Con trai bệnh thủy đậu có bị vô sinh không? Con gái thì sao?

90% dân số bị mắc thủy đậu ở thời niên thiếu. Mặc dù đa số các trường hợp đều diễn biến lành tính nếu được chăm sóc đúng cách và điều trị kịp thời, tuy nhiên khi bệnh xảy ra ở nam giới, đã có không ít thắc mắc xoay quanh việc liệu bệnh thủy đậu có bị vô sinh không. Để hiểu rõ hơn về mối liên hệ giữa căn bệnh tưởng chừng đơn giản này và sức khỏe sinh sản của nam giới, chuyên gia sẽ giải đáp chi tiết thắc mắc trong bài viết sau.

Bệnh thủy đậu có bị vô sinh không?

Hiện chưa có bất kỳ bằng chứng khoa học nào chỉ ra bệnh thủy đậu có khả năng gây vô sinh ở nam và nữ giới. Thậm chí, trong những trường hợp nốt thủy đậu nổi ở vùng kín người bệnh cũng được phân loại là lành tính và không ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của người bệnh.

Tuy không phải là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến vô sinh, nhưng những biến chứng nguy hiểm từ bệnh nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời có thể làm tổn thương nghiêm trọng hệ sinh dục nam giới. Biến chứng thường gặp nhất là viêm tinh hoàn, một tình trạng gây sưng đau và ảnh hưởng đến chức năng của tinh hoàn. Nếu tình trạng viêm trở nên nghiêm trọng, tế bào sinh tinh bên trong tinh hoàn có thể bị tổn thương vĩnh viễn, dẫn đến suy giảm số lượng và chất lượng tinh trùng, làm gia tăng nguy cơ vô sinh.

Đặc biệt, nguy cơ này tăng cao hơn ở những nam giới mắc chứng bệnh thủy đậu ở độ tuổi trưởng thành, đặc biệt ở những người có suy giảm miễn dịch. Trong một số nghiên cứu y khoa, viêm tinh hoàn được xem là biến chứng phổ biến ở những người bị thủy đậu nặng, đi kèm với sốt cao và nhiễm độc cơ thể kéo dài.

Giải đáp các lo lắng của con trai và con gái khi mắc thủy đậu

Thủy đậu là bệnh truyền nhiễm với biểu hiện cấp tính do virus Varicella Zoster (VZV) gây ra, không chỉ gây khó chịu bởi các triệu chứng như sốt, mụn nước ngứa ngáy mà còn tiềm ẩn những tác động nghiêm trọng đến sức khỏe, đặc biệt là sức khỏe sinh sản ở cả nam và nữ giới. Điều này đã đặt ra nhiều lo ngại cho cả hai phái khi mắc căn bệnh tưởng chừng “dễ chữa” này.

1. Virus thủy đậu có thể gây viêm tinh hoàn dẫn đến vô sinh

Về bản chất, VZV không trực tiếp nhắm vào hệ sinh sản, nhưng biến chứng viêm tinh hoàn ở nam giới trưởng thành lại là mối nguy đáng báo động.

Theo các chuyên gia, VZV có khả năng gây viêm tinh hoàn (cơ quan sản xuất tinh trùng) với biểu hiện đau nhức, sưng tấy và sốt. Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tình trạng này có thể gây tổn thương vĩnh viễn đến các tế bào sản xuất tinh trùng, làm suy giảm số lượng và chất lượng tinh trùng. Hệ quả dài hạn là nguy cơ vô sinh hoặc giảm khả năng thụ thai.

Nghiên cứu cho thấy, nguy cơ viêm tinh hoàn xảy ra cao hơn ở những nam giới bị nhiễm thủy đậu ở độ tuổi trưởng thành, bởi lúc này cơ thể dễ bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi các phản ứng viêm của virus. Điều này làm tăng thêm tầm quan trọng của việc phòng ngừa và điều trị bệnh sớm để bảo vệ khả năng sinh sản.

2. Thủy đậu ảnh hưởng khả năng thụ thai của nữ giới

Với nữ giới, thủy đậu còn tiềm ẩn những hiểm họa khó ngờ liên quan đến chức năng sinh sản. Trong những trường hợp nặng, VZV có khả năng gây viêm nhiễm vùng chậu hoặc biến chứng viêm buồng trứng. Đây là một trong những nguyên nhân làm giảm khả năng rụng trứng hoặc gặp khó khăn trong quá trình thụ thai.

