phần thường được sử dụng để giảm đau, hạ sốt.
• Pseudoephedrine hoặc Phenylephrine: Có thể tiềm ẩn nguy cơ nếu sử dụng trong tháng đầu tiên, đặc biệt vì chúng có tác dụng co mạch, có thể ảnh hưởng đến lưu lượng máu đến nhau thai.
• Ibuprofen hoặc Aspirin: Thường không được khuyến cáo sử dụng trong thai kỳ, đặc biệt là trong giai đoạn đầu, vì có thể tăng nguy cơ sảy thai hoặc gây bất lợi cho sự phát triển của thai nhi.
• Thuốc kháng histamine: Một số loại như Diphenhydramine thường được coi là an toàn, nhưng cần tránh tự ý sử dụng khi chưa có đánh giá từ bác sĩ.

2. Tham khảo ý kiến của bác sĩ

Khi lỡ uống thuốc cảm cúm khi mang thai tháng đầu tiên, mẹ bầu cần chủ động liên hệ ngay với bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để thông báo về tình huống. Việc này sẽ giúp bác sĩ đánh giá mức độ ảnh hưởng của thuốc đối với thai nhi và có hướng xử lý phù hợp.

Dựa trên loại thuốc đã uống, liều lượng sử dụng và giai đoạn thai kỳ, bác sĩ sẽ đưa ra lời khuyên cụ thể về những biện pháp cần thực hiện để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé. Nếu cần thiết, bác sĩ có thể yêu cầu mẹ bầu thực hiện các kiểm tra để theo dõi sự phát triển của thai nhi và kịp thời phát hiện bất kỳ vấn đề nào có thể phát sinh.

3. Thực hiện kiểm tra dị tật của thai nhi

Nếu mẹ bầu lo ngại về tác động của thuốc đối với thai nhi, bác sĩ có thể khuyến nghị thực hiện các xét nghiệm sàng lọc hoặc siêu âm để theo dõi sự phát triển của thai nhi. Những xét nghiệm này sẽ giúp phát hiện sớm bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, nếu có, để có thể đưa ra những biện pháp can thiệp kịp thời.

Việc kiểm tra định kỳ trong thai kỳ là rất quan trọng để đảm bảo sự phát triển khỏe mạnh của thai nhi và giảm thiểu các nguy cơ tiềm ẩn. Bác sĩ sẽ tư vấn cụ thể về các bước kiểm tra cần thực hiện và giải thích rõ về các kết quả xét nghiệm để mẹ bầu yên tâm hơn.

Giám sát thai kỳ chặt chẽ

Đối với bất kỳ trường hợp sử dụng thuốc trong tam cá nguyệt đầu tiên, các bác sĩ thường khuyến cáo mẹ bầu cần được theo dõi thai kỳ một cách chặt chẽ hơn bằng cách thực hiện siêu âm đều đặn để kiểm tra hình thái và sự phát triển của thai nhi. Nếu có nguy cơ nào đó được xác định, bác sĩ sẽ tư vấn các biện pháp phù hợp để giảm thiểu tác động.

Không tự ý ngừng hoặc tiếp tục sử dụng các loại thuốc khác

Khi biết mình mang thai, nên ngừng ngay việc tự ý sử dụng bất kỳ loại thuốc nào. Tất cả các thuốc điều trị, ngay cả những loại thường cho là "an toàn", đều cần được bác sĩ xác định liều lượng phù hợp. Tuyệt đối không tự ý sử dụng hoặc dừng thuốc mà không có sự hướng dẫn từ bác sĩ.

Chăm sóc sức khỏe toàn diện cho mẹ và bé

Để giảm thiểu các nguy cơ tiềm tàng từ việc lỡ dùng thuốc, có thể tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa sản về việc thực hiện các biện pháp chăm sóc sức khỏe sau để hỗ trợ thai kỳ:

• Bổ sung axit folic: Trong 3 tháng đầu tiên, bổ sung đủ lượng axit folic (ít nhất 400mcg/ngày) là điều cần thiết để giảm nguy cơ dị tật ống thần kinh ở thai nhi.
• Chăm sóc dinh dưỡng: Dinh dưỡng tốt sẽ giúp mẹ duy trì sức khỏe và góp phần bảo vệ thai nhi khỏi các nguy cơ từ môi trường.
• Tránh tiếp xúc với các yếu tố bất lợi khác: Hạn chế căng thẳng, thức khuya, làm việc nặng và tiếp xúc với các hóa chất độc hại hoặc các bệnh lý truyền nhiễm.

Khi nào mẹ bầu nên sử dụng thuốc cảm cúm trong thai kỳ?

