Tiêm phế cầu có tác dụng gì? Lợi ích của chủng vắc xin này

Tiêm phế cầu có tác dụng gì đang là một trong những câu hỏi được đặt ra rất nhiều trên các diễn đàn điện tử về y khoa trong những thời điểm thời tiết giao mùa, nhất là giai đoạn chuyển mùa Xuân - Hè, Thu - Đông. Vậy, tiêm phế cầu có tác dụng gì? Việc tiêm vắc xin phòng phế cầu sẽ mang lại những lợi ích nào? Có thật sự cần thiết phải tiêm vắc xin phế cầu hay không? Nên tiêm vào thời điểm nào là hiệu quả nhất?

Phế cầu là gì?

Phế cầu là một loại vi khuẩn có tên khoa học hay tên quốc tế là Streptococcus pneumoniae. Vi khuẩn này thường gây bệnh nhiễm trùng ở trẻ em dưới 5 tuổi. Theo thống kê, trên toàn thế giới, hàng năm có hàng triệu trẻ em tử vong vì mắc các bệnh liên quan đến phế cầu, điển hình là bệnh viêm phổi do phế cầu khuẩn gây ra. Viêm phổi là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ em trên toàn thế giới, đặc biệt là đối với trẻ em dưới 5 tuổi.

Theo thống kê, viêm phổi là nguyên nhân chiếm 14% tổng số trẻ em dưới 5 tuổi tử vong và có đến 20 - 45% trường hợp viêm phổi do phế cầu khuẩn gây ra (1). Mỗi năm, một trẻ nhỏ dưới 5 tuổi có thể bị nhiễm khuẩn đường hô hấp từ 5 - 8 lần. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính hàng năm có khoảng 150 triệu đợt viêm phổi xảy ra ở trẻ em các nước đang phát triển, trong đó có khoảng 11 triệu trẻ nhập viện (2). Chỉ riêng ở Việt Nam, mỗi năm có khoảng 2,9 triệu trẻ em mắc bệnh viêm phổi và hơn 4.000 trẻ em đã tử vong vì căn bệnh này (3).

Khi bị nhiễm phế cầu khuẩn, trẻ em có thể mắc các bệnh lý về tai, phổi, máu, não,... Vi khuẩn lây lan nhanh chóng qua đường hô hấp và thường được truyền từ người này sang người khác thông qua các giọt bắn từ người bệnh khi ho, hắt hơi, nói chuyện ở nơi công cộng như khu vui chơi, trường học, nhà trẻ, mẫu giáo,...

Vắc xin phòng bệnh phế cầu

Vắc xin phế cầu là loại vắc xin có khả năng kích thích cơ thể sản sinh kháng nguyên chống lại sự lây nhiễm của phế cầu khuẩn. Vắc xin phòng bệnh phế cầu được coi là giải pháp đơn giản, hiệu quả, an toàn và tiết kiệm nhất hiện nay trong việc nâng cao khả năng đề kháng, bảo vệ sức khỏe bản thân khỏi các bệnh lý, biến chứng nguy hiểm do phế cầu khuẩn gây ra, nhất là các đối tượng nguy cơ cao như trẻ em dưới 5 tuổi, người lớn tuổi, người có bệnh nền,... Vắc xin phế cầu được áp dụng tiêm ngừa cho người lớn và trẻ em từ 2 tháng tuổi trở lên, được chỉ định tiêm vào vùng cơ delta ở bắp tay hoặc mặt trước - bên đùi của trẻ.

