Langya henipavirus là gì? Triệu chứng và phương pháp phòng ngừa

Langya henipavirus là một loại virus mới có nguồn gốc từ động vật, được phát hiện tại Trung Quốc. Triệu chứng khi nhiễm virus Langya là gì? Làm cách nào để phòng ngừa hiệu quả?

Langya henipavirus là gì?

Langya henipavirus (còn được gọi là virus Langya, viết tắt LayV) là loại virus mới, có nguồn gốc từ động vật, được truyền thông Trung Quốc chính thức đưa tin vào ngày 9/8. Theo đó, virus đã lây nhiễm cho 35 trường hợp tại các tỉnh Hà Nam và Sơn Đông.

Virus Langya được tìm thấy trong dịch họng của bệnh nhân có triệu chứng sốt và có tiền sử tiếp xúc với động vật. Virus gồm 18.402 nucleotide, có tổ chức gen giống với các loại virus khác thuộc họ Henipavirus đã được phát hiện trước đây ở Vân Nam, Mặc Giang, Trung Quốc.

Nguồn gốc Langya virus

Langya virus lần đầu được phát hiện vào cuối năm 2018, nhưng chỉ chính thức được xác nhận gần đây. Nguồn gốc của Langya virus cho đến nay vẫn chưa thực sự rõ ràng, vì RNA của virus chủ yếu được tìm thấy ở chuột chù nên có thể đây là vật chủ tự nhiên của virus và cũng đồng nghĩa với việc virus có thể lây truyền từ động vật sang người.

Theo giả thuyết của các nhà khoa học, chuột chù có thể đã lưu trữ virus trước khi virus lây nhiễm sang con người. Theo một cuộc khảo sát huyết thanh học, người ta phát hiện ra 2% số dê, 5% số chó và 27% số chuột chù được thử nghiệm dương tính với virus. Việc giải trình tự gen của virus tiến hành sau đó cho thấy, Langya Henipavirus là một phần của chi Henipavirus gồm 5 chủng: Hendra, Nipah, Mojiang, Cedar (virus tuyết tùng) và Kumasi henipavirus. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ, Hendra và Nipah là 2 chủng virus có độc lực và có liên quan đến tỷ lệ tử vong cao.

Henipavirus chủ yếu được tìm thấy ở dơi, chuột cống ở Trung Quốc và chuột chù ở Zambia. Virus lây truyền từ động vật sang người, có khả năng gây suy hô hấp cấp tính nghiêm trọng và các bệnh thần kinh ở người.

Virus Langya được phát hiện ở đâu?

Mẫu virus Langya đầu tiên được nhóm nhà khoa học quốc tế phát hiện từ một người nông dân tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc vào năm 2018. Khi đó, người nông dân đang tìm cách điều trị sốt không rõ nguyên nhân. Trong khoảng gần 2 năm sau đó, 34 người khác, đa số là nông dân ở Sơn Đông và Hà Nam, được phát hiện nhiễm bệnh. Nhưng không ai trong số những bệnh nhân mắc virus Langya tử vong.

Langya virus có nguy hiểm không?

Theo WHO, Henipavirus có khả năng gây bệnh nặng cho cả người và động vật. Virus được phân loại là virus an toàn sinh học cấp độ 4, có tỷ lệ tử vong từ 40% đến 75%. Nguy hiểm hơn, hiện chưa có vắc xin phòng ngừa và phương pháp điều trị đặc hiệu cho chủng virus này. Các phương pháp điều trị hiện tại chủ yếu là chăm sóc và hỗ trợ để kiểm soát biến chứng.

Theo Giáo sư Wang Linfa thuộc Chương trình Các bệnh truyền nhiễm mới nổi tại Trường Y Duke-NUS: “Đây là tình trạng đáng báo động vì các loại virus tồn tại trong tự nhiên có kết quả không thể dự đoán khi lây nhiễm sang người”.

Theo bác sĩ Wang Xinyu, Phó trưởng khoa Bệnh truyền nhiễm, Bệnh viện Huashan thuộc Đại học Fudan: “Coronavirus không phải là căn bệnh truyền nhiễm cuối cùng gây đại dịch trên toàn thế giới, vì các bệnh truyền nhiễm đang có xu hướng ngày càng tác động lớn hơn đến sức khỏe và cuộc sống của con người”.