Nếu bị lây nhiễm thủy đậu trong thai kỳ có thể đe dọa sự an toàn của cả bà mẹ và thai nhi. Tỷ lệ mắc bệnh thủy đậu khi mang thai theo nghiên cứu dịch tễ học tại Anh và Mỹ là khoảng 3 trường hợp trên 1.000 ca mang thai.

Tại Hoa Kỳ có ít nhất 3 triệu thai phụ mỗi năm, như vậy sẽ có khoảng 9.000 trường hợp thai phụ bị thủy đậu. Tần suất mắc bệnh thủy đậu nguyên phát (hay mắc bệnh lần đầu tiên) trong thai kỳ chiếm khoảng 5 - 7 trường hợp trên 10.000 ca mang thai. Vì hầu hết thai phụ từng bị căn bệnh này khi còn nhỏ hoặc đã được chủng ngừa trước đó.

Có khoảng 10 - 20% phụ nữ mang thai nhiễm thủy đậu có nguy cơ viêm phổi. Trong đó, có khoảng 40% thai phụ viêm phổi do virus thủy đậu phải đối mặt với nguy cơ tử vong. Tỷ lệ tử vong ở phụ nữ mang thai mắc bệnh cao nhất trong số người lớn nhiễm virus gây ra bệnh này.

Nếu mẹ bị thủy đậu trong những tháng đầu thai kỳ (đặc biệt là từ tuần thứ 8 đến tuần thứ 12) sẽ có khoảng 0,4% thai nhi có nguy cơ mắc thủy đậu bẩm sinh, đặc trưng với chi ngắn, tổn thương da, bất thường về thần kinh và cấu trúc mắt.

Trường hợp mẹ nhiễm bệnh trong 3 tháng giữa, nhất là tuần 13 - 20 của thai kỳ, sẽ có khoảng 2% thai nhi bị thủy đậu bẩm sinh. Sau tuần thứ 20 hầu như sẽ không ảnh hưởng đến thai nhi.

Nếu mẹ bầu nhiễm thủy đậu 5 ngày trước sinh hoặc 2 ngày sau sinh, trẻ sinh ra dễ nhiễm thủy đậu lan tỏa do mẹ chưa có đủ thời gian tạo kháng thể truyền cho con trước khi sinh. Tỷ lệ tử vong của bé sơ sinh lúc này lên đến 25 - 30% số ca nhiễm. (1)

Các biến chứng của bệnh thủy đậu cần lưu tâm

Tuy không dẫn đến vô sinh, song bệnh lý này lại tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và chăm sóc đúng cách. Một số biến chứng của bệnh thủy đậu có thể kể đến như: Bội nhiễm thủy đậu, suy đa tạng, viêm nhiễm và các ảnh hưởng nặng cho người đang mang thai.

1. Bội nhiễm thủy đậu

Bội nhiễm thủy đậu là biến chứng thường gặp nhất của bệnh, do người bệnh gãi và làm vỡ các nốt mụn nước trên da từ đó tạo điều kiện cho các tác nhân gây bệnh bên ngoài môi trường xâm nhập vào vết thương và tấn công cơ thể người bệnh, khiến tình trạng nhiễm trùng ngoài da do thủy đậu nghiêm trọng hơn, thậm chí tấn công vào máu gây nhiễm khuẩn.

Người bị bội nhiễm thủy đậu thường có các dấu hiệu nhận biết sau:

• Sốt cao bất thường, lạnh run, nôn ói.
• Sưng, đỏ, đau, nóng rát ở các nốt mụn nước.
• Tiết dịch mủ màu vàng, đục, có mùi hôi.
• Vết thương vỡ, loét sau hoặc hoại tử.

Các triệu chứng này thường xảy ra ở da và mô mềm khiến các nốt mụn nước bị nhiễm trùng, mủ, ngứa, đau và lâu lành. Không dừng lại ở đó, thủy đậu bội nhiễm còn có khả năng gây hoại tử, loét da, viêm thanh quản, viêm tai, nhiễm trùng huyết, ảnh hưởng nghiêm trọng đến các cơ quan nội tạng và có thể đe dọa tính mạng người bệnh nếu không được điều trị kịp thời, đúng cách.

