Biểu hiện và cách chủ động ứng phó với dịch cúm mùa

Dịch cúm mùa là một vấn đề sức khỏe cộng đồng thường xuyên xuất hiện vào mỗi mùa lạnh, gây ảnh hưởng đến hàng triệu người mỗi năm. Mặc dù cúm được xem là một bệnh lý phổ biến, nhưng nếu không được phòng ngừa và điều trị đúng cách, bệnh có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng, đe dọa đến tính mạng người bệnh. Vậy dịch cúm vào mùa là gì? Nguyên nhân, biểu hiện và cách phòng bệnh thế nào? Cùng tìm hiểu trong bài viết sau đây!

Dịch cúm là gì?

Dịch cúm là một hiện tượng xảy ra khi virus cúm lây lan rộng rãi trong cộng đồng, gây ra một đợt bùng phát bệnh cúm với số lượng lớn người mắc bệnh trong một khu vực hoặc toàn quốc. Cúm là bệnh truyền nhiễm do virus cúm gây ra, ảnh hưởng chủ yếu đến hệ hô hấp của cơ thể. Virus cúm có thể lây truyền qua các giọt bắn khi người bệnh ho, hắt hơi, hoặc qua tiếp xúc trực tiếp với bề mặt nhiễm virus.

Các triệu chứng của cúm bao gồm sốt cao, ho, đau họng, mệt mỏi, đau cơ, và có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi, suy hô hấp, đặc biệt ở nhóm người có sức khỏe yếu như trẻ em, người cao tuổi và người có bệnh lý nền. Dịch cảm cúm có thể xảy ra vào mùa đông hoặc khi có sự thay đổi về chủng virus.

Trong lịch sử, các trận dịch đã cướp đi tính mạng của hàng triệu người. Một trong những đại dịch đáng nhớ nhất là Đại dịch cúm Tây Ban Nha năm 1918. Với khoảng 500 triệu người, tương đương một phần ba dân số toàn cầu lúc bấy giờ, đã nhiễm virus cúm. Số ca tử vong ước tính lên đến 50 triệu người trong khoảng thời gian từ năm 1918 – 1919, và một số chuyên gia thậm chí cho rằng con số này có thể lên tới 100 triệu. Tại Hoa Kỳ, khoảng 675.000 người đã mất mạng do đại dịch này. (2)

Tiếp đó, Đại dịch cúm Châu Á vào những năm 1957 – 1958 đã lây nhiễm cho khoảng 500 triệu người trên toàn cầu và cướp đi sinh mạng của ít nhất 1 triệu người. Không lâu sau đó, Đại dịch cảm cúm Hồng Kông (1968 – 1969) lại làm ảnh hưởng đến 500 triệu người và khiến từ 1 – 4 triệu người tử vong. Đại dịch cảm cúm Nga (1977 – 1979) mặc dù không có con số cụ thể về những người nhiễm bệnh, nhưng ước tính đã có khoảng 700.000 ca tử vong, một con số khủng khiếp.

Nguyên nhân gây ra dịch cúm

Nguyên nhân chính gây ra dịch cảm cúm là do virus cúm, một loại virus rất dễ biến đổi và lây lan qua nhiều con đường khác nhau. Virus cúm thuộc họ Orthomyxoviridae và có nhiều chủng khác nhau, bao gồm cúm A, B, C và D.

Trong đó, cúm A và B là 2 chủng chính gây ra dịch. Virus cúm A thường gây ra các đợt dịch lớn và có thể biến đổi gen một cách nhanh chóng, tạo ra các biến thể mới với khả năng lây lan mạnh mẽ hơn. Cúm A cũng có thể lây từ động vật sang người, đặc biệt là từ gia cầm, gây ra những đại dịch nguy hiểm. Virus cúm B, mặc dù ít thay đổi hơn, cũng gây ra các đợt dịch nhỏ hơn nhưng vẫn có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng. Virus cúm C và D ít phổ biến và thường không gây dịch lớn.