Trong thế giới ngày càng toàn cầu hóa và kết nối với nhau, các loại virus và bệnh truyền nhiễm mới nổi càng cần phải được quan tâm, chú trọng; chỉ một sơ suất nhỏ, dịch bệnh có thể nhanh chóng lan truyền trên toàn thế giới. Đặc biệt là các mầm bệnh nguy cơ cao như Henipavirus do dơi truyền hoặc virus Ebola (EBOV) là sự đe dọa đối với các nước đang phát triển, có khả năng dẫn đến khủng hoảng sức khỏe cộng đồng do thiếu nhận thức về bệnh tật, thiếu giám sát hoặc thiếu hệ thống chăm sóc sức khỏe đầy đủ.

Triệu chứng khi nhiễm Langya henipavirus

Theo ghi nhận, 26 trong số 35 ca bệnh nhiễm Langya Henipavirus ở Sơn Đông và Hà Nam xuất hiện các triệu chứng lâm sàng như bệnh cúm: sốt, ho, khó chịu, chán ăn, đau cơ, đau đầu, buồn nôn và nôn.

Sau khi theo dõi các triệu chứng ở bệnh nhân nhiễm virus Langya, các nhà khoa học nhận thấy triệu chứng phổ biến nhất của bệnh là sốt, tiếp theo là ho (50%), mệt mỏi (54%), chán ăn (50%), đau cơ (46%) và nôn (38%).

Các triệu chứng trên có thể tiến triển thành viêm não, lú lẫn, phản xạ bất thường, co giật và hôn mê. Viêm não tái phát và khởi phát muộn, có thể xảy ra trong vòng vài tháng cho đến vài năm sau giai đoạn mắc bệnh cấp tính. Một số người cũng có thể gặp các triệu chứng hô hấp.

Dù virus Langya có nguồn gốc từ một loại virus có tỷ lệ tử vong cao (đến 75%), nhưng đến nay chưa có trường hợp nhiễm virus nào tử vong.

Đường lây truyền Langya virus

Theo nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Y học New England của các nhà khoa học từ Trung Quốc, Singapore và Australia, Langya virus có khả năng lây truyền từ động vật sang người. Tuy nhiên, cho đến nay, vẫn chưa có bất cứ bằng chứng nào chứng minh virus có khả năng lây truyền từ người sang người.

Theo nghiên cứu, các bệnh nhân không tiếp xúc gần gũi hay có tiền sử phơi nhiễm chung. Điều này cho thấy virus ít có khả năng lây nhiễm từ người sang người. Qua việc theo dõi tiếp xúc giữa 9 bệnh nhân với 15 thành viên trong gia đình có liên hệ gần cho thấy virus Langya không lây qua tiếp xúc gần.

Mặt khác, các nhà khoa học cũng thừa nhận kích thước của virus Langya quá nhỏ để có thể xác nhận khả năng lây truyền từ người sang người của virus. Nên virus này cần được đánh giá chéo với virus Nipah.

Có vắc xin ngừa Henipavirus không?

Hiện tại vẫn chưa có vắc xin phòng Henipavirus được cấp phép sử dụng ở người. Các cuộc nghiên cứu vẫn đang được tiến hành tại nhiều quốc gia nhằm tìm ra loại vắc xin chống lại chủng virus mới này, ngăn chặn nguy cơ bùng phát thành đại dịch.

Có thuốc điều trị khi nhiễm Langya Henipavirus không?

Hiện vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu Langya Henipavirus. Các thuốc hiện tại được dùng để điều trị bệnh chủ yếu có công dụng hỗ trợ điều trị triệu chứng.

Làm gì để phòng ngừa nhiễm virus Langya?

Để phòng ngừa lây nhiễm virus Langya, người dân cần thực hiện tốt các biện pháp an toàn như trang bị bảo hộ cá nhân và vệ sinh sau khi tiếp xúc với bệnh nhân nhiễm bệnh. Cần cách ly nhanh chóng và giảm thiểu tiếp xúc giữa bệnh nhân và người chăm sóc qua dịch cơ thể. Trang bị cho bản thân những kiến thức cơ bản về sự tồn tại của virus qua vật trung gian truyền bệnh hay vật chủ chứa mầm mống gây bệnh để giảm thiểu nguy cơ lây lan bệnh.

Langya henipavirus có độc lực mạnh hơn virus Corona, có khả năng gây bệnh nặng ở người và động vật. Tại thời điểm hiện tại vẫn chưa có dữ liệu ghi nhận các ca tử vong ở người nhiễm Langya henipavirus, nhưng cũng không nên vì thế mà chủ quan, lơ là trong công tác phòng bệnh, tạo cơ hội cho bệnh có nguy cơ bùng phát thành đại dịch trên toàn cầu.