2. Suy đa tạng

Các nốt mụn nước thủy đậu vỡ nếu không được chăm sóc kỹ có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập, không chỉ gây bội nhiễm mà còn dẫn đến sốc nhiễm khuẩn, suy đa tạng và tử vong. Một số tác nhân gây bội nhiễm thường gặp nhất là tụ cầu vàng, liên cầu nhóm A và một số loại vi khuẩn khác ngoài môi trường. Trong đó, tụ cầu vàng là vi khuẩn đặc biệt nguy hiểm bởi khả năng sản sinh độc tố mạnh, gây sốc nhiễm khuẩn cấp tính, rối loạn đông máu, suy đa cơ quan và tử vong nhanh nếu không xử trí kịp thời.

Mụn nước khi bị nhiễm khuẩn sẽ nhanh chóng mưng mủ, chảy dịch vàng, đục, có mùi hôi, gây loét sâu và có thể hoại tử. Vi khuẩn sau khi xâm nhập sẽ tiếp tục nhân lên, tấn công vào màu và tiến triển thành nhiễm trùng huyết, suy đa tạng với tỷ lệ tử vong đến 50%.

Ngoài ra, hệ miễn dịch phản ứng mạnh với vi khuẩn bằng cách phóng thích cytokine gây viêm, dẫn đến viêm tối cấp, rối loạn chức năng, kích hoạt quá trình tổn thương gan. Tình trạng này có thể rất nghiêm trọng ở các đối tượng suy giảm miễn dịch như đang sử dụng thuốc ức chế, hay những người bị viêm gan. Ở trẻ em, thanh thiếu niên có thể gây hội chứng Reye, khiến gan và não tổn thương.

Do đó, khi các nốt mụn nước thủy đậu mọc nhanh, dày, kèm dấu hiệu nhiễm trùng da, khó thở, nôn nhiều, lơ mơ... cần nhanh chóng đến ngay bệnh viện để được xử trí kịp thời, tránh diễn tiến nặng.

3. Viêm nhiễm

Thủy đậu viêm nhiễm có thể biểu hiện với tình trạng nhiễm trùng tại chỗ, các mụn nước hóa mủ, loét sâu. Hay cũng có thể dẫn đến viêm phổi, viêm não... ở những trường hợp nặng.

Trong đó, viêm phổi do thủy đậu khiến người bệnh ho ra máu, khó thở, nguy kịch. Theo một nghiên cứu của nhóm tác giả người Mỹ, được đăng tải trên tạp chí Sage cho thấy, cứ 400 người trưởng thành mắc căn bệnh này sẽ có 1 người phải nhập viện do viêm phổi.

Rất hiếm khi virus thủy đậu tấn công hệ thần kinh trung ương, dẫn đến viêm não hay viêm màng não. Viêm não do thủy đậu có tỷ lệ 1/50.000 ca mắc. Khi gặp biến chứng viêm não, khoảng 15% người bệnh có nguy cơ tử vong. Nếu sống sót, người bệnh cũng có rủi ro gặp những di chứng nghiêm trọng như bại não hay nằm liệt giường. (2)

4. Các ảnh hưởng nặng với người đang mang thai

Phụ nữ mang thai nhiễm bệnh thủy đậu có thể phải đối mặt với nhiều rủi ro sức khỏe, điển hình như làm tăng nguy cơ viêm phổi.

Mẹ bầu mắc bệnh tại thời điểm dưới 20 tuần thai, trẻ sinh ra bị hội chứng thủy đậu bẩm sinh với những vết sẹo trên da, nhẹ cân, teo cơ, chậm tăng trưởng, có các bất thường ở mắt như mắt nhỏ bất thường, đục thủy tinh thể, tổn thương võng mạc, hay bất thường hệ thần kinh như chậm phát triển trí tuệ, đầu nhỏ, não úng thủy, teo vỏ não...

Mẹ mắc thủy đậu 5 ngày trước sinh cho đến 2 ngày sau sinh, trẻ sinh ra có nguy cơ bị thủy đậu chu sinh và khả năng tử vong cao.