Virus cúm lây truyền chủ yếu qua các giọt bắn từ mũi và họng khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện. Những giọt nước bọt này có thể bay trong không khí và xâm nhập vào cơ thể người khỏe mạnh qua mũi, miệng hoặc mắt. Ngoài ra, virus cúm cũng có thể lây qua tiếp xúc trực tiếp với người bệnh hoặc gián tiếp qua các bề mặt nhiễm virus như tay nắm cửa, bàn phím, điện thoại, rồi sau đó đưa tay lên mặt.

Môi trường sinh sống và tập quán sinh hoạt cũng đóng vai trò quan trọng trong việc lây lan dịch cúm. Vào mùa đông, thời tiết lạnh và khô hanh khiến mọi người dành nhiều thời gian ở trong nhà, nơi có mật độ người cao và không khí thiếu thông thoáng, tạo điều kiện thuận lợi cho virus cúm phát tán nhanh chóng. Các khu vực đông người như trường học, bệnh viện, nơi làm việc… là những nơi dễ xảy ra dịch cảm cúm vì mọi người tiếp xúc gần gũi với nhau và có nguy cơ bị nhiễm virus cao.

Những người có hệ miễn dịch yếu, chẳng hạn như trẻ em, người già, phụ nữ mang thai hoặc những người mắc bệnh lý nền như bệnh tim, tiểu đường, hoặc bệnh phổi, sẽ dễ bị lây nhiễm và có nguy cơ gặp phải các biến chứng nghiêm trọng nếu mắc cúm. Điều này cũng làm tăng nguy cơ lây lan và phát tán virus trong cộng đồng, đặc biệt khi những nhóm người này có thể không nhận thấy các triệu chứng ngay lập tức hoặc có các biểu hiện nhẹ.

Virus cúm có khả năng thay đổi cấu trúc gen, gây ra các chủng virus mới, dẫn đến hiện tượng "đột biến gen" hoặc "trộn gen". Quá trình này giúp virus cúm dễ dàng né tránh hệ miễn dịch của con người, khiến chúng dễ dàng lây lan và gây bệnh. Đây là lý do tại sao các đợt dịch cúm thường xuyên xảy ra và có thể ngày càng nghiêm trọng hơn qua các mùa dịch.

Dấu hiệu của 1 đợt dịch cúm mùa là gì?

Dấu hiệu của một đợt dịch cảm cúm thường xuất hiện khi có sự gia tăng đột ngột số ca mắc bệnh cúm trong cộng đồng. Dưới đây là một số dấu hiệu đặc trưng của một đợt dịch:

• Tăng số ca mắc cúm trong cộng đồng: Một trong những dấu hiệu rõ ràng nhất của đợt dịch là sự gia tăng mạnh mẽ số ca bệnh trong một khu vực hoặc cộng đồng. Điều này thường được ghi nhận qua các cơ sở y tế, bệnh viện, và phòng khám có nhiều bệnh nhân đến khám, điều trị cúm trong một thời gian ngắn.
• Tỷ lệ mắc cúm cao ở những nhóm dễ bị tổn thương: Trẻ em, người già và những người có hệ miễn dịch yếu là nhóm đối tượng dễ bị mắc cúm hơn. Nếu các nhóm này có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn bình thường, điều đó có thể báo hiệu một đợt dịch đang diễn ra.
• Tăng số ca bệnh cúm có biến chứng: Trong đợt dịch cúm mùa, tỷ lệ người bệnh phải nhập viện do các biến chứng cúm như viêm phổi, suy hô hấp, hoặc các bệnh lý nền khác như bệnh tim, phổi, tiểu đường sẽ tăng cao. Các biến chứng này có thể nghiêm trọng hơn ở những người có sức khỏe yếu.
• Sự xuất hiện của các triệu chứng cúm phổ biến: Khi cúm bắt đầu lây lan rộng rãi, các triệu chứng cúm như sốt cao, ho, đau họng, đau cơ, mệt mỏi và nghẹt mũi sẽ xuất hiện phổ biến trong cộng đồng. Đặc biệt, triệu chứng này sẽ có sự gia tăng rõ rệt trong các khu vực đông dân cư, trường học, bệnh viện hoặc các khu công sở.
• Khả năng lây lan nhanh trong cộng đồng: Cúm hường có khả năng lây lan nhanh chóng qua các giọt bắn trong không khí khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc thậm chí nói chuyện. Dịch bệnh cúm mùa sẽ trở nên nghiêm trọng nếu không có các biện pháp phòng ngừa hiệu quả, đặc biệt là trong các môi trường tập thể đông đúc như trường học, bệnh viện, nơi làm việc.
• Sự xuất hiện của các chủng virus cúm mới: Mỗi năm, virus cúm có thể biến đổi gen, tạo ra các chủng mới mà hệ miễn dịch của người dân chưa có sự miễn dịch đầy đủ. Khi một chủng mới của virus cúm xuất hiện và lây lan nhanh chóng, đây có thể là dấu hiệu của một đợt dịch cảm cúm nghiêm trọng.

