25 hình ảnh bệnh zona ở trẻ em và những biến chứng nguy hiểm

09:44 17/04/2025

Quản Lý Y khoa vùng 2 - miền Bắc
Hệ thống tiêm chủng VNVC
Zona thần kinh ở trẻ em thường rất hiếm gặp, chủ yếu xuất phát từ nhiễm trùng thủy đậu nguyên phát khi còn nhỏ hoặc khi còn trong bụng mẹ. Tuy nhiên, da trẻ nhỏ thường rất nhạy cảm, dễ nổi đỏ, dễ gây nhầm lẫn với biểu hiện đặc trưng phát ban đỏ của zona thần kinh, tạo ra khó khăn trong chẩn đoán sớm bệnh. Bài viết dưới đây, chuyên gia sẽ đưa ra 25 hình ảnh bệnh zona ở trẻ em và những biến chứng nghiêm trọng giúp bố mẹ nhận biết sớm triệu chứng của bệnh và đưa ra cách xử trí kịp thời, hỗ trợ hồi phục bệnh nhanh chóng.
BS Đoàn Thị Khánh Châm, Quản Lý Y khoa vùng 2 - miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết: “Trẻ em bị bệnh zona thần kinh thường đến từ nguyên nhân mắc bệnh thủy đậu nguyên phát trong tử cung hoặc trong những năm tháng đầu thời, giai đoạn mà hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn thiện hoặc chưa được tiêm chủng đầy đủ. Về vấn đề này, bệnh zona ở trẻ sơ sinh thường liên quan đến nhiễm trùng virus Varicella Zoster trong tử cung hơn là nhiễm trùng sau sinh. Có khoảng 2% trẻ tiếp xúc với virus trong tử cung, phát triển thành bệnh thủy đậu dưới lâm sàng và tiềm ẩn nguy cơ mắc bệnh zona thần kinh sau sinh [1]. Trong số các trường hợp trẻ bị zona thần kinh, có đến 54% trẻ không được tiêm vắc xin và 16% trẻ không có lịch sử tiêm chủng rõ ràng.” [2] |
Zona thần kinh ở trẻ và cách nhận biết
Bệnh zona thần kinh không phổ biến ở trẻ em, chủ yếu xảy ra ở người lớn trên 60 tuổi (tỷ lệ mắc bệnh cao hơn gấp 10 lần). Trường hợp trẻ em bị zona thần kinh thường do một số yếu tố nguy cơ tác động như: Bị thủy đậu trước 1 tuổi, mẹ mắc thủy đậu vào giai đoạn cuối thai kỳ khi mang thai, bị dị ứng với vắc xin phòng bệnh thủy đậu (nên không tiêm mũi vắc xin thứ 2) hoặc có hệ thống miễn dịch suy yếu (điều trị ung thư).
Trước khi xuất hiện các tổn thương rõ rệt trên da, trẻ thường có thể gặp một số dấu hiệu tiền cảnh như:
- Đau và ngứa tại một vùng da nhất định: Trẻ có thể than phiền cảm giác râm ran, đau nhói hoặc ngứa tại một vùng trên cơ thể, thường là ở một bên của cơ thể (do virus tác động trên dây thần kinh ở một bên).
- Sốt nhẹ và mệt mỏi: Một số trẻ có thể cảm thấy mệt mỏi, mất năng lượng đi kèm với sốt nhẹ, điều này thường khiến phụ huynh dễ nhầm lẫn với các bệnh lý nhiễm trùng thông thường.
Sau vài ngày đau rát, ngứa ngáy, vùng da bị ảnh hưởng thường xuất hiện các đốm phát ban đỏ. Phát ban này nhanh chóng tiến triển thành các mụn nước nhỏ, bóng nước chứa dịch trong. Các mụn nước sẽ mọc thành từng đám, chạy dọc theo một đường của dây thần kinh. Điều đặc biệt là tổn thương zona thần kinh ở trẻ luôn chỉ xuất hiện ở một bên cơ thể, thường gặp ở vùng lưng, ngực, bụng, hoặc đôi khi ở mặt và mắt.
Ở giai đoạn phát triển của thương tổn do zona, các mụn nước có thể vỡ ra, khiến vùng da này loét nhẹ, đóng vảy sau đó. Vùng da bị tổn thương có thể gây đau đớn dữ dội, thậm chí sau khi mụn nước đã lành, trẻ vẫn còn cảm giác đau dây thần kinh kéo dài (được gọi là đau thần kinh sau zona).
Trong một số trường hợp nặng, bệnh có thể đi kèm với các triệu chứng toàn thân như đau đầu, buồn nôn, khó chịu. Nếu zona phát triển ở vùng mắt, trẻ có thể cảm thấy đau mắt, giảm thị lực, hoặc nhạy cảm với ánh sáng. Đây là những trường hợp nguy hiểm cần được điều trị gấp.
⇒ Tham khảo thêm: Zona thần kinh ở mắt: Nguyên nhân, biểu hiện và cách chữa trị

