Viêm màng não ở người lớn có chữa được không? Có khỏi hoàn toàn?

Viêm màng não ở người lớn có chữa được không là thắc mắc của rất nhiều người. Bệnh viêm màng não là tình trạng màng bọc quanh não và tủy sống bị nhiễm trùng, gây ra các biến chứng nguy hiểm, tử vong nhanh trong 24 giờ. Đây là một bệnh lý nguy hiểm, nhiều bệnh nhân tuy đã được cứu sống nhưng vẫn phải đối mặt với các hệ lụy do bệnh và các biến chứng gây ra.

Viêm màng não ở người lớn: phòng ngừa hơn là điều trị

Viêm màng não ở người lớn là bệnh lý nguy hiểm, gây biến chứng nghiêm trọng và tử vong trong 24 giờ nếu không điều trị kịp thời. Theo ước tính chung, bệnh viêm màng não có tỷ lệ tử vong là 10% (trong đó viêm màng não do vi khuẩn có tỷ lệ tử vong cao nhất), người có bệnh nền, người bị suy giảm miễn dịch có tỷ lệ tử vong cao gấp 4 lần từ 20-40%. Cắt cụt chi, điếc, mù lòa, rối loạn tâm lý, thiểu năng trí tuệ, nhiễm khuẩn huyết... là những biến chứng nghiêm trọng của viêm màng não ở người lớn với tỷ lệ 20% người bệnh.

Chi phí điều trị bệnh viêm màng não lên đến hàng trăm triệu đồng thậm chí lên đến hàng tỷ đồng, đặc biệt là tốn kém chi phí lớn để chăm sóc người bệnh sau điều trị, điều này gây áp lực tài chính và tinh thần cho cả người bệnh và người thân. Đây là vấn đề đáng quan tâm bên cạch thắc mắc viêm màng não ở người lớn có chữa được không.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), vắc xin là cách hiệu quả nhất để mang lại sự bảo vệ lâu dài trước bệnh viêm màng não. Các vắc xin phòng bệnh viêm màng não có hiệu quả bảo vệ lên đến 95%, giúp mọi đối tượng từ trẻ em đến người lớn tránh biến chứng nguy hiểm, giảm gánh nặng chi phí chăm sóc y tế. Theo đó, người lớn cần chú ý tiêm những loại vắc xin phòng bệnh viêm màng não do phế cầu khuẩn, vắc xin phòng bệnh do não mô cầu, vắc xin phòng bệnh thủy đậu, quai bị, Zona thần kinh, sởi, cúm mùa,...

⇒ Tìm hiểu thêm: Tiêm vắc xin màng  não mô cầu ở đâu, khi nào, giá bao nhiêu?

Viêm màng não ở người lớn có chữa được không?

CÓ, bệnh viêm màng não ở người lớn có thể chữa khỏi khi phát hiện sớm, điều trị kịp thời, tuy nhiên, hầu hết các trường hợp phát hiện viêm màng não đều diễn tiến nặng, có 10% bệnh nhân viêm màng não tử vong, 20% bệnh nhân biến chứng nặng, chịu di chứng bệnh tật vĩnh viễn. Do đó, nhận biết dấu hiệu sớm có vai trò quyết định trong việc điều trị thành công căn bệnh nguy hiểm này.

Các phương pháp điều trị viêm màng não ở người lớn

Sau khi đã giải đáp thắc mắc bệnh viêm màng não ở người lớn có chữa được không? Sau đây mời bạn tìm hiểu về các phương pháp điều trị viêm màng não ở người trưởng thành:

1. Điều trị viêm màng não do vi khuẩn

Bệnh nhân bị viêm màng não do vi khuẩn cần sử dụng kháng sinh càng sớm càng tốt, Theo thông tin từ bài viết “Viêm màng não do vi khuẩn” trên Trung tâm Thông tin Công nghệ sinh học Quốc gia, việc truyền thuốc trễ từ 3-6 tiếng ở bệnh nhân viêm màng não có thể làm gia tăng tỷ lệ tử vong. Nếu chẩn đoán bệnh bị trì hoãn và chưa xác định được loại vi khuẩn gây bệnh cụ thể, bác sĩ sẽ cân nhắc điều trị kháng sinh theo kinh nghiệm bằng ceftriaxone và vancomycin (bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch hoặc trên 50 tuổi nên dùng thêm ampicillin).