Mẹ bầu nên sử dụng thuốc điều trị cúm trong thai kỳ khi có các triệu chứng nghiêm trọng hoặc kéo dài, và khi các biện pháp tự nhiên như nghỉ ngơi, uống nhiều nước, và sử dụng các phương pháp không dùng thuốc không hiệu quả. Tuy nhiên, việc dùng thuốc phải luôn được thực hiện dưới sự hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ. Một số trường hợp cần sử dụng thuốc bao gồm:

• Khi có triệu chứng nặng: Nếu mẹ bầu gặp phải các triệu chứng nặng như sốt cao, đau họng, ho kéo dài, hay đau cơ nhức mỏi mà không thuyên giảm với các biện pháp tự nhiên, bác sĩ có thể chỉ định thuốc giảm đau, hạ sốt như paracetamol, hoặc thuốc giảm ho an toàn cho thai kỳ.
• Khi có nguy cơ biến chứng: Nếu cảm cúm kéo dài hoặc có dấu hiệu biến chứng như viêm phổi, viêm xoang, hay các bệnh lý về đường hô hấp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc điều trị cụ thể để tránh tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn.
• Khi triệu chứng ảnh hưởng đến sức khỏe mẹ và thai nhi: Nếu mẹ bầu không thể ăn uống đủ chất, mệt mỏi quá mức, hay không thể ngủ đủ giấc do các triệu chứng cảm cúm, bác sĩ sẽ đánh giá và quyết định phương pháp điều trị phù hợp để bảo vệ sức khỏe của cả mẹ và thai nhi.
• Khi bệnh cúm xảy ra trong bối cảnh dịch cúm bùng phát hoặc do virus cúm nguy hiểm (cúm A, B): Trong trường hợp mẹ bầu sống trong vùng có dịch cúm bùng phát (cúm A/H1N1, A/H3N2, cúm B...) hoặc có xét nghiệm dương tính với các virus cúm nguy hiểm, việc sử dụng thuốc, đặc biệt là thuốc kháng virus (như Oseltamivir), thường sẽ được chỉ định. Các trường hợp liên quan đến các biến thể cúm nguy hiểm này có nguy cơ dẫn đến biến chứng nặng nề cho cả mẹ và thai nhi hơn so với các dạng cảm cúm thông thường.
• Khi các biện pháp tự nhiên không hiệu quả: Trong giai đoạn cảm cúm nhẹ, các biện pháp không dùng thuốc như nghỉ ngơi đầy đủ, uống nhiều nước ấm để tránh mất nước, sử dụng nước muối sinh lý để vệ sinh mũi, bổ sung trái cây giàu vitamin C (cam, chanh, bưởi)... thường là lựa chọn ưu tiên. Tuy nhiên, nếu các phương pháp này không giúp bệnh thuyên giảm trong vài ngày và triệu chứng có dấu hiệu nặng thêm, bác sĩ có thể kê đơn thuốc an toàn để điều trị.

Lưu ý: Trong thai kỳ, đặc biệt là 3 tháng đầu, mẹ bầu nên tránh tự ý dùng thuốc mà không tham khảo ý kiến bác sĩ, vì một số thuốc có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi. Bác sĩ sẽ đưa ra các lựa chọn an toàn, giúp mẹ bầu điều trị cảm cúm mà không ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và bé.

Cách phòng ngừa cảm cúm cho mẹ bầu ở những tháng đầu của thai kỳ 

1. Tiêm vắc xin phòng bệnh cúm

Tiêm vắc xin cúm là biện pháp hiệu quả và an toàn để phòng ngừa bệnh cúm cùng các biến chứng nguy hiểm đối với cả mẹ và thai nhi. Vắc xin cúm giúp cơ thể mẹ tạo ra kháng thể đặc hiệu, từ đó bảo vệ mẹ khỏi nguy cơ nhiễm bệnh và các tác động tiêu cực từ cúm. Đặc biệt, khi bà bầu tiêm vắc xin cúm, các kháng thể này không chỉ bảo vệ mẹ mà còn có thể truyền qua nhau thai, giúp bảo vệ thai nhi trong suốt thai kỳ và kéo dài đến 6 tháng sau khi bé chào đời.

Hiện nay, Hệ thống Trung tâm Tiêm chủng VNVC cung cấp đầy đủ các loại vắc xin cúm dành cho bà bầu, như vắc xin Influvac Tetra (Hà Lan) và Vaxigrip Tetra (Pháp).