Triệu chứng khi mắc phải dịch cúm

Cúm mùa có thể biểu hiện với các triệu chứng khác nhau, từ nhẹ đến nặng, tùy thuộc vào từng đối tượng và mức độ ảnh hưởng của virus. Dưới đây là các triệu chứng thường gặp khi mắc cúm:

1. Triệu chứng nhẹ

Khi mắc cúm ở mức độ nhẹ, người bệnh thường chỉ gặp một số triệu chứng cơ bản và có thể hồi phục sau vài ngày mà không cần điều trị đặc biệt. Các triệu chứng nhẹ bao gồm:

• Sốt nhẹ hoặc ớn lạnh: Nhiệt độ cơ thể tăng nhẹ, kèm theo cảm giác lạnh.
• Ho khan hoặc ho có đờm: Ho là triệu chứng phổ biến nhất, có thể kéo dài vài ngày.
• Chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi: Làm cho người bệnh cảm thấy khó thở, mũi bị tắc nghẽn.
• Đau họng: Cảm giác ngứa rát hoặc đau khi nuốt thức ăn hoặc nước.
• Mệt mỏi, uể oải: Người bệnh cảm thấy kiệt sức và không muốn hoạt động.
• Đau cơ, nhức đầu nhẹ: Cảm giác đau nhức ở các cơ bắp và đau đầu nhẹ thường xuyên xuất hiện.

2. Triệu chứng nặng

Ở một số trường hợp, cúm có thể tiến triển nặng và gây ra các triệu chứng nghiêm trọng, có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm, đặc biệt đối với những người có hệ miễn dịch yếu hoặc mắc các bệnh lý nền. Các triệu chứng nặng của cúm bao gồm:

• Sốt cao, dù uống thuốc cũng không thuyên giảm.
• Khó thở hoặc thở gấp, thở không đều.
• Không đi tiểu hoặc đi tiểu rất ít.
• Đau ngực hoặc bụng dai dẳng và không giảm.
• Hay chóng mặt hoặc cảm giác như sắp ngất.
• Lú lẫn hoặc mất khả năng tập trung.
• Đau cơ hoặc cảm giác yếu cơ kéo dài.

Đối tượng có nguy cơ bị ảnh hưởng nhiều bởi dịch cúm mùa

Dịch cảm cúm có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, nhưng một số đối tượng có nguy cơ cao bị ảnh hưởng nghiêm trọng hơn do sức khỏe yếu hoặc hệ miễn dịch không đủ mạnh. Các nhóm đối tượng đó bao gồm:

• Trẻ em dưới 5 tuổi: Hệ miễn dịch của trẻ nhỏ chưa phát triển hoàn chỉnh, khiến trẻ dễ bị ảnh hưởng nặng khi mắc cúm, đặc biệt là trẻ dưới 2 tuổi.
• Người cao tuổi (trên 65 tuổi): Người cao tuổi có hệ miễn dịch suy yếu theo thời gian và dễ gặp các biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, suy hô hấp khi mắc cúm.
• Người có bệnh lý nền: Các bệnh nhân mắc bệnh tim mạch, hen suyễn, tiểu đường, bệnh thận mãn tính hoặc các bệnh về phổi có nguy cơ bị bệnh tác động nặng hơn và dễ gặp biến chứng.
• Phụ nữ mang thai: Phụ nữ mang thai có hệ miễn dịch thay đổi và dễ bị tổn thương trước các tác nhân gây bệnh, đồng thời có thể gặp rủi ro cao về sức khỏe cho cả mẹ và thai nhi.
• Những người có hệ miễn dịch suy giảm: Những người đang điều trị ung thư, dùng thuốc ức chế miễn dịch hoặc có bệnh lý tự miễn dịch có hệ miễn dịch yếu, làm tăng nguy cơ mắc cúm và biến chứng nặng hơn.
• Nhân viên y tế và những người tiếp xúc với bệnh nhân: Do tiếp xúc gần gũi với người bệnh, nhân viên y tế hoặc những người làm việc trong môi trường đông người có nguy cơ cao bị nhiễm cúm mùa.