Zona thần kinh gây ra bởi virus Varicella Zoster (VZV) có thể lây lan qua đường máu đến da và niêm mạc - đây là các cơ quan đích để kích hoạt nhiễm trùng ban đầu gây ra bệnh thủy đậu. Sau quá trình nhiễm trùng ban đầu, VZV xâm nhập vào hạch cảm giác qua các con đường máu hoặc thần kinh từ da hoặc niêm mạc và chuyển sang trạng thái tiềm ẩn. Bệnh zona thần kinh là sự tái hoạt động tại chỗ của virus thoát khỏi trạng thái tiềm ẩn. Trong quá trình tái hoạt động này, virus di chuyển dọc theo các sợi thần kinh cảm giác khi đến da.
Thủy đậu nguyên phát là bệnh của trẻ em, trong khi tái hoạt động gây bệnh zona thần kinh xảy ra ở người lớn. Theo thống kê, tỷ lệ mắc bệnh zona thần kinh chỉ ở 0,45/1000 ở trẻ em dưới 14 tuổi. Tỷ lệ mắc bệnh zona thần kinh dao động từ 1,2 - 3,4/1000 người khỏe mạnh và đang tăng lên 3,9 - 11,8 mỗi năm ở người trên 65 tuổi. [2]
Trẻ em bị zona thần kinh thường biểu hiện các triệu chứng ban đầu như đau, ngứa ran, nóng rát, châm chích dưới da (do dây thần kinh bị ảnh hưởng) và các triệu chứng giống cúm. Trong vòng 5 ngày kể từ khi xuất hiện các triệu chứng ban đầu, các nốt ban sẽ bùng phát dưới dạng một dải da bị bỏ và kích ứng với mụn nước, bắt đầu từ những vùng da có triệu chứng nóng rát và ngứa.
Theo các chuyên gia y tế, các triệu chứng của bệnh zona thường nhẹ hơn ở trẻ em so với người lớn. Trẻ em hiếm khi bị đau dây thần kinh sau zona thần kinh - một trong những biến chứng nghiêm trọng, lâu dài và tái phát liên tục ở khu vực phát ban do zona thần kinh.
Hình ảnh bệnh zona ở trẻ em qua từng giai đoạn
Bệnh zona thần kinh đặc trưng là một dạng phát ban trên da gây đau đớn do ảnh hưởng đến các dây thần kinh cảm giác. Bệnh có thể tiến triển theo từng giai đoạn nhất định từ giai đoạn khởi phát ban đầu, đến giai đoạn cấp tính phát ban diện rộng và giai đoạn hồi phục. Để nhận biết rõ biểu hiện của bệnh zona thần kinh, tham khảo hình ảnh bệnh zona ở trẻ em qua từng giai đoạn sau đây:
1. Hình ảnh bệnh zona ở trẻ giai đoạn khởi phát
Các triệu chứng của bệnh zona thần kinh ở trẻ khởi phát bằng cơn đau của vùng dermatome (khu vực có vùng da kết nối với các dây thần kinh cột sống) và trước khi xuất hiện phát ban từ 48 - 72 giờ. Cơn đau là do viêm dây thần kinh cấp tính, liên quan đến sự nhân lên của VZV, tình trạng viêm và sản xuất cytokine dẫn đến phá hủy tế bào thần kinh, làm tăng độ nhạy cảm của các thụ thể đau.


Đôi khi, bệnh zona thần kinh có thể gây ra các cảm giác dị cảm, nóng rát hoặc ngứa ở vùng bị ảnh hưởng. Điều này khiến trẻ nhỏ khó chịu, cáu kỉnh và quấy khóc nhiều hơn bình thường.