Khi đã biết loại vi khuẩn gây bệnh, bác sĩ chỉ định loại thuốc kháng sinh có tác dụng rộng, có khả năng ngấm tốt qua màng não dựa trên phân nhóm viêm màng não thông qua kết quả PCR, đánh giá mức độ và dùng kháng sinh qua đường truyền tĩnh mạch.

Bên cạnh đó, nếu bệnh nhân có các triệu chứng đi kèm như phù não, co giật, sốc, trụy tim, suy hô hấp, sốt, loét,… bác sĩ sẽ kết hợp điều trị các triệu chứng phù hợp nhằm ngăn chặn bệnh gây biến chứng. Nếu bệnh gây biến chứng như áp xe não, viêm tắc tĩnh mạch não, đông máu nội mạch, dày dính màng não,… bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp xử lý tối ưu nhất nhằm hạn chế sự để lại di chứng, ảnh hưởng nặng nề đến tương lai sau này của người bệnh.

2. Điều trị viêm màng não do virus

Hầu hết các loại virus gây viêm màng não chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu, kháng sinh không có hiệu quả với virus. Do đó, bác sĩ tập trung quản lý triệu chứng cho người bệnh bằng cách bù đủ dịch, bổ sung chất điện giải, dùng thuốc giảm đau,... Qua đó, cơ thể có thể tự tạo ra kháng thể phù hợp, chống chọi với virus. Một số loại thuốc kháng virus có thể được sử dụng như virus Herpes Simplex, virus Varicella-Zoster,... (1)

Trong quá trình điều trị, bệnh nhân cũng được theo dõi các biến chứng thần kinh và thần kinh nội tiết như co giật, phù não và hội chứng tăng tiết hormon chống bài niệu không thích hợp. Triệu chứng giữa viêm màng não do virus và vi khuẩn trong giai đoạn đầu có sự tương đồng, do đó, bác sĩ sẽ điều trị thuốc kháng sinh theo kinh nghiệm cho đến khi loại trừ được viêm màng não do vi khuẩn.

3. Điều trị viêm màng não do nấm

Viêm màng não do nấm không chỉ có tỷ lệ tử vong cao mà nhiều trường hợp sau khi bệnh đã được chữa khỏi, bệnh nhân vẫn phải đối mặt với các di chứng như mù, suy giảm trí tuệ. Do đó, đa số các ca bệnh này đều sẽ được theo dõi, điều trị tích cực và chăm sóc cẩn thận tại bệnh viện trong một khoảng thời gian khá dài. Tổng thời gian điều trị phụ thuộc vào hệ thống miễn dịch của bệnh nhân và loại nấm gây nhiễm trùng. Việc điều trị thường lâu hơn đối với những người có hệ miễn dịch suy yếu (người mắc bệnh AIDS hoặc ung thư).

Các loại thuốc thường được sử dụng trong điều trị viêm màng não do nấm, đặc biệt là nấm Cryptococcus:

• Tiêm Amphotericin B qua đường tĩnh mạch là phương pháp điều trị được ưu tiên hàng đầu. Lưu ý, thuốc có thể gây ra một số tác dụng phụ như sốt, đau đầu, ớn lạnh, tụt kali và magnesi máu, thiếu máu, suy thận, sốc phản vệ, viêm cơ tim.
• Thuốc Flucytosin thường được sử dụng kết hợp với Amphotericin B để tăng hiệu quả điều trị. Loại thuốc này có thể gây ức chế tủy xương, giảm các dòng tế bào máu ở người bệnh.
• Thuốc Fluconazol có thể được chỉ định sử dụng ngay từ ban đầu nếu bệnh xảy ra ở mức độ nhẹ, không có biến chứng và không có sẵn thuốc Amphotericin B. Tuy nhiên, Fluconazol thường được dùng sau khi bệnh nhân được điều trị bằng Amphotericin B.