Dịch cúm nguy hiểm như thế nào?

Virus cúm có khả năng lây truyền nhanh chóng qua không khí và tiếp xúc trực tiếp, khiến dịch dễ dàng bùng phát và lan rộng trong cộng đồng. Điều này làm gia tăng áp lực cho hệ thống y tế, đặc biệt trong mùa cúm, khi số ca mắc bệnh tăng cao và dẫn đến tình trạng quá tải bệnh viện.

Dịch cảm cúm có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, nhất là đối với những nhóm người có sức đề kháng yếu, như trẻ em, người già, phụ nữ mang thai và những người mắc các bệnh nền như tim mạch, tiểu đường, bệnh phổi.

Mặc dù phần lớn các ca cúm sẽ bình phục sau vài ngày đến hai tuần, nhưng trong một số trường hợp, bệnh có thể tiến triển thành các biến chứng nguy hiểm, chẳng hạn như viêm phổi, và đe dọa tính mạng. Cúm cũng có thể gây ra các bệnh lý khác như viêm xoang, viêm tai, viêm khớp, hay làm gia tăng mức độ nghiêm trọng của các bệnh mạn tính như tiểu đường, suy giảm hệ miễn dịch, bệnh tim mạch như cao huyết áp, bệnh mạch vành, và suy tim..

Đặc biệt, phụ nữ mang thai nếu bị cúm trong 3 tháng đầu thai kỳ sẽ đối mặt với những nguy cơ nghiêm trọng. Đây là giai đoạn quan trọng khi thai nhi đang phát triển các cơ quan quan trọng và việc nhiễm cúm có thể gây dị tật bẩm sinh, sảy thai hoặc thai lưu.

Không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe, dịch cúm còn có tác động lớn đến nền kinh tế và xã hội, khi hàng triệu người phải nghỉ học và nghỉ làm, làm giảm năng suất lao động và tạo ra gánh nặng cho nền kinh tế. Do đó, việc phòng ngừa cúm thông qua tiêm vắc xin và các biện pháp vệ sinh là vô cùng cần thiết để giảm thiểu những tác động tiêu cực của dịch bệnh.

Khi nào cần đến gặp bác sĩ?

Nếu người bệnh cúm gặp phải bất kỳ triệu chứng nghiêm trọng nào dưới đây, hãy đưa họ đến ngay phòng cấp cứu để bác sĩ kiểm tra và đưa ra phương pháp xử lý kịp thời:

• Sốt cao (trên 40°C hoặc 103°F).
• Khó thở hoặc thở gấp.
• Không đi tiểu hoặc đi tiểu rất ít.
• Đau ngực hoặc bụng dai dẳng và không giảm.
• Chóng mặt liên tục hoặc cảm giác như sắp ngất.
• Lú lẫn hoặc mất khả năng tập trung.
• Đau cơ nghiêm trọng hoặc cảm giác yếu cơ kéo dài.
• Cơn động kinh bất ngờ.
• Da, môi hoặc móng tay chuyển sang màu xanh xao (tím tái), có thể là dấu hiệu của thiếu oxy trong máu hoặc mô.
• Sốt hoặc ho thuyên giảm rồi lại tái phát nặng hơn.
• Các triệu chứng sức khỏe khác ngày càng trở nên tồi tệ hơn. (3)

Cách điều trị cúm

1. Điều trị cúm bằng thuốc

Để điều trị cúm, bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuốc kháng virus cúm nhằm làm giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh và rút ngắn thời gian phục hồi, bao gồm:

• Oseltamivir phosphate (Tamiflu®): Thuốc này có thể được sử dụng dưới dạng viên hoặc dung dịch lỏng.
• Zanamivir (Relenza®): Zanamivir được sử dụng qua đường hô hấp bằng cách hít qua miệng thông qua bình xịt. Thuốc này được dùng trong một vài ngày, nhưng không được khuyến cáo cho những người có vấn đề về hô hấp như hen suyễn hay COPD.
• Peramivir (Rapidvap®): Đây là thuốc được tiêm trực tiếp vào tĩnh mạch (IV), thường chỉ cần một liều duy nhất để đạt hiệu quả điều trị.
• Baloxavir marboxil (Xofluza®): Thuốc này được sử dụng dưới dạng viên hoặc dung dịch lỏng và chỉ cần một liều duy nhất. Tuy nhiên, baloxavir không được khuyến cáo sử dụng trong thai kỳ, khi đang cho con bú, hoặc đối với những người có bệnh lý nghiêm trọng. (3)

Ngoài ra, người bệnh có thể kiểm soát các triệu chứng cúm tại nhà bằng các loại thuốc không kê đơn (OTC) như:

• Acetaminophen (Tylenol®) hoặc NSAID (Advil®, Motrin®, Aleve®): Các loại thuốc này giúp hạ sốt, giảm đau đầu và làm dịu cơn đau nhức cơ thể.
• Thuốc xịt hoặc thuốc uống thông mũi như phenylephrine hoặc pseudoephedrine: Những thuốc này có tác dụng giảm nghẹt mũi và chảy nước mũi, giúp người bệnh dễ thở hơn.
• Dextromethorphan: Đây là loại thuốc giảm ho hiệu quả, giúp làm dịu cơn ho dai dẳng và khó chịu.
• Guaifenesin: Thuốc long đờm này giúp loại bỏ chất nhầy trong phổi, giúp đường hô hấp trở nên thông thoáng hơn.

Tất cả các loại thuốc trên đều có thể giúp làm giảm triệu chứng và hạn chế sự phát triển của virus cúm, nhưng việc sử dụng chúng cần tuân theo hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ để đạt hiệu quả tốt nhất.

2. Điều trị cúm tại nhà

Điều trị cúm tại nhà chủ yếu nhằm giảm triệu chứng và giúp cơ thể phục hồi nhanh chóng. Dưới đây là một số phương pháp điều trị cúm tại nhà:

• Nghỉ ngơi đầy đủ: Nghỉ ngơi là một yếu tố quan trọng để giúp cơ thể chống lại virus cúm và phục hồi nhanh chóng. Người bệnh nên tránh hoạt động quá sức và dành thời gian nghỉ ngơi để cơ thể có thể tự chữa lành.
• Uống nhiều nước: Bị cúm có thể dẫn đến mất nước, vì vậy người bệnh cần uống nhiều nước, như nước lọc, nước trái cây, hoặc nước súp ấm, để duy trì sự cân bằng nước trong cơ thể và giảm các triệu chứng nghẹt mũi hoặc khô họng.
• Hít hơi nước ấm: Việc hít hơi nước ấm từ một chậu nước sôi hoặc sử dụng máy tạo độ ẩm sẽ giúp làm dịu đường hô hấp và giảm tình trạng nghẹt mũi.
• Sử dụng các phương pháp dân gian: Một số phương pháp dân gian như uống trà gừng mật ong, súc miệng bằng nước muối ấm, hoặc tắm hơi có thể hỗ trợ làm dịu triệu chứng và tăng cường sức đề kháng.

Cách phòng tránh dịch cúm hiệu quả

1. Tiêm vaccine cúm hàng năm

Tiêm vắc xin cúm là phương pháp phòng ngừa bệnh cúm hiệu quả, an toàn và tiết kiệm nhất hiện nay. Vắc xin giúp cơ thể tạo ra kháng thể, bảo vệ cơ thể khỏi cúm và những biến chứng nguy hiểm mà bệnh có thể gây ra. Ước tính trong mùa cúm 2019 - 2020, việc tiêm vắc xin đã giúp ngăn chặn khoảng 7 triệu ca mắc cúm, giảm 3 triệu lượt thăm khám bác sĩ, 100.000 ca nhập viện và cứu sống khoảng 7.000 người. (4)

Vắc xin cúm cần được tiêm nhắc mỗi năm một lần vì khả năng miễn dịch sẽ suy giảm sau một thời gian. Hơn nữa, virus cúm thường xuyên thay đổi và xuất hiện các chủng mới, do đó thành phần vắc xin cũng phải được điều chỉnh hàng năm để phù hợp với các chủng virus cúm lưu hành trong mùa dịch cúm. Vì vậy, việc tiêm vắc xin cúm định kỳ là cách thức quan trọng để bảo vệ sức khỏe và giảm thiểu tác động của dịch cúm.