Ở cả trẻ nhỏ và cả người lớn, bệnh zona thần kinh có xu hướng ảnh hưởng đến các vùng được cung cấp bởi dermatome cổ và xương. Các tổn thương thường không vượt qua đường giữa của cơ thể.
2. Hình ảnh zona ở trẻ em giai đoạn phát ban
Sau giai đoạn khởi phát, một vùng ban đỏ sẽ dần hình thành tại vị trí nóng rát, ngứa ran và cơn đau có thể trở nên dữ dội hơn. Tình trạng ban đỏ bắt đầu từ nhóm mụn nhỏ trên cơ thể và lan rộng dọc theo dây thần kinh cảm giác và thường chỉ gây tổn thương ở một bên cơ thể.


Theo thời gian, các nốt ban đỏ, mụn sẽ biến thành mụn nước mọc thành từng chùm, liên tiếp nhau.

Các mụn nước có thể hợp nhất thành các tổn thương bọng nước, khả năng trở thành mụn mủ hoặc đôi khi xuất huyết, vỡ ra và đóng vảy theo từng đợt trong 7 đến 10 ngày. Trong một số trường hợp, có thể xuất hiện hạch bạch huyết khu vực. Trong giai đoạn này, virus có thể dễ dàng lây truyền cho người khác. [1]
3. Hình ảnh bệnh zona ở trẻ em giai đoạn hồi phục
Các đợt mụn nước cuối cùng sẽ khô lại và đóng vảy, có thể mất tới 4 tuần để lành hoàn toàn.

Tuy nhiên sau khi lành lại, một số trường hợp bệnh nhân có thể thay đổi về sắc tố và để lại sẹo trên da vĩnh viễn do các tổn thương từ mụn nước.

Sau khi hồi phục, bệnh sẽ bước vào giai đoạn mãn tính, còn được gọi là đau dây thần kinh sau zona thần kinh, xảy ra ở 20% số bệnh nhân mắc bệnh. Giai đoạn này được xác định bằng cơn đau tái phát, kéo dài hơn 4 tuần sau khi mụn nước đã lành lại. Các triệu chứng khác bao gồm ngứa rát, nóng ran, tê do áp lực dây thần kinh (dị cảm) và tổn thương dây thần kinh (rối loạn cảm giác). Cơn đau có thể dữ dội và kéo dài hàng tháng, thậm chí hàng năm. [3]
Hình ảnh các thể bệnh zona thần kinh ở trẻ em
Bệnh zona thần kinh là do sự tái hoạt động của VZV tiềm ẩn khi khả năng miễn dịch qua trung gian tế bào đặc hiệu với VZV suy giảm và đặc trưng bởi các mụn nước nhỏ và đau ở vùng da tương ứng. Bệnh zona thần kinh có thể gây ảnh hưởng ở nhiều bộ phận khác nhau trên cơ thể, cụ thể như sau:
1. Zona thần kinh ở mặt
Zona thần kinh ở mặt là tình trạng bệnh gây biểu hiện tổn thương trên vùng mặt. Vào thời điểm nhiễm trùng ban đầu, VZV gây bệnh thủy đậu. Sau đó, VZV tồn tại tiềm ẩn trong các túi ở vành tai hoặc lưỡi để xâm nhập vào các nhánh cảm giác của dây thần kinh mặt và di chuyển đến hạch gối. Khi có cơ hội tái hoạt động, VZV di chuyển ngược dọc theo các nhánh cảm giác của dây thần kinh mặt, đồng thời các nhánh vận động liền kề của dây thần kinh mặt bị viêm, dẫn đến liệt mặt. [4]
Các biểu hiện tổn thương thần kinh có thể gây liệt mặt và đôi khi làm viêm màng não. Đối với viêm màng não bệnh nhân ban đầu đều xuất hiện chứng đau đầu, sau đó phát ban mụn nước phát triển sau 1- 5 ngày. DNA của VZV được tìm thấy trong dịch não tủy của 3 bệnh nhân. [5]
Theo thống kê, có khoảng 10% bệnh nhân bị chứng liệt dây thần kinh mặt ngoại biên, chủ yếu do zona thần kinh là ở trẻ em. Tình trạng liệt dây thần kinh mặt cấp tính được phát hiện ở 2,7/100.000 dân số dưới 10 tuổi. [4]


