Thuốc cúm cho bé an toàn và hiệu quả, thường được bác sĩ kê đơn

Tại Việt Nam, cúm lưu hành quanh năm, gặp phải ở tất cả mọi đối tượng, đặc biệt phổ biến và gây bệnh nặng ở trẻ em do hệ miễn dịch của trẻ chưa hoàn thiện, khả năng chống đỡ lại sự tấn công của virus gây bệnh còn non nớt. Trong khi đó, cúm là bệnh do virus gây ra, không áp dụng thuốc kháng sinh trong điều trị. Vậy, đâu là phương pháp điều trị cúm? Có thuốc trị cúm không? Thuốc cúm cho bé loại nào an toàn, hiệu quả và thường được bác sĩ kê đơn. Bài viết thuốc cúm cho trẻ sau sẽ giúp ba mẹ giải đáp chi tiết.

Cúm là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính do virus cúm gây ra. Mặc dù thường được xem là bệnh nhẹ, nhưng cúm ở trẻ em lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ nghiêm trọng, đặc biệt đối với trẻ nhỏ, trẻ sơ sinh, trẻ em có bệnh lý nền hoặc hệ miễn dịch suy yếu. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Hoa Kỳ (dữ liệu cập nhật đến tháng 12/2023), cúm là nguyên nhân hàng đầu gây nhập viện và tử vong ở trẻ em mỗi năm.

Các triệu chứng cúm ở trẻ em thường tương tự như ở người lớn, bao gồm sốt, ho, sổ mũi, đau nhức cơ thể, mệt mỏi (1). Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có thể chỉ xuất hiện sốt nhẹ, khó thở hoặc quấy khóc nhiều hơn bình thường. Một số trường hợp nặng có thể dẫn đến viêm phổi, viêm phế quản, viêm não hoặc các biến chứng khác đe dọa tính mạng.

Việc chẩn đoán cúm thường dựa trên các triệu chứng lâm sàng, tuy nhiên, xét nghiệm cúm bằng phương pháp PCR hoặc xét nghiệm nhanh cũng có thể được sử dụng để xác định chính xác virus gây bệnh và hướng dẫn điều trị.

Theo tạp chí y khoa The Lancet, tỷ lệ nhiễm cúm mùa tại Việt Nam là hơn 3.700/100.000 dân, cao hơn mức trung bình của thế giới gấp 5 lần.

Trong đa số trường hợp, bệnh cúm thường diễn biến lành tính; tuy nhiên, ở những đối tượng nguy cơ cao như trẻ dưới 5 tuổi (đặc biệt là trẻ dưới 2 tuổi, trẻ em mắc bệnh mạn tính như hen suyễn, bệnh tim, bệnh thận, tiểu đường; trẻ em đang điều trị bằng thuốc ức chế miễn dịch; trẻ em bị suy dinh dưỡng; và trẻ em sống trong các môi trường đông đúc, thiếu vệ sinh) có tỷ lệ nhập viện và tử vong cao do cúm. Những trẻ này cần được theo dõi sát sao và có thể cần nhập viện để điều trị tích cực nếu có các triệu chứng nặng.

Theo kết quả của một nghiên cứu tiến hành tại Pháp vào năm 2020 trên 28.07 trẻ dưới 2 tuổi, trẻ dưới 6 tháng là độ tuổi nhập viện do cúm cao nhất, chiếm đến 45,4% trên tổng số trẻ. Tại Hoa Kỳ, tỷ lệ nhập viện ở nhóm đối tượng này là 240 - 720 trẻ/ 100.000 trường hợp.

Trẻ nhỏ mắc cúm nếu không được điều trị kịp thời, đúng cách có khả năng dẫn đến tình trạng bội nhiễm vi khuẩn, viêm xoang, viêm tai giữa, viêm màng não, viêm cơ tim. Ngoài ra, bệnh còn có thể gây suy đa cơ quan, đặc biệt là thận, phổi và gây nhiễm trùng huyết. Theo thống kê của CDC Hoa Kỳ, trong mùa cúm 2019 - 2020, số trẻ tử vong do cúm lên đến 199 ca. Trong đại dịch cúm A/H1N1, số trẻ tử vong đến 358 ca và 60% trẻ trong số đó có bệnh nền và 80% chưa tiêm phòng cúm.