Hiện nay, tại Việt Nam đang cho phép lưu hành và sử dụng phổ biến 2 loại vắc xin phòng bệnh phế cầu, bao gồm:

• Vắc xin Synflorix: Đây là vắc xin được nghiên cứu, phát triển và sản xuất bởi tập đoàn hàng đầu thế giới về dược phẩm và chế phẩm sinh học tại Bỉ - Glaxosmithkline (GSK). Vắc xin Synflorix có khả năng bảo vệ cơ thể khỏi sự lây nhiễm của 10 chủng phế cầu khuẩn gây các bệnh lý nguy hiểm như: Hội chứng nhiễm trùng, viêm màng não, viêm phổi, viêm tai giữa cấp, nhiễm khuẩn huyết,…
• Vắc xin Prevenar 13: Đây là vắc xin được nghiên cứu, phát triển bởi tập đoàn hàng đầu thế giới về dược phẩm và chế phẩm sinh học tại Mỹ – Pfizer và được điều chế và sản xuất tại Bỉ. Vắc xin Prevenar 13 được chứng minh là có hiệu quả bảo vệ cao trong việc phòng ngừa các bệnh lý nguy hiểm gây ra bởi 13 chủng phế cầu khuẩn Streptococcus Pneumoniae (1, 3, 4, 5, 6A, 6B, 7F, 9V, 14, 18C, 19A, 19F và 23F) như: viêm phổi, viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm tai giữa cấp tính và những nguy hiểm khác mà gây ra bởi sự xâm lấn của. Đặc biệt, vắc xin Prevenar 13 đã được chứng minh có khả năng tạo miễn dịch chéo không đặc hiệu với Covid-19. Điều này có nghĩa là, bệnh nhân đã tiêm vắc xin Prevenar 13 sẽ không những được bảo vệ khỏi các chủng phế cầu khuẩn đang trở nên phổ biến, mà còn giúp tăng cường hệ miễn dịch chống lại SARS-CoV-2.
• Vắc xin Pneumovax 23: Đây là vắc xin được nghiên cứu, phát triển và sản xuất bởi Công ty dược phẩm đa quốc gia hàng đầu tại Mỹ – Merck Sharp & Dohme (MSD). Vắc xin Pneumovax 23 có khả năng phòng các bệnh nhiễm trùng xâm lấn do 23 chủng phế cầu khuẩn gây ra như viêm phổi du khuẩn huyết, viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết (nhiễm trùng máu)... và viêm phổi mắc phải cộng đồng (thuộc nhóm không xâm lấn).

Tiêm phế cầu có tác dụng gì?

Phế cầu khuẩn thường trú ngụ sẵn trong hầu họng của cả trẻ em và người lớn, kể cả những người khỏe mạnh. Tuy nhiên, khi sức khỏe suy yếu hoặc khả năng miễn dịch của cơ thể suy giảm, phế cầu khuẩn sẽ tấn công vào đường hô hấp và gây ra các bệnh viêm tai giữa, viêm phổi, viêm màng não và nhiều bệnh lý khác. Tiêm vắc xin phòng bệnh phế cầu là một phương pháp phòng ngừa đơn giản và vô cùng hiệu quả có thể phòng tránh được các bệnh lý nguy hiểm do phế cầu khuẩn gây ra, bao gồm:

Viêm phổi

Viêm phổi do phế cầu khuẩn gây ra là một bệnh nhiễm trùng ảnh hưởng tới đường hô hấp, gây tổn thương và viêm tại phổi. Khi xâm nhập vào cơ thể, phế cầu khuẩn sẽ phát triển và gây ra các triệu chứng như ho, đau ngực, khó thở, sốt, buồn nôn và đau đầu. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể tiến triển nhanh chóng, gây ra nhiều biến chứng khác nhau như áp xe phổi, hội chứng sốc, suy hô hấp, tràn dịch màng phổi, tràn dịch màng ngoài tim, viêm khớp nhiễm khuẩn, viêm nội nhãn, viêm phúc mạc, đau thắt ngực,...

Viêm tai giữa

Viêm tai giữa là một căn bệnh nguy hiểm và tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt đối với trẻ em. Điều đáng ngại là hiện nay, vi khuẩn phế cầu đã trở nên đề kháng với nhiều loại kháng sinh khác nhau, gây khó khăn cho quá trình điều trị. Để chữa trị bệnh, các bác sĩ thường phải sử dụng các loại kháng sinh mạnh, liều cao hoặc phối hợp nhiều loại kháng sinh khác nhau, dẫn đến chi phí cao và thời gian điều trị kéo dài, mà không đảm bảo rằng bệnh sẽ được chữa khỏi hoàn toàn.