2. Zona thần kinh ở mắt
Bệnh zona thần kinh có thể ảnh hưởng đến mí mắt khi nhánh mắt của dây thần kinh sinh ba bị ảnh hưởng. Có khoảng 20% các trường hợp bệnh zona thần kinh liên quan đến dây thần kinh ở đầu, gây ảnh hưởng các bộ phận khác nhau của mắt, nguy cơ gây suy giảm hoặc mất thị lực. [6]
Biến chứng về mặt của zona thần kinh xảy ra ở 50 - 70% trong các trường hợp mắc bệnh [7]. Các dạng biểu hiện zona thần kinh ở mắt phổ biến được báo cáo bao gồm viêm kết mạc, xói mòn biểu mô chấm, xảy ra ở cả trẻ em khỏe mạnh và suy giảm miễn dịch. Đồng thời, bệnh còn ghi nhận tình trạng viêm màng bồ đào trước, viêm mống mắt, viêm củng mạc trước. [8]


3. Zona thần kinh ở miệng
Bệnh zona thần kinh có thể gây ảnh hưởng ở miệng với việc bùng phát mụn nước xung quanh vùng miệng. Sự tái hoạt động của VZV xảy ra dọc theo một nhánh của dây thần kinh sinh ba hoặc dây thần kinh hàm dưới/ hàm trên.
Các triệu chứng của bệnh zona ở miệng bao gồm đau, khó chịu, ngứa ran hoặc cảm giác nóng rát. Các nốt ban bắt đầu xuất hiện với những cục u nhỏ, tập trung thành từng đám dày đặc, sau đó nhanh chóng chuyển thành mụn nước, gây đau đớn. Các mụn nước này sau một khoảng thời gian sẽ chuyển thành vết loét. Thông thường phải mất khoảng 10 - 14 ngày các vết loét này mới bắt đầu lành và dần dần hồi phục. [9]

4. Zona thần kinh ở lưng
Theo các chuyên gia y tế, các nốt phát ban đỏ do zona thần kinh có thể xuất hiện ở vùng lưng người bệnh, bắt đầu từ dạng các nhóm mụn nhỏ, sau đó phát triển tạo thành bọng nước và chứa đầy mủ. Các dải ban đỏ này thường tập trung ở quanh eo và có thể kéo dài từ phía trước thân đến tận cột sống hoặc tập kết thành một dải kéo dài từ phía trước lồng ngực đến bả vai hoặc ở phía trước phía sau vai.
⇒ Tham khảo thêm: Zona thần kinh ở lưng: Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị

5. Zona thần kinh ở cổ
Theo nghiên cứu, các nốt ban do bệnh zona thần kinh có thể xuất hiện ở một bên, phía sau cổ dưới dạng mụn nước chứa đầy dịch mủ, gây đau đớn cho người bệnh. Các nốt ban mọc ở cổ gây khó chịu và cản trở nghiêm trọng đến sinh hoạt và chuyển động hàng ngày, do thường xuyên bị tiếp xúc vô tình như cọ sát với quần áo…
⇒ Tham khảo thêm: Bệnh zona thần kinh ở cổ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

6. Zona thần kinh ở tay
Zona thần kinh cũng ảnh hưởng đến các chi của người bệnh, đặc biệt là vùng tay bao gồm mọc ban đỏ tiến triển mụn nước ở cánh tay, khuỷu tay, thậm chí là lòng bàn tay. Tuy nhiên, tình trạng mọc zona thần kinh ở tay ít phổ biến hơn ở các vị trí khác trên cơ thể và không phải là tình trạng quá nguy hiểm, nhưng vẫn gây đau đớn dữ dội và gây khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày.

7. Zona thần kinh ở tai
Zona thần kinh có thể ảnh hưởng đến tai của người bệnh hay còn gọi là hội chứng ramsay Hunt, do VZV tái hoạt động và lây lan đến các dây thần kinh gần tai trong. Hội chứng Ramsay Hunt gây ra tình trạng liệt dây thần kinh mặt, đau tai dữ dội, phát ban đau đớn ở màng nhĩ - ống tai và dái tai, ù tai, tăng độ nhạy cảm với âm thanh, mất thính lực một bên. [10]
⇒ Tham khảo thêm: Zona thần kinh ở tai: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Hình ảnh biến chứng zona thần kinh ở trẻ
Các biến chứng phổ biến nhất của bệnh zona thần kinh ở trẻ em là nhiễm trùng thứ phát do vi khuẩn và các tình trạng mất sắc tố sau viêm. gây sẹo nếu không được vệ sinh sạch sẽ. Tình trạng viêm cân hoại tử là một biến chứng tiềm ẩn nếu có nhiễm trùng thứ phát do vi khuẩn.

