Vắc xin bạch hầu có trong tiêm chủng mở rộng không? Lịch tiêm ra sao?

Kể từ khi có vắc xin phòng ngừa, bệnh bạch hầu cơ bản đã được kiểm soát và tạo miễn dịch rộng rãi trong cộng đồng. Tại Việt Nam, số ca mắc của bệnh bạch hầu đã giảm hàng trăm lần so với thời điểm chưa có vắc xin. Vậy vắc xin bạch hầu có trong tiêm chủng mở rộng không? Đối tượng nào được tiêm chủng và lịch tiêm ra sao? Cùng chuyên gia từ Hệ thống tiêm chủng VNVC tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây!

Vắc xin bạch hầu có trong tiêm chủng mở rộng không?

Vắc xin phòng bạch hầu có trong tiêm chủng mở rộng từ năm 1985, chỉ định tiêm phòng cho trẻ từ 2 tháng tuổi, với loại vắc xin phối hợp 3 trong 1 phòng bệnh Bạch hầu - Ho gà - Uốn ván DPT và vắc xin phối hợp 5 trong 1 phòng Bạch hầu - Ho gà - Uốn ván - Viêm gan B - Viêm phổi/ viêm màng não mủ do vi khuẩn Hib DPT-VGB-Hib (SII).

Chương trình tiêm chủng mở rộng (TCMR) chính thức triển khai rộng rãi tại Việt Nam từ năm 1985, với 6 loại vắc xin cơ bản cho tất cả trẻ em dưới 1 tuổi bao gồm vắc xin phòng lao, vắc xin phòng bại liệt, bạch hầu, ho gà, uốn ván và vắc xin phòng sởi. Đến năm 1997, TCMR bổ sung vắc xin phòng viêm gan B; năm 2010 bổ sung tiếp tục vắc xin phòng viêm phổi, viêm màng não mủ và các bệnh do vi khuẩn Hib.

Cho đến hiện tại (năm 2025), theo Quyết định 1987/QĐ-BYT của Bộ Y tế, Chương trình TCMR đã có hơn 10 loại vắc xin phòng bệnh cho trẻ em bao gồm vắc xin phối hợp phòng bạch hầu - viêm gan B - bệnh do vi khuẩn Hib, vắc xin viêm gan B sơ sinh, vắc xin phòng lao, vắc xin bại liệt (uống), vắc xin bại liệt (tiêm), vắc xin phòng sởi, vắc xin phối hợp sởi - rubella, vắc xin viêm não Nhật Bản, vắc xin uốn ván, vắc xin phối hợp bạch hầu - ho gà - uốn ván, vắc xin phòng rota, vắc xin uốn ván - bạch hầu giảm liều. (2)

Nhờ Chương trình TCMR, hàng triệu trẻ em đã được bảo vệ khỏi những căn bệnh nguy hiểm cũng như ngăn chặn nguy cơ di chứng do bệnh tật để lại. Điển hình như bệnh bạch hầu gần như đã được kiểm soát, bệnh uốn ván sơ sinh,đậu mùa khỉ đã bị loại trừ hoàn toàn nhờ vào tỷ lệ tiêm chủng tăng cao. Theo ước tính của Bộ Y tế, có hơn 1,6 triệu trẻ em và gần 1,7 triệu thai phụ được bảo vệ hàng năm, với khoảng 50 triệu mũi tiêm phòng 12 bệnh được triển khai trong Chương trình TCMR.

Các loại vắc xin phòng bạch hầu có trong tiêm chủng mở rộng

Hiện tại, có 2 loại vắc xin phòng bạch hầu trong danh mục các vắc xin trong Chương trình TCMR được Bộ Y tế triển khai tiêm phòng cho trẻ dưới 1 tuổi, bao gồm:

1. Vắc xin 5in1 Sll (DPT-VGB-Hib)

Vắc xin 5in1 Sll (DPT-VGB-Hib) là vắc xin phối hợp phòng 5 tác nhân gây bệnh gồm giải độc tố vi khuẩn bạch hầu, vi khuẩn ho gà bất hoạt, uốn ván, virus viêm gan B, vi khuẩn Hib. Vắc xin được nghiên cứu và phát triển bởi Công ty Serum Institute of India (Ấn Độ), phác đồ tiêm 3 mũi cơ bản cho trẻ từ 2 tháng tuổi (tiêm trước 1 tuổi).

