Xuất hiện nhiều ổ dịch chó dại, hơn 20 người tử vong

Theo thống kê mới nhất từ Cục Y tế dự phòng, chỉ tính riêng 3 tháng đầu năm 2024 đến nay, cả nước ghi nhận 22 trường hợp tử vong vì bệnh dại, cao hơn gấp đôi so với cùng kỳ năm 2023 (10 trường hợp). Khu vực Tây Nguyên vẫn đang là điểm nóng về bệnh dại với 2/4 tỉnh có ca tử vong (trong đó Đắk Lắk có 4 ca và Gia Lai có 1 ca)

Ổ dịch chó dại đang xuất hiện trên khắp các địa phương

Nhiều ổ dịch chó dại liên tiếp bùng phát tại các tỉnh, thành phố khác nhau trên khắp cả nước. Vào ngày 9/3, Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) tỉnh Đồng Nai cho biết địa bàn đã ghi nhận 4 ổ dịch chó dại trong đó có 2 ổ dịch ở huyện Trảng Bom, 1 ở huyện Định Quán và 1 tại huyện Nhơn Trạch. Tổng cộng cả tỉnh có gần 10 người bị chó dại cắn. Còn tỉnh Thanh Hóa đã phát hiện 4 ổ dịch bệnh dại trên động vật gây tử vong cho 2 người và khiến 86 người bị phơi nhiễm tính từ cuối năm 2023 và đầu năm 2024.

Diễn biến của dịch bệnh vẫn chưa dừng lại và đang tiếp tục lan rộng ra nhiều khu vực khác. Mới đây nhất vào ngày 13/3, Chủ tịch UBND thành phố Cà Mau công bố dịch bệnh dại ở 3 xã Lý Văn Lâm, xã Hòa Thành và xã Tân Thành; UBND huyện Đầm Hà công bố ổ dịch dại tại xã Dực Yên sau khi có 14 người bị chó nghi dại cắn và UBND thành phố Hạ Long công bố ổ dịch chó dại tại địa bàn thôn Bằng Anh, xã Tân Dân.

Như vậy, chỉ chưa đầy 3 tháng đầu năm, cả nước đã ghi nhận nhiều ổ dịch bệnh dại, hàng chục người bị phơi nhiễm và hơn 20 người tử vong.

Cũng trong 2 tháng đầu năm 2024, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC ghi nhận số người đến tiêm vắc xin dại dự phòng và sau khi bị cắn tăng 300%. Trong đó, các tỉnh miền Đông và Bắc Trung Bộ có tỷ lệ tăng cao nhất.

Thời gian ủ bệnh dại khó lường, bệnh không thể điều trị sau khi có triệu chứng lâm sàng

Bệnh dại là bệnh gây ảnh hưởng nặng nề đến hệ thần kinh trung ương do virus dại lây từ động vật (chủ yếu là chó, mèo) sang con người. Tại Việt Nam, có đến 99% các ca bệnh dại ở người là do bị chó dại cắn. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, khi các triệu chứng lâm sàng của bệnh dại xuất hiện, người bệnh gần như 100% đối diện với cái chết.

Thời gian ủ bệnh dại rất khó lường, một số trường hợp có thể chỉ từ 7-10 ngày hoặc kéo dài đến vài tuần, thậm chí vài năm phụ thuộc vào tình trạng và vị trí vết cắn. Vết thương càng gần hệ thần kinh trung ương như đầu, mặt, cổ hoặc đầu mút các chi như ngón tay, ngón chân, bộ phận sinh dục… có thời gian ủ bệnh càng ngắn.

Theo thông tin từ Cục Y tế dự phòng, tại Việt Nam gần đây xuất hiện các trường hợp có thời gian ủ bệnh dại ngắn, chỉ từ 10-15 ngày, trong đó nhiều trường hợp là trẻ em dưới 5 tuổi bị chó, mèo cắn ở vùng đầu, mặt, gây thương tích nặng ở khu vực gần thần kinh trung ương.

Nguyên nhân hàng đầu khiến tử vong do bệnh dại gia tăng chủ yếu là do người bệnh chủ quan không tiêm phòng vắc xin sau khi bị động vật cắn, cào, liếm lên vùng da bị tổn thương. Người dân thường nghĩ, chó mèo đã tiêm phòng rồi thì không sao, hoặc có thói quen theo dõi động vật cắn trước. Khi thấy động vật có bất thường mới đến cơ sở y tế để tiêm phòng.