Bệnh zona thần kinh ở mắt do VZV gây ra có thể dẫn đến biến chứng đau mắt dữ dội, viêm kết mạc, loét mí mắt, hoại tử võng mạc, liệt cơ vận nhãn/liệt, viêm cứng giác mạc, viêm màng bồ đào trước và viêm dây thần kinh thị giác. [1]

Biến chứng đau thần kinh sau zona, biểu hiện cho một chuỗi đau liên tục không thuyên giảm sau đợt cấp của bệnh zona,. Tuy nhiên đây là bệnh không phổ biến ở trẻ em, chủ yếu xảy ra ở bệnh nhân cao tuổi (trên 65 tuổi) mắc zona thần kinh.
Các biến chứng hiếm gặp khác bao gồm hội chứng Ramsay Hunt, hội chứng Guillain-Barré, viêm phổi, viêm màng não vô khuẩn, viêm não, viêm não màng não, viêm não thất, viêm tủy cắt ngang, viêm mạch não dạng hạt, liệt/bại thần kinh sọ não và liệt/bại thần kinh ngoại biên.

Hướng dẫn cách chăm sóc trẻ bị zona để nhanh hồi phục và phòng ngừa biến chứng
Bệnh zona thần kinh thường được điều trị bằng thuốc kháng virus (trong vòng 48 - 72 giờ) kể từ khi bùng phát triệu chứng [11]. Mặc dù việc sử dụng các loại thuốc kháng virus như acyclovir, valaciclovir và famciclovir đã được chứng minh là có hiệu quả trong điều trị nhiễm trùng VZV tái phát ở người lớn khỏe mạnh trong các thử nghiệm có đối chứng giả dược, nhưng không có dữ liệu cụ thể đối với trẻ em khỏe mạnh vì tỷ lệ mắc bệnh zona thần kinh ở trẻ em rất thấp. [12]
Do đó, việc lựa chọn thuốc và phương án điều trị sẽ phụ thuộc vào kinh nghiệm của chuyên gia chăm sóc sức khỏe. Bên cạnh đó, các phương pháp hỗ trợ các triệu chứng như chườm đá, thoa kem dưỡng calamine và tắm nước ấm với bột yến mạch có thể góp phần làm giảm cơn đau và dịu cơn ngứa hiệu quả.
Quá trình điều trị phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng và độ tuổi mắc bệnh. Trong hầu hết các trường hợp, trẻ có thể điều trị bệnh zona tại nhà theo lời khuyên của bác sĩ, chỉ trường hợp nghiêm trọng trẻ cần nhập viện để theo dõi kỹ lưỡng.