Các loại vắc xin cúm hiện nay bao gồm:

Tên vắc xin	Đối tượng	Lịch tiêm	Đăng ký tiêm
Vaxigrip Tetra (Pháp)	Trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên và người lớn.	Trẻ từ 6 tháng tuổi đến dưới 9 tuổi chưa tiêm cúm có lịch tiêm 2 mũi:  Mũi 1: lần tiêm đầu tiên.  Mũi 2: cách mũi 1 ít nhất 4 tuần và tiêm nhắc hàng năm. Từ 9 tuổi trở lên: Lịch tiêm 01 mũi duy nhất và nhắc lại hằng năm. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo chỉ cần tiêm nhắc lại vắc xin cúm hàng năm, luôn cách tối thiểu 12 tháng so với mũi trước.
Influvac Tetra (Hà Lan)
GCFlu Quadrivalent (Hàn Quốc)		Trẻ từ 6 tháng đến 9 tuổi có lịch tiêm 2 mũi: Mũi 1: lần tiêm đầu tiên Mũi 2: một tháng sau mũi 1 Trẻ từ 9 tuổi trở lên và người lớn: Lịch tiêm 01 mũi duy nhất và nhắc lại hằng năm. Lưu ý: Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo chỉ cần tiêm nhắc lại vắc xin Cúm hàng năm , luôn cách tối thiểu 12 tháng so với mũi trước.
Ivacflu-S (Việt nam)	Trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên và người lớn.	Trẻ từ 6 tháng đến 35 tháng tuổi chưa tiêm vắc xin cúm, tiêm 2 mũi (liều 0,25 ml):– Tiêm 2 mũi cách nhau tối thiểu 4 tuần. – Sau đó tiêm nhắc lại 1 mũi hàng năm. Trẻ từ 36 tháng đến 8 tuổi chưa tiêm vắc xin cúm, tiêm 2 mũi (liều 0,5 ml): – Tiêm 2 mũi cách nhau tối thiểu 4 tuần. – Sau đó tiêm nhắc lại 1 mũi hàng năm. Trẻ từ 9 tuổi trở lên và người lớn: Tiêm 01 mũi (liều 0,5 ml). Sau đó tiêm nhắc lại hàng năm.

2. Giữ vệ sinh cá nhân

Giữ vệ sinh cá nhân là một trong những biện pháp quan trọng giúp phòng ngừa dịch cúm hiệu quả. Dưới đây là một số cách giữ vệ sinh cá nhân để hạn chế nguy cơ mắc cúm:

• Rửa tay thường xuyên: Rửa tay bằng xà phòng và nước sạch ít nhất trong 20 giây, đặc biệt là sau khi ho, hắt hơi, khi sử dụng nhà vệ sinh, hoặc khi tiếp xúc với các bề mặt công cộng. Nếu không có nước và xà phòng, có thể sử dụng dung dịch sát khuẩn tay chứa ít nhất 60% cồn.
• Sử dụng khăn giấy khi ho và hắt hơi: Để ngăn ngừa lây nhiễm, khi ho hoặc hắt hơi, nên dùng khăn giấy che miệng và mũi. Sau đó, vứt bỏ khăn giấy vào thùng rác và rửa tay ngay lập tức. Nếu không có khăn giấy, hãy ho hoặc hắt hơi vào khuỷu tay để hạn chế vi khuẩn phát tán ra môi trường xung quanh.
• Tránh chạm vào mắt, mũi, miệng: Vi khuẩn cúm có thể xâm nhập qua mắt, mũi và miệng khi chạm tay vào các vùng này sau khi tiếp xúc với bề mặt hoặc vật thể có chứa virus.
• Giữ không gian sống và làm việc sạch sẽ: Vệ sinh thường xuyên các bề mặt tiếp xúc nhiều như tay nắm cửa, bàn phím, điện thoại, và các đồ vật chung khác để ngăn ngừa sự lây lan của virus.
• Mang khẩu trang khi cần thiết: Khi bị cảm cúm hoặc có triệu chứng bệnh, hãy đeo khẩu trang để hạn chế sự phát tán của virus khi ho, hắt hơi hoặc nói chuyện.