Tuy nhiên, hiện nay đã có vắc xin phòng bệnh do phế cầu khuẩn, đó là một giải pháp hiệu quả để đối phó với căn bệnh này cả trong trường hợp của trẻ em và người lớn. Việc sử dụng vắc xin phòng bệnh không chỉ giúp ngăn ngừa bệnh mà còn giảm thiểu chi phí và rủi ro cho sức khỏe của trẻ và người lớn.

Xem thêm: Viêm tai giữa do phế cầu khuẩn

Bệnh viêm màng não

Viêm màng não là một bệnh lý nghiêm trọng, xảy ra khi có sự nhiễm khuẩn trên lớp màng bảo vệ bao phủ não bộ và tủy sống. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, viêm màng não có thể gây ra các nguy hiểm đến tính mạng và để lại nhiều tác động nặng nề. Viêm màng não do phế cầu thường xuất hiện đột ngột và nhanh chóng lan rộng, gây ra các triệu chứng như đau đầu, sốt, buồn nôn, nôn mửa, cảm giác mệt mỏi. Thậm chí, viêm màng não do phế cầu còn có tỷ lệ tử vong cao, đặc biệt ở những đối tượng người già, trẻ em và những người có sức đề kháng kém.

Viêm màng não cũng để lại nhiều di chứng nặng nề để lại tác động lâu dài đến sức khỏe của người mắc bệnh. Một số di chứng thường gặp bao gồm suy giảm trí nhớ, khó khăn trong việc tập trung, mất điểm tối đa, giảm sức lao động, khó điều trị và có thể dẫn đến tử vong.

Xem thêm: Viêm màng não do phế cầu khuẩn

Bệnh nhiễm trùng huyết

Nhiễm trùng do phế cầu khuẩn trong máu là một tình trạng rất nguy hiểm, đặc biệt đối với những đối tượng nguy cơ cao như trẻ em, người cao tuổi và người mắc các bệnh lý nền khác. Tỉ lệ tử vong của tình trạng này lên đến 20%, đây là tình trạng thứ phát phổ biến sau viêm phổi do phế cầu khuẩn, xuất hiện trên khoảng 25% số người bệnh.

Ngoài ra, các triệu chứng đặc trưng của nhiễm trùng máu là sốt, rét run, bứt rứt, đau đầu, đau cơ, lơ mơ ngủ gà và phát ban ngoài da. Nếu không kịp thời phát hiện và điều trị, nguy cơ dẫn đến các biến chứng nguy hiểm, khiến người bệnh nhập viện và tử vong là rất cao.

Vắc xin phế cầu tiêm cho đối tượng nào?

Vắc xin phế cầu khuẩn là loại vắc xin được khuyến cáo cho cả người lớn và trẻ em từ 2 tháng tuổi trở lên. Mọi đối tượng đều có thể tiêm vắc xin phế cầu khuẩn, nhưng những người có nguy cơ cao bị nhiễm trùng do phế cầu khuẩn gây ra cần được tiêm vắc xin càng sớm càng tốt để phòng ngừa các bệnh lý và biến chứng nguy hiểm do phế cầu khuẩn gây ra, bao gồm: các đối tượng như người trên 65 tuổi, người có hệ thống miễn dịch yếu, những người mắc bệnh tim, tiểu đường, nhiễm trùng phổi, hen suyễn, COPD, suy giảm miễn dịch do hóa trị liệu, cấy ghép tạng, hoặc nhiễm HIV/AIDS và người hút thuốc lá hoặc nghiện rượu nặng. Ngoài ra, người bệnh trải qua phẫu thuật hoặc mắc bệnh nghiêm trọng cũng có nguy cơ cao bị nhiễm trùng phổi và cần được tiêm vắc xin ngay để đẩy lùi bệnh tật.

