Xét nghiệm RSV có mấy loại? Chi phí đọc kết quả

Một thách thức lớn đối với nhiễm RSV là dễ nhầm lẫn với các triệu chứng bệnh hô hấp khác như cảm lạnh thông thường, cúm mùa hay viêm phổi do các tác nhân khác như phế cầu, não mô cầu, Covid-19… dẫn đến điều trị sai cách, nguy cơ biến chứng nguy hiểm. Do đó việc xác định chính xác bệnh thông qua xét nghiệm đóng vai trò quan trọng nhằm giảm nhẹ gánh nặng bệnh tật. Vậy xét nghiệm RSV là gì? Có mấy loại và cách đọc kết quả như thế nào? Chuyên gia sẽ giải đáp trong bài viết dưới đây!

Xét nghiệm RSV là gì?

Xét nghiệm RSV là quy trình kiểm tra và xác định sự hiện diện của protein hoặc kháng nguyên RSV (Respiratory Syncytial Virus, virus hợp bào hô hấp) trong dịch tiết đường hô hấp (thường từ mẫu nước mũi, ở trẻ sơ sinh có thể lấy dịch từ miệng thay thế). Việc nhanh chóng xác định sự tồn tại của nhiễm trùng RSV đóng vai trò quan trọng nhằm ngăn ngừa rủi ro bệnh trở nên trầm trọng, đồng thời giúp chuyên gia y tế đề xuất phương pháp điều trị thích hợp, giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Virus hợp bào hô hấp RSV là tác nhân gây nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính, dễ lây lan từ người sang người, thường gây biểu hiện nhẹ như cảm lạnh thông thường (như ho, sổ mũi, nghẹt mũi…), có khả năng hồi phục sau 1-2 tuần mà không cần thực hiện xét nghiệm hoặc can thiệp điều trị y tế tại bệnh viện. Tuy nhiên, do các triệu chứng ban đầu RSV tương tự với việc nhiễm các virus đường hô hấp khác, nên chuyên gia y tế có thể yêu cầu thực hiện xét nghiệm để xác định loại virus mắc phải đối với trường hợp bệnh có dấu hiệu tiến triển nặng.

Khi nào cần xét nghiệm RSV?

Hầu hết các trường hợp nhiễm RSV thường được chẩn đoán thường dựa trên lâm sàng (nguy cơ tiếp xúc với người bệnh, mùa cao điểm lưu hành, tiền sử sức khỏe) và không cần thực hiện xét nghiệm. Tuy nhiên, việc xét nghiệm RSV sẽ được chỉ định thực hiện cho các đối tượng có nguy cơ cao nhiễm RSV biến chứng nguy hiểm, dấu hiệu nhiễm trùng dai dẳng hoặc xuất hiện các triệu chứng nghiêm trọng như ho dữ dội, thở khò khè, sốt cao dai dẳng, thở nhanh hoặc thở rút lõm lồng ngực.

Đối với trẻ nhỏ, khi xuất hiện các triệu chứng bất thường như bỏ bú, bú kém, nôn ói, mất nước (khô môi, mắt trũng, tiểu ít),quấy khóc bất thường… Đối với người lớn tuổi, xuất hiện các triệu chứng khó thở, ho dai dẳng và sốt không rõ nguyên nhân, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện test RSV để xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh, nhằm tránh nhầm lẫn trong điều trị với các bệnh viêm đường hô hấp khác và sử dụng thuốc không cần thiết.

Các loại xét nghiệm RSV hiện nay

Hiện có 2 loại xét nghiệm RSV phổ biến bao gồm xét nghiệm nhanh phát hiện kháng nguyên RSV và xét nghiệm sinh học phân tử (RT-PCR), cụ thể như sau:

1. Test nhanh kháng nguyên RSV

Xét nghiệm nhanh kháng nguyên RSV là xét nghiệm được sử dụng phổ biến nhất đối với nhiễm trùng RSV, do khả năng trả kết quả nhanh trong 30 phút hoặc ít hơn và độ chính xác lên đến 80 - 90%. Xét nghiệm thực hiện lấy mẫu chất lỏng từ mũi bằng tăm bông và phân tích sự hiện diện của các protein nhất định của virus (được gọi là kháng nguyên) có trong mẫu bệnh phẩm. Đây là công cụ chẩn đoán phổ biến trong các cơ sở y tế, đặc biệt hữu ích khi cần xác định nhanh nguyên nhân gây bệnh hô hấp ở trẻ nhỏ hoặc người lớn tuổi. (1)

Việc test nhanh RSV nên được thực hiện trong vài ngày đầu sau khi các triệu chứng bắt đầu, vì đó là lúc tải lượng virus cao nhất. Đặc biệt là khi lượng virus trong mũi sẽ giảm dần theo thời gian, làm cho kết quả xét nghiệm kém chính xác hơn.