Vắc xin 5in1 Sll được cấp phép lưu hành tại Ấn Độ vào năm 2009 và được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tuyên bố đạt chuẩn thẩm định từ năm 2010. Tại Việt Nam, vắc xin chính thức được thử nghiệm lâm sàng và cấp phép sử dụng từ tháng 9/2018. (3)

2. Vắc xin 3in1 DPT

Vắc xin 3in1 (DPT) là vắc xin phòng 3 bệnh truyền nhiễm gồm bạch hầu, ho gà và uốn ván, chỉ định tiêm cho trẻ em với 3 mũi cơ bản vào giai đoạn 2 - 4 - 6 tháng tuổi và tiêm nhắc một liều vào giai đoạn 15 - 18 tháng tuổi và giai đoạn 4 - 6 tuổi. Các chuyên gia y tế cũng khuyến cáo tiêm thêm một liều nữa khi trẻ được 12 - 13 tuổi. (4)

Lịch tiêm phòng vắc xin bạch hầu theo chương trình TCMR

Theo Hướng dẫn giám sát và phòng, chống bệnh bạch hầu ban hành kèm theo Quyết định 3593/QĐ-BYT năm 2020 của Bộ Y tế (5), hướng dẫn mới nhất về lịch tiêm vắc xin bạch hầu theo chương trình TCMR cụ thể như sau:

Đối với trẻ dưới 1 tuổi, lịch tiêm như sau:

• Mũi cơ bản: Ba mũi tiêm vào các giai đoạn 2 - 3 - 4 tháng tuổi. (Tốt nhất hoàn thành mũi thứ 3 trước 6 tháng tuổi để đảm bảo an toàn và tỷ lệ tiêm chủng trên 95%);
• Các mũi nhắc lại: Mũi 4 tiêm lúc 18 - 24 tháng tuổi; Mũi 5 tiêm lúc 4 - 7 tuổi; Mũi 6 tiêm lúc 9 - 15 tuổi.

Đối với trẻ từ 1 tuổi trở lên và người lớn, lịch tiêm như sau:

• Mũi cơ bản: Ba mũi tiêm, với mũi đầu tiên tiêm càng sớm càng tốt, mũi thứ hai tiêm cách mũi đầu tối thiểu 4 tuần và mũi ba tiêm cách mũi hai tối thiểu 6 tháng;
• Các mũi nhắc lại: Tiêm nhắc lại 2 mũi vắc xin với hàm lượng phù hợp theo hướng dẫn của chuyên gia y tế. Các mũi tiêm nhắc lại cách nhau tối thiểu 1 năm.

Tham khảo thêm một số loại vắc xin bạch hầu ngoài TCMR

Ngoài thắc mắc về “Vắc xin bạch hầu có trong tiêm chủng mở rộng không?” nhiều người băn khoăn liệu còn có những loại vắc xin nào phòng bệnh bạch hầu khác chất lượng hơn và có thể tiêm phòng cho người lớn không?

Bên cạnh những loại vắc xin có trong TCMR, các cơ sở tiêm chủng dịch vụ và tư nhân còn cung cấp bổ sung một số loại vắc xin bạch hầu thế hệ mới, chất lượng cao, khả năng phòng ngừa phổ rộng hơn.