Ngoài ra, trẻ bị zona thần kinh hoặc thủy đậu khi còn nhỏ có nhiều nguy cơ biến chứng xấu, có thể chủ động thực hiện tiêm vắc xin phòng bệnh ngay khi 18 tuổi. Vắc xin Shingrix (Bỉ) phòng bệnh zona thần kinh, được sản xuất bởi tập đoàn hàng đầu thế giới về dược phẩm và chế phẩm sinh học Glaxosmithkline (GSK), với phác đồ tiêm như sau:
Đối với người từ 18 tuổi trở lên có nguy cơ cao mắc Zona thần kinh (người bị suy giảm miễn dịch hoặc bị ức chế miễn dịch hoặc có khả năng bị ức chế miễn dịch do bệnh lý/liệu pháp điều trị …), lịch tiêm 2 mũi như sau:
- Mũi 1: lần tiêm đầu tiên
- Mũi 2: 1 tháng sau mũi 1
Đối với người từ 50 tuổi trở lên (hệ miễn dịch bình thường), lịch tiêm 2 mũi như sau:
- Mũi 1: lần tiêm đầu tiên
- Mũi 2: 2 tháng sau mũi 1
Đối với trẻ chưa mắc bệnh thủy đậu, cần tiêm phòng vắc xin thủy đậu trước để ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh thủy đậu và tái phát thành bệnh zona thần kinh sau này. Hiện tại, có 3 loại vắc xin phòng bệnh thủy đậu cho trẻ như sau:
Tên vắc xin | Phòng bệnh | Lịch tiêm | Đăng ký tiêm |
Varilrix (Bỉ) | Phòng bệnh Thủy đậu do virus Varicella Zoster gây ra. | Trẻ từ 09 tháng đến 12 tuổi có lịch tiêm 2 mũi:
Trẻ từ 13 tuổi trở lên và người lớn có lịch tiêm 2 mũi:
|
![]() |
Varivax (Mỹ) | Trẻ từ 12 tháng đến 12 tuổi có lịch tiêm 2 mũi:
Trẻ từ 13 tuổi trở lên và người lớn có lịch tiêm 02 mũi:
|
![]() |
|
Varicella (Hàn Quốc) | ![]() |
Theo ACIP về phòng ngừa bệnh thủy đậu và zona thần kinh, tiêm vắc xin trong vòng 3 ngày sau khi vô tình tiếp xúc với nốt ban từ người bị thủy đậu hoặc zona thần kinh có hiệu quả phòng trên 90% nguy cơ mắc bệnh và phòng 70% nếu tiêm trong vòng 5 ngày kể từ ngày tiếp xúc. 100% vắc xin có hiệu quả làm giảm tình trạng bệnh nặng, triệu chứng nghiêm trọng cho người tiêm. [13]
Trên đây là 25 hình ảnh bệnh zona ở trẻ em giúp bố mẹ có thể nhận biết sớm, nhằm đưa ra các biện pháp can thiệp và điều trị phù hợp, hỗ trợ hồi phục bệnh một cách nhanh chóng. Tuy bệnh zona thần kinh không phải là bệnh lý phổ biến ở trẻ nhưng vẫn tồn tại nguy cơ gây ra các biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sự phát triển và chất lượng cuộc sống của trẻ sau này. Vì vậy, bố mẹ nên chủ động đưa trẻ đi tiêm phòng thủy đậu đầy đủ, hạn chế nguy cơ mắc bệnh hiệu quả.



- Alexander, & Barankin, B. (2015). Herpes Zoster in Childhood. SCIRP Open Access. https://www.scirp.org/journal/paperinformation?paperid=54451
- Katakam, B., Kiran, G., & Kumar, U. (2016). A prospective study of herpes zoster in children. PMC Home. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5029240/
- Duff, B. L., & Biscaldi, L. (2024, April 26). The Stages of Shingles. Drug Topics. https://www.drugtopics.com/view/the-stages-of-shingles
- Kansu, L., & Yilmaz, I. (2012). Herpes zoster oticus (Ramsay Hunt syndrome) in children: Case report and literature review. sciencedirect.com. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0165587612001656
- Kang, D. H., Kwak, B. O., Park, A. Y., & Kim, H. W. (2021). Clinical Manifestations of Herpes Zoster Associated with Complications in Children. MDPI – Publisher of Open Access Journals. https://www.mdpi.com/2227-9067/8/10/845
- staff, H. (2022, November 30). Everything you need to know about shingles in kids. HealthMatch. https://healthmatch.io/shingles/shingles-in-kids
- Hassnae Tkak, Aziza Elouali, Ayad Ghanam, Abdeladim Babakhouya, & Rkain, M. (2024). Ophthalmic Shingles in Children: A Rare Form and a Danger to Be Aware of. Cureus. https://www.cureus.com/articles/259174-ophthalmic-shingles-in-children-a-rare-form-and-a-danger-to-be-aware-of#!/
- Hakim, F. E., Riaz, K., & Farooq, A. (2023). Pediatric herpes zoster ophthalmicus: a systematic review. PMC Home. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10033303/
- Arora, S., Patil, P., Arora, G., & Mishra, R. (2018). What Shingles in the Mouth Looks Like and Treatment Options. Verywell Health. https://www.verywellhealth.com/shingles-in-mouth-5184151
- Ramsay Hunt Syndrome (Herpes Zoster Oticus): Causes & Treatment. (2023, August 31). Cleveland Clinic. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/6093-ramsay-hunt-syndrome
- What Are Shingles? Know Your Risk at Any Age | Cedars-Sinai. (2021). Cedars-Sinai.org. https://www.cedars-sinai.org/blog/shingles-risk-factors.html
- Shingles in a child. (2018). Gpnotebook.com. https://gpnotebook.com/en-GB/pages/neurology/shingles-in-a-child
- Iannelli, V. (2018, February 4). What to Do If Your Child Is Exposed to Shingles. VAXOPEDIA. https://vaxopedia.org/2018/02/04/what-to-do-if-your-child-is-exposed-to-shingles/