Đồng thời, bác sĩ có thể thực hiện thêm phương pháp chọc dẫn lưu dịch não tủy hàng ngày để giáp áp lực nội sọ. Số lần thực hiện phương pháp này sẽ được chỉ định dựa vào mức độ tăng áp lực nội sọ của bệnh nhân. Trung bình mỗi lần thực hiện sẽ dẫn lưu khoảng 15 – 20ml hoặc nhiều hơn cho đến khi người bệnh thấy bớt đau đầu.

4. Điều trị viêm màng não do ký sinh trùng

Không có phương pháp điều trị đặc hiệu cho bệnh viêm màng não do ký sinh trùng. Các bác sĩ tập trung quản lý triệu chứng bằng các biện pháp như sử dụng thuốc giảm đau, chỉ định một số loại thuốc làm giảm phản ứng của cơ thể với ký sinh trùng,... (2)

Phác đồ chữa viêm màng não ở người lớn tại bệnh viện

Viêm màng não ở người lớn có chữa được không? Phác đồ điều trị tùy thuộc vào loại viêm màng não, thể trạng, độ tuổi của người bệnh và được xây dựng riêng biệt để đạt hiệu quả điều trị tốt nhất và phòng tối đa biến chứng.

1. Kháng sinh điều trị viêm màng não

Điều trị viêm màng não bằng thuốc kháng sinh được áp dụng sớm cho cả trẻ em và người lớn. Tùy vào từng loại vi khuẩn, phác đồ sử dụng thuốc kháng sinh sẽ khác nhau.

Tuy nhiên, việc lạm dụng thuốc kháng sinh không chỉ gây tác dụng phụ nguy hiểm mà còn gây nên tình trạng kháng kháng sinh. Nếu bệnh nhân kháng kháng sinh, thuốc kháng sinh được sử dụng theo kháng sinh đồ nhằm đảm bảo hiệu quả điều trị. Thuốc có thể tác dụng với một số loại thuốc khác. Do đó, bệnh nhân cần tuân thủ theo đúng chỉ định của bác sĩ và phác đồ điều trị. Quá trình điều trị cần đảm bảo các biện pháp phòng ngừa bệnh, tránh lây nhiễm chéo hoặc để bệnh nhân bị tấn công bởi các tác nhân gây bệnh khác.

2. Khắc phục tình trạng mất nước

Các triệu chứng của viêm màng não có thể khiến bệnh nhân rơi vào tình trạng mất nước, mất cân bằng điện giải. Để xây dựng phác đồ điều trị phù hợp, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện xét nghiệm máu để đo nước điện giải.

Nếu mất nước ở mức độ nhẹ, bệnh nhân sẽ được điều trị bằng các chất bổ sung điện giải. Nhưng nếu mất nước diễn ra nặng hơn, bệnh nhân sẽ được điều trị bằng phương pháp triều dịch qua tĩnh mạch kết hợp với thuốc uống để bù nước, bù điện giải.

3. Sử dụng thuốc Steroid

Steroid (Corticosteroids) là một loại thuốc kháng viêm, giảm đau, ức chế hệ miễn dịch, ngăn chặn giải phóng histamin. Thuốc có thể sử dụng theo đường uống, đường tiêm tĩnh mạch hoặc tiêm bắp nhằm điều trị các vấn đề về da, hệ miễn dịch và một số cơ quan. Corticosteroid như dexamethasone, prednisolone và hydrocortisone thường được dùng với liều 0,15 mg/kg sau mỗi 6 giờ trong 2-4 ngày. Tuy nhiên, thuốc có thể gây ra một số tác dụng phụ không mong muốn. Do đó, bệnh nhân chỉ sử dụng thuốc theo đúng liều lượng, thời gian và đường dùng do bác bác sĩ chỉ định.