1. Vắc xin 6 trong 1 Infanrix Hexa

Vắc xin 6 trong 1 Infanrix Hexa được nghiên cứu và sản xuất bởi Tập đoàn hàng đầu thế giới về dược phẩm và chế phẩm sinh học Glaxosmithkline (GSK) – Bỉ, mang khả năng phòng phối hợp 6 bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, viêm gan B và các bệnh viêm phổi, viêm màng não mủ do vi khuẩn H.Influenzae týp B (Hib). Vắc xin được chỉ định tiêm cho trẻ từ 6 tuần tuổi đến 2 tháng tuổi, với ba mũi cơ bản và một mũi nhắc lại.

2. Vắc xin 6 trong 1 Hexaxim

Vắc xin 6 trong 1 Hexaxim được nghiên cứu và sản xuất bởi Tập đoàn Dược phẩm và Chế phẩm Sinh học Sanofi Pasteur (Pháp), được chỉ định tiêm cho trẻ từ 6 tuần tuổi đến 2 tuổi phòng 6 bệnh gồm ho gà, bạch hầu, uốn ván, bại liệt, viêm gan B và các bệnh viêm phổi, viêm màng não mủ do vi khuẩn H.Influenzae týp B (Hib).

3. Vắc xin 5 trong 1 Pentaxim

Vắc xin 5 trong 1 Pentaxim được nghiên cứu và sản xuất bởi Tập đoàn Dược phẩm và Chế phẩm Sinh học Sanofi Pasteur (Pháp), mang khả năng phòng phối hợp 5 loại bệnh bao gồm bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt và các bệnh do vi khuẩn Hib, chỉ định tiêm cho trẻ em từ 2 tháng tuổi đến tròn 2 tuổi.

4. Vắc xin Tetraxim

Vắc xin Tetraxim được chỉ định tiêm cho trẻ từ 2 tháng tuổi đến 13 tuổi (tùy thuộc vào mỗi quốc gia), giúp phòng ngừa 4 loại bệnh nguy hiểm gồm bạch hầu, ho gà, uốn ván và bại liệt. Vắc xin do Tập đoàn Sanofi Pasteur (Pháp) sản xuất và phát triển.

5. Vắc xin 3 trong 1 Adacel

Vắc xin 3 trong 1 Adacel là loại vắc xin phối hợp giúp phòng ngừa 3 loại bệnh bao gồm bạch hầu, ho gà và uốn ván do Tập đoàn Dược phẩm và Chế phẩm sinh học Sanofi Pasteur (Pháp) phát triển, chỉ định tiêm cho trẻ từ 4 tuổi trở lên và người lớn đến 64 tuổi.

6. Vắc xin 3 trong 1 Boostrix

Vắc xin 3 trong 1 Boostrix là loại vắc xin phối hợp phòng 3 bệnh nguy hiểm gồm ho gà, bạch hầu và uốn ván, được nghiên cứu sản xuất bởi Tập đoàn dược phẩm hàng đầu GSK (Bỉ). Vắc xin được chỉ định tiêm cho trẻ từ 4 tuổi trở lên và người lớn.

7. Vắc xin uốn ván, bạch hầu hấp phụ (Td)

Vắc xin uốn ván, bạch hầu hấp phụ (Td) được chỉ định cho trẻ từ 7 tuổi trở lên và người lớn nhằm tạo kháng thể củng cố miễn dịch phòng bệnh bạch hầu và uốn ván. Vắc xin được nghiên cứu và sản xuất bởi Viện vắc xin và sinh phẩm y tế Nha Trang IVAC (Việt Nam).

Trên đây đã giải đáp cho thắc mắc “vắc xin bạch hầu có trong tiêm chủng mở rộng không?” một cách chi tiết. Vắc xin phòng bệnh bạch hầu đã có trong TCMR từ những ngày đầu thành lập cho đến hiện tại. Bên cạnh đó, nhiều cơ sở tiêm chủng dịch vụ uy tín như Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC đang có sẵn và đầy đủ các loại vắc xin phòng bệnh bạch hầu phối hợp thế hệ mới, chất lượng cao, tiêm chủng an toàn, giá tốt và nhiều ưu đãi.