Một số lưu ý khi tiêm vắc xin phế cầu cho trẻ

• Điều quan trọng đầu tiên cần lưu ý là trẻ em có hệ thống miễn dịch suy giảm hoặc đang sử dụng thuốc ức chế miễn dịch thì không được tiêm vắc xin phòng bệnh phế cầu nếu chưa được các bác sĩ thăm khám và đưa ra các chỉ định. Việc tiêm vắc xin trong trường hợp này có thể làm giảm kháng nguyên của cơ thể, gây nguy hiểm cho sức khỏe của trẻ.
• Nếu trẻ có tiền sử bị giảm tiểu cầu, rối loạn đông máu hoặc chảy máu sau khi tiêm bắp, trẻ cũng không nên tiêm vắc xin. Điều này có thể gây ra những tác động tiêu cực đến sức khỏe của trẻ, do đó cần thận trọng và tuân thủ chỉ định của bác sĩ.
• Trường hợp trẻ sinh non dưới 28 tuần tuổi cần tuân theo chỉ định của bác sĩ để quản lý sức khỏe của trẻ. Nếu trẻ đã tiêm vắc xin, cần theo dõi trẻ trong vòng 24 - 48 giờ để phòng trường hợp suy hô hấp hoặc ngừng thở.
• Trẻ đang bị sốt hoặc mắc các bệnh cấp tính thì không nên tiêm vắc xin. Việc tiêm vắc xin trong tình trạng sức khỏe yếu có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ.
• Nếu trẻ dị ứng với thành phần vắc xin, trẻ không nên sử dụng mà cần trao đổi với bác sĩ để lựa chọn phương pháp phòng bệnh khác phù hợp với trẻ.
• Sau khi tiêm vắc xin, trẻ cần theo dõi tại khu vực xử trí sau tiêm ít nhất 30 phút để theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ. Sự xuất hiện của các biểu hiện như sốt nhẹ, quấy khóc, đau nhức chỗ tiêm, biếng ăn,... là bình thường, các triệu chứng trên sẽ thuyên giảm nhanh chóng sau vài giờ. Tuy nhiên, nếu trẻ có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, cần đưa trẻ đến bệnh viện nhanh chóng để được khám và điều trị kịp thời.
• Cha mẹ nên lựa chọn cơ sở uy tín để tiêm vắc xin cho bé. Hiện nay Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC là đơn vị Tiêm chủng dẫn đầu tại Việt Nam về chất lượng vắc xin và dịch vụ tiêm chủng. VNVC đang có cả 2 loại vắc xin phế cầu thế hệ mới nhất với số lượng lớn, sẵn sàng đáp ứng nhu cầu tiêm phòng bệnh cho trẻ em và người lớn trên khắp cả nước, bao gồm vắc xin Synflorix, vắc xin Prevenar 13 và vắc xin Pneumovax 23. Quy trình tiêm phòng tại VNVC được đảm bảo đạt chuẩn theo quy trình của bộ y tế quy định. Đến với VNVC, Quý Khách hàng không những được khám sàng lọc hoàn toàn miễn phí để chọn ra phác đồ tiêm và mũi tiêm phù hợp mà còn được theo dõi tại phòng xử trí sau tiêm hiện đại, khang trang, được trang bị đầy đủ các thiết bị công nghệ tiên tiến hàng đầu thế giới, nhằm đảm bảo trọn vẹn sức khỏe và trải nghiệm tiêm chủng của Quý Khách hàng tại VNVC.

Tiêm phế cầu có tác dụng gì? Tiêm phế cầu là giải pháp phòng ngừa các bệnh nhiễm trùng do phế cầu khuẩn gây ra. Tiêm phế cầu có tác dụng giúp cơ thể sản xuất kháng thể chống lại phế cầu khuẩn, giúp ngăn ngừa các bệnh lý nguy hiểm như như viêm màng não, viêm khớp, viêm phổi và nhiều bệnh khác. Không chỉ giúp giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm, cải thiện tình trạng sức khỏe cho người tiêm, vắc xin phế cầu còn là giúp giảm chi phí điều trị cho cá nhân và xã hội.