⇒ Tìm hiểu thêm: 3 cách điều trị viêm màng não: Bao lâu chữa khỏi hoàn toàn?

Hướng dẫn cách chăm sóc hỗ trợ điều trị viêm màng não người lớn

Tiên lượng viêm màng não virus nhìn chung tốt hơn các loại viêm màng não khác, do đó, sau khi thăm khám, bác sĩ có thể cho bệnh nhân chăm sóc tại nhà:

• Đảm bảo uống đủ nước, tránh mất nước.
• Nghỉ ngơi nhiều để thúc đẩy quá trình chữa lành, giúp giảm đau đầu.
• Uống thuốc hạ sốt như paracetamol hoặc ibuprofen kèm theo lau mặt bằng khăn mát, tắm nước nguội.
• Theo dõi các triệu chứng nguy hiểm như sốt cao trên 38,5 độ C (uống thuốc hạ sốt và không hết sốt), bị đau đầu dữ dội không thuyên giảm, lú lẫn,...

Điều trị viêm màng não ở người lớn bao lâu thì khỏi?

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, thời điểm phát hiện bệnh, thể trạng sức khỏe, phương pháp điều trị được thực hiện,… quá trình điều trị viêm màng não ở từng trường hợp sẽ mất một khoảng thời gian khác nhau, có thể là vài tuần hoặc vài tháng. Thời điểm phát hiện bệnh là yếu tố tiên quyết lượng thời gian cần thiết để điều trị viêm màng não và hiệu quả của quá trình điều trị này. Do đó, khi nghi ngờ bị viêm não, bệnh nhân cần được đưa đến bệnh viện để được kiểm tra và hỗ trợ điều trị sớm.

Khả năng hồi phục sau điều trị viêm màng não ở người lớn như thế nào?

Đa số người bị viêm màng não do virus có thể hồi phục và trở lại hoạt động bình thường. Viêm màng não do vi khuẩn nghiêm trọng hơn, ngay cả khi đã điều trị, người bệnh chịu các di chứng bệnh tật vĩnh viễn như mất thính lực, co giật, suy giảm nhận thức, vấn đề về giọng nói, vấn đề về chuyển động, thăng bằng hoặc phối hợp, vấn đề về thị lực, não úng thủy, khó khăn về hành vi và học tập, cắt cụt chi,...

Nguy cơ biến chứng thay đổi tùy thuộc vào độ tuổi, tình trạng sức khỏe và tốc độ nhận được điều trị. Nghiên cứu ở các nước phát triển ước tính, khoảng 1/3 người bị viêm màng não do vi khuẩn chịu biến chứng lâu dài.

Một nghiên cứu năm 2022 đã phỏng vấn những bệnh nhân bị viêm màng não do vi khuẩn 12 tháng sau khi xuất viện, trong số những người được hỏi, 87% đã trở lại làm việc, nhưng họ cho biết các triệu chứng như đau đầu, khó ngủ hoặc khó tập trung vẫn ảnh hưởng đến họ. (3)

Với thắc mắc “viêm màng não ở người lớn có chữa được không”, câu trả lời là CÓ. Tuy nhiên, bệnh có tỷ lệ tử vong và biến chứng nghiêm trọng gây ra do viêm màng não cao, đặc biệt là người cao tuổi, người có bệnh nền, người bị suy giảm miễn dịch,... Đa số trường hợp dù nhận được điều trị, bệnh nhân vẫn chịu di chứng bệnh tật lâu dài, vĩnh viễn. Đó là lý do vì sao các tổ chức y tế lớn, các bác sĩ, chuyên gia y tế hàng đầu khuyến khích phòng bệnh viêm màng não ở người lớn bằng vắc xin.