Tên vắc xin	Vắc xin cúm tứ giá Vaxigrip Tetra (Pháp)	Vắc xin cúm tứ giá Influvac Tetra (Hà Lan)
Lịch tiêm	- Tiêm 1 mũi trước hoặc trong thai kỳ (nếu tiêm trong thai kỳ, tốt nhất nên tiêm vào 3 tháng cuối thai kỳ) và tiêm nhắc lại hàng năm.
Đăng ký tiêm ngay

2. Nâng cao sức đề kháng

Để phòng ngừa cúm hiệu quả trong thai kỳ, nâng cao sức đề kháng là một biện pháp quan trọng và an toàn. Một hệ miễn dịch khỏe mạnh sẽ giúp phụ nữ mang thai đối phó tốt hơn với các tác nhân gây bệnh như virus cúm. Để tăng cường sức đề kháng, bà bầu nên chú trọng đến chế độ ăn uống lành mạnh và đủ dưỡng chất.

Các thực phẩm giàu vitamin C như cam, kiwi, ớt chuông, hay vitamin D từ ánh nắng mặt trời và các thực phẩm bổ sung như cá béo, sữa, đều có tác dụng tích cực trong việc duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh. Bên cạnh đó, bổ sung kẽm từ các thực phẩm như hạt bí, thịt gà, hải sản cũng giúp cơ thể bà bầu tăng cường khả năng chống lại virus và vi khuẩn.

Ngoài chế độ dinh dưỡng, giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức đề kháng của cơ thể. Bà bầu cần đảm bảo ngủ đủ 7 - 8 tiếng mỗi đêm để cơ thể có thời gian phục hồi và tái tạo năng lượng.

Bên cạnh đó, việc giảm căng thẳng bằng các biện pháp thư giãn như yoga cho bà bầu hoặc thiền sẽ giúp giảm stress và hỗ trợ hệ miễn dịch. Thêm vào đó, dù đang mang thai, bà bầu cũng nên tham gia các hoạt động thể chất nhẹ nhàng như đi bộ hay bơi lội để cơ thể luôn khỏe mạnh và linh hoạt.

3. Vệ sinh cá nhân, môi trường sạch sẽ

Việc duy trì vệ sinh cá nhân và môi trường sống sạch sẽ là một trong những biện pháp quan trọng giúp bảo vệ sức khỏe cả mẹ và thai nhi. Cúm lây lan chủ yếu qua các giọt bắn khi người bệnh ho hoặc hắt hơi, vì vậy giữ gìn vệ sinh cá nhân là cách đơn giản nhưng hiệu quả để hạn chế nguy cơ nhiễm bệnh.

Phụ nữ mang thai cần rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước sạch, đặc biệt là sau khi tiếp xúc với các vật dụng công cộng, sau khi đi vệ sinh và trước khi ăn uống. Việc sử dụng dung dịch sát khuẩn tay cũng rất hữu ích trong việc tiêu diệt vi khuẩn và virus. Ngoài ra, bà bầu cũng nên tránh đưa tay lên mắt, mũi hoặc miệng khi chưa rửa sạch tay để giảm nguy cơ lây nhiễm qua các niêm mạc.

Về môi trường sống, việc giữ cho không gian xung quanh luôn sạch sẽ và thoáng mát sẽ giúp giảm thiểu sự phát triển của vi khuẩn và virus. Bà bầu nên thường xuyên lau chùi các bề mặt như tay nắm cửa, bàn ghế, điện thoại, điều khiển từ xa, những nơi dễ bám bụi và vi khuẩn. Cũng cần đảm bảo không gian sống được thông thoáng và có sự lưu thông không khí tốt, giúp giảm sự tích tụ của virus trong không khí.

Bên cạnh đó, hạn chế tiếp xúc gần với người bị cúm hoặc người có triệu chứng cảm cúm, và đeo khẩu trang khi ra ngoài hoặc ở những nơi công cộng cũng là cách để bảo vệ bản thân khỏi các tác nhân gây bệnh. Việc duy trì một môi trường sống và vệ sinh cá nhân sạch sẽ sẽ góp phần quan trọng trong việc phòng ngừa cúm cho bà bầu và giúp mẹ bầu luôn khỏe mạnh trong suốt thai kỳ.

Việc uống thuốc cảm cúm khi mang thai tháng đầu tiên cần phải hết sức cẩn trọng, vì đây là giai đoạn quan trọng trong sự phát triển của thai nhi. Mặc dù một số loại thuốc có thể được bác sĩ chỉ định để giảm triệu chứng, nhưng mẹ bầu nên tránh tự ý dùng thuốc và luôn tham khảo ý kiến chuyên gia y tế. Quan trọng hơn, mẹ bầu cần chú ý đến các biện pháp phòng ngừa cúm như tiêm vắc xin, tăng cường sức đề kháng, duy trì vệ sinh cá nhân và môi trường sạch sẽ để bảo vệ sức khỏe của cả mẹ và bé.