Khi nào nên dùng thuốc điều trị cúm cho trẻ em

Để điều trị cúm ở trẻ nhỏ bằng thuốc một cách hiệu quả, ngay khi vừa xuất hiện những dấu hiệu nghi ngờ cúm, ba mẹ nên đưa trẻ đến bệnh viện để được bác sĩ chẩn đoán và chỉ định điều trị. Không nên tự ý mua thuốc điều trị cúm cho trẻ tại nhà, vì có thể khiến tình trạng bệnh trở nên nặng hơn.

Người mắc cúm thường có những biểu hiện như: sốt, nhức đầu đau cơ, mệt mỏi, ho đau họng. Ở trẻ dưới 24 tháng tuổi nhiễm cúm A thường đi kèm triệu chứng sốt. Cúm nhẹ có thể khiến trẻ sốt từ 38 độ trở lên. Trong một số trường hợp, trẻ mắc cúm có thể nôn trớ nhiều lần, háo nước. Ở thể cúm nặng, trẻ có thể bỏ bú, lòng bàn tay và lòng bàn chân lạnh, thở nhanh, li bì. Một số trường hợp trẻ có thể sốt cao, co giật. Để tránh cúm tiến triển nặng, ba mẹ nên đưa trẻ có triệu chứng nghi ngờ cúm đến bệnh viện càng sớm càng tốt.

Thuốc cúm cho bé hiệu quả

Hiện bệnh cúm vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Các loại thuốc cúm cho bé thường được bác sĩ kê đơn chủ yếu tập trung vào điều trị triệu chứng, giúp bé cảm thấy thoải mái hơn. Vậy bé bị cúm uống thuốc gì?

1. Thuốc Paracetamol (Acetaminophen)

Thuốc Paracetamol (hay Acetaminophen) là loại thuốc hạ sốt, giảm đau thông dụng trong các trường hợp điều trị cúm. Tuy nhiên, liều dùng Paracetamol có sự khác biệt ở các đối tượng khác nhau tùy thuộc vào độ tuổi, sức khỏe và cân nặng. Đó là lý do ba mẹ cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi cho trẻ dùng Paracetamol. Việc dùng Paracetamol quá liều có thể dẫn đến nhiễm độc thuốc, suy gan thận rất nguy hiểm. (2)

Đối với trẻ nhỏ dưới 12 tuổi dùng Paracetamol 10 – 15 mg/kg/liều mỗi 4 – 6 giờ. Với trẻ trên 12 tuổi dùng Paracetamol 325 – 650 mg/liều mỗi 4 – 6 giờ.

2. Thuốc giảm các cơn ho

Thuốc giảm cơn ho giúp xoa dịu triệu chứng ho nhiều, khó chịu, ho lâu dai dẳng ở trẻ em; giúp trẻ ngủ ngon hơn, cảm thấy thoải mái hơn. Có hai nhóm thuốc giảm cơn ho thường được sử dụng trong điều trị bao gồm: codeine hoặc dextromethorphan. Cần lưu ý rằng, các loại thuốc cúm cho bé này có khả năng gây tác dụng phụ như khó thở, do đó bé cần được bác sĩ kê đơn trước khi sử dụng thuốc.

Xem thêm: Siro cảm cúm cho bé an toàn và hiệu quả.

3. Thuốc hỗ trợ thông mũi Decongestant cho bé

Trong một số trường hợp nhiễm cúm trẻ có thể bị nghẹt mũi. Lúc này thuốc hỗ trợ thông mũi Decongestant sẽ phát huy công dụng làm co các mạch máu nhỏ và tĩnh mạch có trong mũi, từ đó giảm nghẹt mũi và cải thiện khả năng hô hấp của trẻ. Tuy nhiên, thuốc hỗ trợ thông mũi Decongestant không sử dụng lâu dài, mà chỉ nên dùng trong khoảng từ 3 đến 5 ngày. Sử dụng thuốc quá lâu có thể dẫn đến các tác dụng phụ như phù nề, viêm mũi, đau đầu...

4. Thuốc kháng histamin

Histamin là chất trung gian giữ vai trò quan trọng trong phản ứng dị ứng. Khi dị nguyên xâm nhập cơ thể, histamin sẽ giải phóng và tạo ra các phản ứng như hắt hơi, chảy mũi, ho,... Thuốc kháng histamin có tác dụng ức chế quá trình giải phóng histamin, làm giảm các phản ứng hay triệu chứng của bệnh cúm ở trẻ.