Bạn nên chủ động phòng ngừa thủy đậu ra sao?

Khi trong gia đình, trường học hoặc nơi làm việc có người mắc thủy đậu, cần cách ly bệnh nhân trong khoảng 7 - 10 ngày, để tránh nguy cơ lây nhiễm. Trẻ còn trong độ tuổi đi học khi mắc bệnh phải nghỉ học, người lớn phải nghỉ làm 1 - 2 tuần. Tuy nhiên, việc cách ly bệnh nhân không bảo vệ tuyệt đối cho những người xung quanh, vì siêu vi vẫn có thể lây lan từ trước khi phát mụn nước cho đến khi các vết mụn nước đã lành.

Do đó, người dân cần tạo miễn dịch chủ động với bệnh thủy đậu bằng cách tiêm phòng vắc xin. Vắc xin có khả năng phòng bệnh thủy đậu lên đến 97%. Hiện Việt Nam có các loại vắc xin phòng thủy đậu như: Vắc xin Varilrix (Bỉ) tiêm cho trẻ từ 9 tháng và người lớn, vắc xin Varivax (Mỹ) và Varicella (Hàn Quốc) tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên và người lớn. Vắc xin không tiêm cho phụ nữ đang mang thai. Do đó, khi có kế hoạch mang thai, phụ nữ nên tiêm ngừa thủy đậu trước có thai 3 tháng.

Để được tư vấn, đặt lịch tiêm vắc xin phòng thủy đậu cho trẻ em và người lớn, Khách hàng có thể liên hệ trực tiếp với VNVC qua:

• Hotline: 028 7102 6595;
• Fanpage: VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn;
• Tìm trung tâm VNVC gần nhất TẠI ĐÂY;
• Để đặt mua vắc xin và tham khảo các sản phẩm vắc xin, quý Khách vui lòng truy cập: vax.vnvc.vn;
• Đặt mua các sản phẩm chăm sóc sức khỏe và dinh dưỡng chính hãng, chất lượng cao từ các thương hiệu uy tín hàng đầu quốc tế như Nestlé Health Science (Thụy Sĩ), Asahi - Wakodo (Nhật Bản), ECO Green (sản xuất tại Mỹ) với giá ưu đãi tại VNVC SHOP tại đây.

Quý Khách hàng có thể tải VNVC Mobile App dễ dàng bằng 2 link sau:

• IOS (iPhone, iPad…): https://bit.ly/VNVC_APPSTORE
• Android (Oppo, Samsung, Sony…): https://bit.ly/VNVC_GGPLAY

Các dấu hiệu cảnh báo biến chứng nguy hiểm của thủy đậu

Thông thường, nếu thủy đậu không quá nặng, người mắc bệnh sẽ được bác sĩ chỉ định theo dõi và điều trị tại nhà. Trong quá trình này, người bệnh thủy đậu cần theo dõi tình trạng sức khỏe của bản thân, nếu có các dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm sau cần đến ngay bệnh viện để được xử trí kịp thời:

• Sốt cao hơn 38,5 độ C và kéo dài trên 3 ngày.
• Ho nặng hoặc khó thở.
• Vết mụn nước chảy mủ, màu vàng hoặc sưng, đau nghiêm trọng.
• Mụn nước nổi dày đặc và lan rộng khắp cơ thể, đặc biệt là ở các vị trí nhạy cảm như hai bên mắt.
• Đau đầu dữ dội hoặc chóng mặt, lú lẫn, mất ý thức.
• Tim đập loạn nhịp.
• Mất khả năng phối hợp cơ, đi lại khó khăn.
• Nôn mửa.
• Đau bụng, nôn, tiêu chảy nặng.
• Không kiểm soát được hành vi, lú lẫn, co giật.

Tóm lại, con trai bị bệnh thủy đậu có bị vô sinh không? Thủy đậu không phải là nguyên nhân gây vô sinh ở nam và cả nữ giới. Tuy nhiên, nếu không chăm sóc cẩn thận các nốt mụn nước vỡ, tình trạng nhiễm khuẩn có thể trở nên nghiêm trọng và dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm cho người bệnh như viêm phổi, viêm não, nhiễm trùng huyết, suy đa cơ quan thậm chí là tử vong nếu không can thiệp kịp thời.