2. Xét nghiệm sinh học phân tử (RT-PCR)

Xét nghiệm sinh học phân tử (RT-PCR) là xét nghiệm phản ứng chuỗi polymerase phiên mã ngược thời gian thực, đề tìm kiếm vật liệu di truyền từ virus trong mẫu lấy từ mũi hoặc họng. Thường xét nghiệm RT-PCR sẽ có độ nhạy và chính xác hơn so với xét nghiệm kháng nguyên nhanh, do có thể phát hiện nhiễm bệnh kể cả khi mẫu bệnh phẩm có tải lượng virus nhỏ. Đặc biệt, xét nghiệm RT-PCR có thể giúp phân biệt với các loại virus đường hô hấp khác như cúm, Covid-19…

3. Các phương pháp xét nghiệm khác

Ngoài 2 loại xét nghiệm phổ biến trên, có một số xét nghiệm ít được sử dụng hơn như: xét nghiệm nuôi cấy virus (Viral culture) và xét nghiệm huyết thanh học. Các loại xét nghiệm này thường chỉ được sử dụng để thu thập dữ liệu cho mục đích nghiên cứu. Thay vì phát hiện tình trạng nhiễm trùng, các loại xét nghiệm này sẽ kiểm tra mức độ kháng thể chống lại RSV, có thể chỉ ra tình trạng nhiễm trùng trước đó hoặc hiện tại. (2)

Nên thực hiện xét nghiệm RSV nào?

Việc thực hiện xét nghiệm virus RSV sẽ tùy thuộc vào độ tuổi người bệnh, mức độ nghi ngờ nhiễm bệnh và điều kiện tại các cơ sở y tế mà bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp phù hợp. Với những trường hợp cần kết quả nhanh, đặc biệt trong trong cấp cứu nhi khoa, test nhanh kháng nguyên RSV sẽ được ưu tiên lựa chọn vì cho kết quả nhanh trong tối đa 1 giờ, dễ thực hiện và chi phí hợp lý.

Đối với trường hợp cần độ chính xác cao, đặc biệt ở trẻ sơ sinh, người lớn tuổi, người có bệnh nền thì xét nghiệm sinh học phân tử (RT-PCR) sẽ là phương pháp được khuyến nghị, vì có thể phát hiện virus ngay cả khi tải lượng thấp và phân biệt rõ với các virus khác như cúm hay Covid-19.

Do đó, nếu có dấu hiệu nghi ngờ hoặc thuộc nhóm nguy cơ cao, người bệnh nên chủ động thăm khám để được chỉ định loại xét nghiệm phù hợp nhất với tình trạng sức khỏe và mục đích điều trị.

Ai cần làm xét nghiệm RSV?

Người trưởng thành và trẻ lớn có thể trạng khỏe mạnh và miễn dịch vững chắc thường không cần thực hiện RSV test vì hầu như chỉ gây ra các triệu chứng nhẹ như chảy nước mũi, hắt hơi và đau đầu. Tuy nhiên, trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, người lớn trên 65 tuổi, đặc biệt là người có bệnh lý nền về tim bẩm sinh, phổi mãn tính hoặc hệ miễn dịch suy yếu là những đối tượng nguy cơ cao cần được chỉ định xét nghiệm RSV nếu biểu hiện dấu hiệu triệu chứng nhiễm trùng vừa phải hoặc nghiêm trọng như sốt, thở khò khè, ho nghiêm trọng, rối loạn nhịp thở, da xanh xao…