Liều dùng thuốc kháng histamin ở trẻ còn tùy thuộc vào loại thuốc bác sĩ kê đơn. Phụ huynh không tự ý mua thuốc kháng histamin dùng cho trẻ em dưới 2 tuổi. Thuốc cúm cho bé này có thể gây các tác dụng phụ khi dùng quá liều như mất ngủ, bồn chồn, chán ăn, mệt mỏi, ngộ độc.

5. Thuốc kháng virus

Không phải tất cả trường hợp trẻ mắc cúm đều cần thuốc kháng virus. Việc dùng thuốc kháng virus được quyết định dựa trên nhiều yếu tố, như trẻ có triệu chứng nặng hoặc có các yếu tố nguy cơ cao hay không. Các loại thuốc kháng virus dùng điều trị cúm cho bé bao gồm: oseltamivir, zanamivir, peramivir và baloxavir. Thuốc kháng virus có tác dụng tốt nhất trong vòng 48 giờ đầu tiên kể từ khi có triệu chứng của bệnh. (3)

6. Thuốc kháng sinh

Tuy không sử dụng thuốc kháng sinh trong điều trị các bệnh nhiễm trùng do virus như bệnh cúm. Nhưng thuốc kháng sinh có thể được sử dụng trong trường hợp trẻ nhiễm trùng do vi khuẩn, như viêm phổi do vi khuẩn, viêm tai hay viêm xoang. Chỉ sử dụng kháng sinh khi được bác sĩ chỉ định, sử dụng thuốc cúm cho bé không hợp lý có thể dẫn đến tình trạng kháng kháng sinh.

7. Thuốc bổ sung

Ngoài những loại thuốc kể trên, tùy theo triệu chứng bệnh cúm ở trẻ mà bác sĩ có thể chỉ định bệnh nhi sử dụng một số loại thuốc khác như thuốc giảm ho, thuốc long đờm. Thuốc giảm ho chỉ nên sử dụng trong trường hợp ho nhiều, ho thường xuyên, đau rát cổ họng. Trong những trường hợp ho ít, ho nhẹ, bệnh nhi không nhất thiết phải sử dụng thuốc. (4)

Tương tự, thuốc long đờm chỉ nên sử dụng theo hướng dẫn, kê toa của bác sĩ. Nếu tùy ý sử dụng thuốc cúm cho bé có thể dẫn đến một số tác dụng phụ như khiến chất nhầy bảo vệ dạ dày loãng ra gây viêm loét dạ dày, khởi phát các cơn co thắt phế quản, chóng mặt, buồn nôn...

Xem thêm: Cách chữa cúm cho trẻ nhanh nhất an toàn và hiệu quả.

Mẹ lưu ý khi sử dụng thuốc cho trẻ bị cúm

Khi cho bé sử dụng thuốc cúm, ba mẹ cần hiểu rằng đây không phải là các loại thuốc điều trị đặc hiệu cho bệnh cúm, mà chỉ có tác dụng giúp giảm bớt triệu chứng bệnh, giúp bé cảm thấy dễ chịu hơn. Do đó, trong quá trình điều trị cúm cho bé bằng thuốc theo sự hướng dẫn của bác sĩ, mẹ cần theo dõi tình trạng sức khỏe của bé. Nếu các triệu chứng không thuyên giảm hay trở nặng hơn, mẹ cần ngưng thuốc và đưa bé đến ngay bệnh viện để được bác sĩ thăm khám.

Ngoài ra, có nhiều loại thuốc điều trị cúm không được khuyến cáo sử dụng cho trẻ nhỏ. Nên để đảm bảo an toàn cho trẻ, mẹ không tự ý mua thuốc, mà cần đưa trẻ đến bệnh viện thăm khám và điều trị bằng thuốc theo đúng hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

Phần lớn các trường hợp gây nguy hiểm cho bé xảy ra do sử dụng thuốc quá liều hoặc cũng có thể do sử dụng thuốc thường xuyên hay kết hợp quà nhiều thuốc có cùng hoạt chất. Qua đó càng cho ta thấy tầm quan trọng của việc sử dụng thuốc cúm cho bé theo bác sĩ chỉ định.

Ngoài ra, ngay cả khi được bác sĩ kê đơn thuốc, ba mẹ cũng cần đọc kỹ nhãn thông tin thuốc trước khi cho bé sử dụng, đồng thời có thể tham khảo thêm ý kiến của bác sĩ khi có những triệu chứng bất thường xảy ra trong quá trình bé sử dụng thuốc cảm cúm cho trẻ em.