Hướng dẫn xử lý vết thương khi bị chó cắn

Người bị chó cắn cần phải thực hiện sơ cứu vết thương trước, sau đó đến ngay cơ sở y tế gần nhất để kiểm tra với bác sĩ, đặc biệt là khi bị chó lạ cắn, vết cắn sâu, không cầm được máu hoặc có dấu hiệu bị nhiễm trùng. Ngoài việc điều trị nhiễm trùng từ vết thương do chó cắn bằng kháng sinh, các bác sĩ cũng sẽ hỗ trợ tiêm vắc xin phòng ngừa bệnh dại sau phơi nhiễm, giúp bảo vệ tính mạng vì bệnh dại có tỷ lệ tử vong gần như 100%.

Theo BS Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC, người sau khi bị chó/mèo hoặc vật nuôi cắn cào, cần thực hiện 4 bước cơ bản sau để bảo vệ tính mạng:

1. Sơ cứu tại chỗ: Xối rửa vết thương bằng xà phòng với nước hoặc nước sạch dưới vòi nước trong vòng 15 phút để rửa trôi virus. Sau đó tiếp tục sát trùng vết thương với cồn 45-70% hoặc cồn iod hoặc povidone – iodine (nếu có).
2. Nếu vết thương chảy máu, không nên nặn máu, chà xát, đắp lá, làm dập nát vết thương
3. Che vết thương bằng băng gạc y tế, không băng kín hoặc khâu kín vết thương.
4. Đến cơ sở tiêm chủng để được tư vấn và tiêm vắc xin càng sớm càng tốt.

Sau khi bác sĩ kiểm tra và tiêm phòng ngừa dại, người bị cần chó/mèo hoặc vật nuôi cắn cào cần theo dõi các dấu hiệu nhiễm trùng, bao gồm mẩn đỏ, sưng tấy, đau nhiều hơn và sốt. Nếu những dấu hiệu này trở nên nghiêm trọng hơn, hãy liên hệ với bác sĩ để có phương pháp điều trị hiệu quả.

Tiêm phòng dại là cách an toàn và hiệu quả để bảo vệ bản thân trước bệnh dại

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, vắc xin dại thế hệ mới là rất an toàn và đạt hiệu quả phòng bệnh cao. Vắc xin dại thế hệ mới được sản xuất theo công nghệ tiên tiến nên không gây các phản ứng phụ không ảnh hưởng đến tâm thần và thể chất, nếu xử trí vết thương đúng cách và tiêm phòng ngay sau khi bị cắn/cào/liếm, vắc xin phòng bệnh dại có hiệu quả ngăn ngừa bệnh gần như 100%.

Hiện nay, trung tâm tiêm chủng VNVC với hàng trăm trung tâm trên toàn quốc đang có sẵn các loại vắc xin phòng bệnh dại thế hệ mới, có hiệu quả cao cho người đã bị phơi nhiễm hoặc muốn dự phòng trước khi tiếp xúc với bệnh dại gồm: (1) Vắc xin VERORAB 0.5ml (Pháp) và (2) Vắc xin ABHAYRAB 0.5ml (Ấn Độ).

Để được tư vấn, đặt lịch tiêm chủng vắc xin phòng bệnh dại, Quý khách vui lòng liên hệ trực tiếp với VNVC qua:

• Hotline: 028 7102 6595;
• Fanpage: VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn;
• Tra cứu trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất tại đây;
• Để đặt mua vắc xin và tham khảo các sản phẩm vắc xin, Quý khách vui lòng truy cập: vax.vnvc.vn.

Ngoài việc chủ động tiêm phòng bệnh dại, các gia đình có thể giảm thiểu rủi ro mắc bệnh bằng cách: tiêm phòng bệnh dại đầy đủ cho chó, mèo và thú cưng; dạy trẻ em không lại gần, không tiếp xúc hoặc trêu chọc chó, mèo thả rông ở ngoài đường; hạn chế để chó, mèo nuôi ở trong nhà đi lang thang vì nguy cơ lây nhiễm từ con vật khác và mang theo mầm bệnh về gia chủ.