Đặc biệt ở trẻ sơ sinh, trẻ dưới 6 tháng tuổi chưa thể giao tiếp bằng tiếng nói về những khó chịu đang gặp phải nên rất cần được quan sát kỹ lưỡng những dấu hiệu bất thường như cáu kỉnh, thở nhanh và nông (ngực có thẻ bị lõm vào và lỗ mũi nở ra), giảm hoạt động, môi và móng tay xanh xao… để phát hiện kịp thời nguy cơ nhiễm trùng và được điều trị sớm. Theo CDC, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ khi nhiễm RSV có nguy cơ mắc bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng với các biến chứng nguy hiểm gồm viêm phổi, viêm tiểu phế quản…

Mẫu bệnh phẩm cần lấy khi xét nghiệm

Các xét nghiệm chẩn đoán RSV được thực hiện trên mẫu bệnh phẩm phổ biến là chất dịch từ mũi, thông qua nhiều cách thu thập khác nhau như:

• Hút dịch mũi: Chuyên gia sẽ sử dụng thiết bị hút để lấy mẫu dịch tiết mũi để tiến hành xét nghiệm sự hiện diện của virus;
• Rửa mũi: Chuyên gia sẽ đưa dung dịch muối (nước muối) đựng trong một dụng cụ có hình bóng (đã được khử trùng) rồi bóp nước muối đưa vào mũi. Sau đó dừng bóp để hút mẫu dịch tiết vào bóng để xét nghiệm;
• Sử dụng tăm bông mũi họng (HP): Lấy một cây tăm bông, từ từ đưa vào mũi và nhẹ nhàng di chuyển xung quanh để lấy mẫu từ mũi bệnh nhân.

Ngoài dịch mũi, xét nghiệm có thể thực hiện bằng mẫu bệnh phẩm lấy từ họng (ở trẻ nhỏ) nhưng thường không phổ biến.

Cách đọc kết quả của xét nghiệm virus hợp bào hô hấp

Bên cạnh thắc mắc về xét nghiệm RSV là gì? Nhiều người cũng băn khoăn về cách đọc kết quả của các xét nghiệm virus hợp bào hô hấp để cảm thấy an tâm và rõ ràng hơn về tình trạng nhiễm trùng của bản thân. Thông thường, que test RSV sẽ trả theo 2 dạng kết quả như sau:

• Kết quả dương tính: Nghĩa là mẫu bệnh phẩm có nhiễm trùng RSV;
• Kết quả âm tính: Nghĩa là không có dấu hiệu của RSV được tìm thấy trong mẫu bệnh phẩm, tức là có thể các triệu chứng hiện có là do một căn bệnh khác. Tuy nhiên, kết quả xét nghiệm âm tính không loại trừ khả năng không nhiễm RSV. Vì có thể kết quả bị tác động bởi nhiều yếu tố khác như mẫu bệnh phẩm kém, không đủ tải lượng virus để phát hiện, kit test kém chất lượng…

Địa chỉ xét nghiệm virus RSV

Một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến tính chính xác của xét nghiệm virus RSV là lựa chọn cơ sở thực hiện xét nghiệm uy tín và chất lượng. Trong đó, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là đơn vị y tế tư nhân sở hữu cơ sở vật chất hiện đại, trang thiết bị y tế cao cấp, đội ngũ y bác sĩ chuyên môn cao, dày dặn kinh nghiệm, sẽ là địa chỉ thực hiện test RSV uy tín, an toàn Khách hàng.

Đặc biệt, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh còn đầu tư xây dựng khu vực nội trú cho bệnh nhân mắc RSV và các bệnh truyền nhiễm khác được phân khu riêng biệt, đảm bảo phòng tránh lây nhiễm chéo.

Để được tư vấn, đặt lịch khám và xét nghiệm các bệnh lý hô hấp tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý Khách hàng có thể liên hệ qua:

Bài viết trên đây đã giải đáp được thắc mắc “xét nghiệm RSV là gì?” để mọi người nhận biết và hiểu rõ hơn trong quá trình chẩn đoán và xử trí khi có dấu hiệu bất thường của nhiễm trùng RSV. Các xét nghiệm RSV thường được chỉ định ở những đối tượng có yếu tố nguy cơ cao như trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, người cao tuổi, người mắc bệnh lý nền hoặc những người xuất hiện triệu chứng chuyển biến nặng, kéo dài dai dẳng.