Các phương pháp khác hỗ trợ điều trị cúm ở trẻ 

Đa số các trường hợp mắc cúm có thể khỏi sau 7 - 10 ngày nếu được điều trị đúng cách. Thông thường, các bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân điều trị tại nhà, chỉ một số ít trường hợp diễn tiến nặng mới cần nhập viện cấp cứu. Trong quá trình điều trị tại nhà, bên cạnh việc sử dụng thuốc, ba mẹ có thể hỗ trợ quá trình điều trị cúm cho bé bằng các phương pháp sau:

• Để người bệnh nghỉ ngơi thường xuyên;
• Uống nhiều nước có thể là nước lọc, nước canh, nước trái cây tươi..., đồng thời ăn uống đủ dinh dưỡng, ăn các thức ăn dễ tiêu hóa;
• Chỉ lau mình hoặc tắm nhanh cho bé bằng nước ấm, cho bé mặc quần áo mỏng, nhẹ, thông thoáng để giảm nhiệt độ của cơ thể;
• Sau 7 ngày điều trị, nếu các triệu chứng cúm chưa có dấu hiệu thuyên giảm cần đưa bé tái khám tại bệnh viện để được bác sĩ theo dõi và tiếp tục chỉ định điều trị.

Xem thêm: Bệnh cúm ở trẻ nguy hiểm như thế nào?

Khi nào nên đưa bé đến gặp bác sĩ?

Khi có dấu hiệu nghi ngờ cúm, ba mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ để được thăm khám và chỉ định dùng thuốc cúm cho bé phù hợp. Trong quá trình điều trị bằng thuốc tại nhà, ba mẹ cần tiếp tục theo dõi tình trạng sức khỏe của bé, nếu có các dấu hiệu bất thường sau cần đưa trẻ đến ngay bệnh viện:

• Sốt cao trên 39 độ C, kéo dài;
• Môi xanh, da tím tái, khó thở;
• Trẻ không muốn uống nước và có dấu hiệu mất nước nghiêm trọng;
• Trẻ bỏ ăn;
• Trẻ dễ cáu hay có xu hướng ngủ nhiều, lờ đờ;
• Trẻ đau tai kéo dài;
• Trẻ ho kéo dài hơn 3 tuần.

Cách phòng ngừa cúm cho trẻ

Bên cạnh thuốc cúm cho bé thì cách phòng ngừa cúm cũng là vấn đề được rất nhiều phụ huynh quan tâm. Virus cúm có đặc tính lây truyền nhanh, khó kiểm soát, do đó để chủ động phòng bệnh cúm cho trẻ, ba mẹ cần áp dụng một số biện pháp sau:

• Hạn chế đưa trẻ đến những nơi đông người, nên mang khẩu trang khi ra đường;
• Tránh cho trẻ tiếp xúc gần với người mắc cúm hoặc nghi ngờ mắc cúm;
• Virus cúm có khả năng bám lên các bề mặt đến hơn 48 giờ đồng hồ. Do đó, để hạn chế nguy cơ lây nhiễm cúm khi tiếp xúc bề mặt nhiễm virus, ba mẹ tập cho trẻ thói quen thường xuyên rửa tay bằng xà phòng;
• Dặn dò trẻ không dùng tay chạm mắt, mũi, miệng để tránh tạo cơ hội cho virus cúm xâm nhập cơ thể.

Đặc biệt, bệnh cúm đã có vắc xin phòng ngừa hiệu quả. Tiêm vắc xin cúm hằng năm được xem là phương pháp phòng ngừa hiệu quả, đơn giản nhất, giúp bảo vệ cơ thể trước sự xâm nhập của virus cúm. Theo các nghiên cứu, tiêm phòng cúm có hiệu quả phòng bệnh đến 90%, giảm tỷ lệ tử vong từ 70 - 80%, giảm số ca nhập viện do cúm hoặc bị tăng nặng bệnh nền do cúm. Không chỉ có hiệu quả phòng bệnh cao, vắc xin cúm còn được đánh giá rất an toàn cho trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên và người lớn.

Việc tiêm vắc xin cúm nên nhắc lại mỗi năm một lần, do virus cúm có khả năng biến đổi linh hoạt để tạo ra các biến chủng virus mới đối phó lại hệ thống miễn dịch của con người. Thời điểm tốt nhất để tiêm phòng cúm nên thường vào đầu giai đoạn cúm bắt đầu lưu hành tại Việt Nam (tháng 3, 4 hoặc tháng 9, 10 hằng năm).

