Ngày Thế giới phòng chống viêm phổi: Chủ động tiêm vắc xin phòng viêm phổi cho cả gia đình

Ngày 12/11 hàng năm là ngày Thế giới Phòng chống Viêm phổi do Liên minh toàn cầu chống viêm phổi ở trẻ em khởi xướng, nhằm kêu gọi sự quan tâm của cộng đồng đối với căn bệnh này. Hệ thống tiêm chủng VNVC tích cực hưởng ứng và kêu gọi người dân cùng nâng cao ý thức phòng bệnh vì lá phổi khỏe mạnh bằng vắc xin.

Các bệnh lý về phổi đang ngày càng tăng cao

Viêm phổi là tình trạng nhiễm trùng cấp tính thường gặp nhất ở trẻ em và người cao tuổi, là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em dưới 5 tuổi. Uớc tính mỗi năm có khoảng 1,4 triệu trẻ dưới 5 tuổi tử vong do viêm phổi, chiếm 18% tổng số ca tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi trên toàn cầu. Thậm chí tử vong do viêm phổi còn nhiều hơn số ca tử vong do HIV/AIDS, sốt rét và sởi cộng lại. Dù tử vong do viêm phổi đã giảm gần 58% nhờ vào những nỗ lực trên phạm vi toàn cầu trong giai đoạn 1990-2013, nhưng cho đến nay viêm phổi vẫn còn đe dọa mạng sống của rất nhiều trẻ em, đặc biệt là ở các nước có mức thu nhập trung bình, thấp.

Tại Việt Nam, từ đầu năm 1984 đã có chương trình phòng chống viêm phổi ở trẻ em. Việt Nam là quốc gia thứ nhì trên thế giới và quốc gia đầu tiên tại Châu Á triển khai chương trình này. Tuy vậy, hiện nay viêm phổi vẫn còn là vấn đề cần được quan tâm ở nước ta. Hàng năm, tại nước ta vẫn có khoảng 2,9 triệu trường hợp viêm phổi ở trẻ em, trong đó có khoảng 4000 trẻ tử vong do viêm phổi, chiếm 12% tỷ lệ tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi.

Ở người cao tuổi, viêm phổi thường phức tạp, có diễn tiến nhanh và có nhiều biến chứng nặng nề. Việc điều trị viêm phổi ở người cao tuổi cũng thường khá khó khăn do người cao tuổi thường có bệnh mạn tính đi kèm. Nếu không được điều trị kịp thời, viêm phổi ở người cao tuổi có thể dẫn đến suy hô hấp. Khi đó phổi bị tổn thương nặng, giảm chức năng hô hấp dẫn đến không cung cấp đủ lượng oxy cho não… điều trị bệnh sẽ khó khăn hơn.

Dù là bệnh nguy hiểm, nhưng viêm phổi có thể phòng ngừa và điều trị. Theo bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC: “Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến viêm phổi như: do vi khuẩn, virut, nấm, hoặc ô nhiễm không khí, khói thuốc, hoặc ít vận động do nằm lâu, nhiều trường hợp chỉ cần viêm họng sau đó cũng dễ bị viêm phổi. Bình thường có một số vi khuẩn trong cơ thể sống cộng sinh nhưng khi lạnh thì bùng phát gây viêm phổi cấp, điển hình là phế cầu khuẩn, Hib,… Phần lớn các nguyên nhân này có thể phòng ngừa được hiệu quả bằng vắc xin”.

Hiện nay, Việt Nam đang có nhiều loại vắc xin phòng viêm phổi cho trẻ em và người lớn do nhiều tác nhân. Tùy vào nhóm tuổi, đặc thù bệnh lý, bác sĩ có thể chỉ định các loại vắc xin phòng viêm phổi khác nhau như:

Vắc xin phòng viêm phổi do phế cầu khuẩn

• Ở trẻ em, vắc xin Synflorix (Bỉ): Được chỉ định cho trẻ từ 6 tuần tuổi đến 5 tuổi, phòng ngừa các bệnh do phế cầu khuẩn gây ra, bao gồm: viêm màng não, viêm phổi, nhiễm khuẩn huyết và viêm tai giữa cấp.
• Ở người lớn, vắc xin Prevenar 13 (Bỉ) phòng các bệnh do phế cầu khuẩn gây ra như viêm phổi, viêm màng não, viêm tai giữa, … đặc biệt có thể sử dụng cho cả trẻ em, người trưởng thành và người cao tuổi.

