TVTT: Những lầm tưởng sai lầm về bệnh dại & cách phòng tránh

Cách phòng ngừa và “điều trị” bệnh dại duy nhất là tiêm vắc xin và huyết thanh kháng dại. Dù vậy hiện nay vẫn còn người dân nhận thức sai lầm, không tiêm hoặc chậm trễ tiêm vaccine khiến nhiều trường hợp tử vong thương tâm.

Gửi ngay câu hỏi về vắc xin phòng dại thế hệ mới, cách phòng ngừa và những quan niệm sai lầm cho chuyên gia tư vấn TẠI ĐÂY

Bệnh dại chưa có thuốc chữa, 100% người phát bệnh sẽ tử vong

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm trên thế giới có trên 10 triệu người bị súc vật dại hoặc nghi dại cắn, khoảng 60 – 70 ngàn người tử vong vì căn bệnh này, chủ yếu được báo cáo ở các nước thuộc vùng nhiệt đới

BS.CKI Bạch Thị Chính – Giám đốc Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết, số người tiêm vắc xin dại tăng cao từ đầu tháng 5 đến nay do mùa hè cao điểm nắng nóng, trẻ em nghỉ hè và gia tăng các hoạt động ngoài trời. Thêm vào đó việc thả rông chó mèo còn phổ biến, đặc biệt ở các vùng nông thôn, và việc đeo rọ mõm cho chó khi ra ngoài còn lỏng lẻo. Ghi nhận tại VNVC cho thấy đa số người dân đi tiêm vắc xin dại rất trễ, nhiều trường hợp 1-2 ngày sau, thậm chí lâu hơn khi bị chó cắn mới đến tiêm ngừa, nhiều trường hợp đợi chó/mèo chết mới chịu đi tiêm. Điều này là cực kỳ nguy hiểm.

Theo BS Chính, sau khi bị động vật nghi dại cào/cắn, phải tiêm ngừa dại càng sớm càng tốt để cơ thể kịp sinh kháng thể ngăn chặn sự tấn công của virus dại. Đặc biệt, vết thương ở đầu, mặt, cổ lại càng phải tiêm sớm nhất có thể vì đây là những vị trí gần với não bộ hoặc các bộ phận tập trung nhiều dây thần kinh như đầu chi, bộ phận sinh dục. Sau khi xâm nhập vào cơ thể người, virus dại nhanh chóng nhân số lượng lên nhiều lần và bắt đầu di chuyển dọc theo các dây thần kinh, tiến thẳng lên não với tốc độ từ 12-24mm mỗi ngày. Tùy vào vị trí vết cắn, thời kỳ ủ bệnh trung bình từ 30-90 ngày, có thể kéo dài đến một năm.

Trước đây, các vaccine sử dụng trong tiêm phòng dại là vaccine thế hệ cũ, có chứa các tế bào thần kinh nên có thể gây tác dụng phụ nghiêm trọng biến chứng về thần kinh, tỷ lệ 1/300 trường hợp. Vì vậy, các vaccine cũ này đã ngừng sử dụng trên thế giới. Năm 1963, loại vaccine dại thế hệ thứ 2 có tính miễn dịch và an toàn cao được sản xuất, hiệu giá kháng thể sau khi tiêm cao gấp 10 lần so với loại vaccine cũ, hầu như không kèm theo biến chứng ở hệ thần kinh trung ương. Năm 1992, Việt Nam đã ngừng sử dụng các vaccine dại thế hệ cũ và chuyển sang sử dụng vaccine dại thế hệ mới, an toàn và hiệu quả hơn.

“Vaccine dại thế hệ mới hiệu quả cao hơn, không chứa tế bào thần kinh nên không ảnh hưởng đến sức khỏe, tâm thần kinh của người dùng”, BS Bạch Thị Chính khẳng định.

Bệnh dại đang gia tăng nhanh chóng trong mùa cao điểm nắng nóng. Theo WHO hiện vẫn chưa có một loại thuốc nào có thể chữa được bệnh dại. Một khi đã lên cơn dại, không có cách nào cứu chữa. Tỷ lệ tử vong của người bệnh là 100%. Biện pháp duy nhất để bảo vệ mạng sống của người sau khi bị chó, mèo dại cắn là tiêm vắc xin và huyết thanh kịp thời.

Thế nhưng, một thực tế đáng lo ngại, nhiều tỉnh thành trên cả nước vẫn đang ghi nhận các trường hợp tử vong do bệnh dại. Trong đó, không ít các trường hợp không tiêm vắc xin và huyết thanh kháng dại sau khi bị chó, mèo cắn. Thay vào đó, họ lựa chọn tự lấy nọc tại nhà theo các phương pháp dân gian, thỉnh những thầy lang nổi tiếng trong dân gian về nhà để chữa trị. Tất cả những quan niệm sai lầm này đang gián tiếp “chấp tay” cho những cái chết đầy thương tâm, đau đớn và đáng tiếc.

Chuyên gia khuyến cáo, người dân nên tiêm vắc xin dự phòng dại càng sớm càng tốt, trước cả thời điểm phơi nhiễm để chủ động phòng tránh căn bệnh nguy hiểm này. Không đợi đến khi bị chó, mèo cắn rồi mới tiêm vắc xin. Khi đó, virus dại đã xâm nhập cơ thể, di chuyển rất nhanh đến hệ thần kinh trung ương. Chỉ cần chậm trễ trong điều trị, khi virus đến não thì đã muộn.

Nếu chưa tiêm vắc xin phòng dại, ngay sau khi bị chó mèo cắn, người dân cần rửa ngay vết thương với xà phòng dưới vòi nước chảy trong khoảng 15 phút, hoặc bằng cồn trắng, cồn i ốt hay oxy già. Sau đó cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để tiêm phòng dại. Tuyệt đối không tự ý điều trị tại nhà bằng những bài thuốc lan truyền trong dân gian.

Để giúp người dân có thể hiểu hơn về sự nguy hiểm của căn bệnh dại, những quan niệm chết người về dại và vắc xin phòng dại thế hệ mới, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng cho Trẻ em & Người lớn VNVC đã tổ chức buổi Tọa đàm trực tuyến “Vắc xin dại thế hệ mới, hiệu quả & an toàn”, với sự chia sẻ đến từ các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực Truyền nhiễm, Y tế dự phòng:

• BS Trương Hữu Khanh, Phó Chủ tịch Liên chi hội Truyền nhiễm TP.HCM.
• BS Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC.
• BS.CKI Trương Trọng Tuấn, Bác sĩ Khoa cấp cứu, BVĐK Tâm Anh, TP.HCM.

Chương trình sẽ được phát sóng trực tiếp vào lúc 20h, thứ Ba, ngày 19/7/2022 trên website: vnvc.vn, tamanhhospital.vn, nutrihome.vn. Livestream các fanpage: Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn VNVC; Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Nutrihome – Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng; kênh Youtube VNVC.

Mời bạn đón xem và gửi các thắc mắc về chương trình tại đây.