Tại Việt Nam, hiện đã có các loại vắc xin phòng cúm Tứ giá tiêm cho trẻ em Vaxigrip Tetra (Pháp) và Influvac Tetra (Hà Lan), có khả năng phòng 4 chủng virus cúm gồm: 2 chủng cúm A (H1N1, H3N2) và 2 chủng cúm B (Yamagata, Victoria).

Cả hai loại vắc xin được chỉ định sử dụng cho trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên và người lớn, với lịch tiêm 2 mũi cách nhau 4 tháng cho độ tuổi từ 6 tháng đến dưới 9 tuổi và tiêm 1 mũi nhắc hàng năm. Đối với trẻ dưới 9 tuổi đã tiêm ngừa cúm và trẻ từ 9 tuổi trở lên chưa tiêm ngừa cúm trước đây, chỉ định tiêm 1 mũi, sau đó nhắc lại mỗi năm một lần.

Hiện các loại vắc xin phòng cúm cho trẻ em và người lớn có đầy đủ, số lượng lớn tại Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC. Quy trình tiêm chủng an toàn, khoa học với 8 bước khép kín giúp Khách hàng tiết kiệm tối đa thời gian tiêm phòng đồng thời đảm bảo an toàn cho Quý Khách trong suốt hành trình đi tiêm.

Tất cả các loại vắc xin lưu hành tại VNVC đều được bảo quản trong hệ thống kho lạnh đạt chuẩn GSP theo tiêu chuẩn quốc tế, hệ thống dây chuyền bảo quản lạnh (Cold Chain) giúp vắc xin luôn được bảo quản trong nhiệt độ tiêu chuẩn từ 2 - 8 độ C theo đúng yêu cầu từ nhà sản xuất.

VNVC còn hướng đến việc nâng cao trải nghiệm cho Quý Khách hàng đến tiêm phòng. Tất cả trung tâm tiêm chủng trên toàn hệ thống được đầu tư cơ sở vật chất hiện đại, tiên tiến, có đầy đủ các phòng chức năng cho mẹ và bé. Bác sĩ, điều dưỡng viên và nhân viên y tế giàu kinh nghiệm, được đào tạo bài bản các kiến thức, kỹ năng xử trí phản ứng sau tiêm đảm bảo an toàn cho Khách hàng.

Bên cạnh đó, VNVC còn thường xuyên có nhiều chương trình ưu đãi giá, chính sách Tiêm trước, trả sau giúp Khách hàng có thể tiêm ngay các loại vắc xin có trong Gói mà không cần phải thanh toán trong một lần, toàn bộ lãi suất được VNVC chi trả thay cho Khách.

Để được tư vấn các thông tin xoay quanh vắc xin phòng cúm cho trẻ em và người lớn, đặt mua vắc xin, Quý khách vui lòng liên hệ VNVC theo thông tin sau:

• Hotline: 028 7102 6595;
• Fanpage: VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn;
• Tra cứu trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất tại đây;
• Để đặt mua vắc xin và tham khảo các sản phẩm vắc xin, Quý khách vui lòng truy cập: vax.vnvc.vn.
• Xem thêm những thông tin tiêm chủng hữu ích từ kênh Tik Tok Bác sĩ Tiêm chủng VNVC

Quý Khách hàng có thể tải VNVC Mobile App dễ dàng bằng 2 link sau:

• IOS (iPhone, iPad...): https://bit.ly/VNVC_APPSTORE
• Android (Oppo, Samsung, Sony...): https://bit.ly/VNVC_GGPLAY

Thuốc cúm cho bé hiện nay đều tập trung chủ yếu vào việc điều trị triệu chứng, giúp bé cảm thấy thoải mái hơn và hỗ trợ quá trình hồi phục bệnh. Trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc điều trị cúm nào đặc biệt là ở đối tượng trẻ em, ba mẹ cần tham khảo thật kỹ ý kiến của bác sĩ điều trị. Mặt khác, hãy chủ động phòng cúm cho bé bằng vắc xin và các phương pháp hỗ trợ khác để hạn chế tối đa nguy cơ mắc bệnh và những ảnh hưởng tiêu cực cho sức khỏe mà cúm mang lại.