Vắc xin phòng viêm phổi do não mô cầu khuẩn

• Vắc xin VA-MENGOC-BC (Cu Ba) được chỉ định cho trẻ từ 6 tháng tuổi đến người lớn đến người lớn 45 tuổi. Lịch tiêm gồm 2 mũi, mũi 2 cách mũi 1 khoảng 6-8 tuần.
• Vắc xin Menactra (Mỹ) được chỉ định tiêm phòng cho trẻ từ 9 tháng tuổi trở lên và người lớn đến 55 tuổi phòng ngừa vi khuẩn não mô cầu tuýp A, C, Y, W-135.

Vắc xin phòng viêm phổi do Hib

• Vắc xin 6 trong 1 Hexaxim (Pháp), Infanrix Hexa (Bỉ) phòng 6 bệnh: bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, viêm gan B và bệnh viêm phổi – viêm màng não do HIB.
• Vắc xin 5 trong 1 Pentaxim (Pháp), vắc xin Infanrix IPV+Hib (5in1) (Bỉ) phòng Bạch hầu, Ho gà, Uốn ván, Bại liệt và các bệnh viêm phổi, viêm màng não do Hib.

Vắc xin phòng viêm phổi do virus cúm

• Các loại vắc xin phòng cúm dành cho trẻ em từ 6 tháng tuổi trở lên và người lớn hiện có bao gồm: Vaxigrip Tetra (Pháp), Influvac Tetra (Hà Lan), GC Flu (Hàn Quốc), Ivacflu-S (Việt Nam).

Bên cạnh phòng bệnh viêm phổi bằng vắc xin, trẻ cần được bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu và dinh dưỡng thích hợp cho trẻ đến 5 tuổi. Người dân cần nâng cao ý thức giữ gìn vệ sinh cá nhân bằng việc rửa tay thường xuyên và cung cấp nước sạch và các phương tiện vệ sinh; loại trừ ô nhiễm không khí trong nhà, đặc biệt là khói bếp; nên bổ sung kẽm cho trẻ tiêu chảy; phòng ngừa nhiễm HIV ở trẻ em và kháng sinh dự phòng cho trẻ nhiễm HIV.

Để phát hiện sớm viêm phổi tại nhà, người thân cần căn cứ theo những dấu hiệu sau. Khi trẻ ho duới 30 ngày, trẻ có thể đã bị nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính. Thở nhanh ở trẻ dưới 2 tháng tuổi thường từ 60 lần/phút trở lên; trẻ từ 2-11 tháng tuổi thường thở từ 50 lần/phút trở lên và trẻ từ 1- 5 tuổi thường thở từ 40 lần/phút trở lên. Khi trẻ thở co lõm lồng ngực (phần dưới lồng ngực của trẻ lõm vào khi trẻ hít vào), trẻ có thể đã bị viêm phổi nặng và cần phải được nhập viện ngay.

Đặc biệt, khi trẻ có một trong những dấu hiệu nguy hiểm sau, cần đưa trẻ đi cấp cứu ngay:

• Trẻ dưới 2 tháng: bỏ bú hay bú kém, co giật, ngủ li bì, sốt hoặc lạnh, thở khò khè.
• Trẻ từ 2 tháng – 5 tuổi: co giật, ngủ li bì, thở có tiếng rít.

Viêm phổi là một căn bệnh có thể phòng ngừa hiệu quả bằng vắc xin và điều trị kịp thời, tránh được biến chứng nặng nề của bệnh, giảm nguy cơ tử vong, giảm gánh nặng cho gia đình và xã hội, nếu được phát hiện sớm.

Để được tư vấn về vắc xin, đặt lịch tiêm chủng, Quý khách vui lòng liên hệ số Hotline 028 7102 6595, nhắn tin cho fanpage trungtamtiemchungvnvc hoặc đến trực tiếp các trung tâm tiêm chủng VNVC trên toàn quốc.