3. Tăng cường hệ miễn dịch

Tăng cường hệ miễn dịch là một trong những biện pháp hiệu quả giúp phòng ngừa dịch cúm và các bệnh truyền nhiễm khác. Dưới đây là một số cách giúp nâng cao sức đề kháng tự nhiên của cơ thể:

• Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng: Một chế độ ăn uống cân đối và giàu dưỡng chất sẽ giúp hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả hơn. Hãy bổ sung nhiều rau xanh, trái cây, các thực phẩm giàu vitamin C (như cam, quýt, ớt đỏ, dâu tây), vitamin D (có trong ánh nắng mặt trời và thực phẩm như cá hồi, trứng, sữa), và kẽm (có trong hạt điều, thịt gà, ngũ cốc nguyên hạt).
• Uống đủ nước: Cung cấp đủ nước cho cơ thể giúp duy trì các chức năng cơ thể, bao gồm cả hệ miễn dịch. Nước giúp cơ thể loại bỏ các độc tố và giữ cho các tế bào miễn dịch hoạt động bình thường.
• Ngủ đủ giấc: Giấc ngủ là yếu tố quan trọng giúp cơ thể phục hồi và tăng cường sức đề kháng. Một người trưởng thành cần ngủ ít nhất 7 – 8 giờ mỗi đêm để hệ miễn dịch có thể hoạt động hiệu quả nhất.
• Tập thể dục đều đặn: Các hoạt động thể chất như đi bộ, chạy bộ, yoga, hoặc các bài tập nhẹ giúp tăng cường tuần hoàn máu và hệ miễn dịch. Thể dục đều đặn còn giúp giảm căng thẳng, làm giảm nguy cơ mắc bệnh.
• Giảm căng thẳng: Căng thẳng kéo dài làm suy yếu hệ miễn dịch và làm cơ thể dễ bị bệnh. Các phương pháp thư giãn như thiền, yoga, hoặc hít thở sâu có thể giúp giảm stress và nâng cao sức đề kháng.
• Hạn chế tiếp xúc với các yếu tố gây hại: Tránh tiếp xúc với khói thuốc lá, ô nhiễm không khí, và các chất độc hại khác có thể làm suy yếu hệ miễn dịch. Hãy tạo một môi trường sống lành mạnh để hệ miễn dịch có thể hoạt động tốt nhất.
• Bổ sung thực phẩm chức năng (nếu cần thiết): Nếu chế độ ăn uống không thể cung cấp đầy đủ dưỡng chất, có thể tham khảo ý kiến bác sĩ để bổ sung vitamin và khoáng chất qua các viên uống bổ sung như vitamin C, D, hoặc kẽm.

Các dịch cúm trong thời gian gần đây

Trong thời gian gần đây, dịch cảm cúm đã có những đợt bùng phát mạnh mẽ ở nhiều quốc gia, gây ra nhiều lo ngại đối với sức khỏe cộng đồng. Một trong những đại dịch cúm đáng chú ý gần đây là cúm H1N1 (2009), hay còn gọi là dịch bệnh cúm lợn, đã khiến hàng nghìn người thiệt mạng trên toàn cầu.

Theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), số ca nhiễm cúm H1N1 được xác nhận là 1.632.258 người, với 18.036 ca tử vong. Tuy nhiên, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) ước tính, thực tế số ca tử vong có thể lên tới 284.000 do nhiều trường hợp không được ghi nhận hoặc kiểm chứng.

Trong giai đoạn từ năm 2024 – 2025, theo ước tính của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC), từ đầu mùa cúm 2024 đến tháng 2/2025, tại nước Mỹ đã có ít nhất 24 triệu ca nhiễm cúm được ghi nhận, trong đó khoảng 310.000 người phải nhập viện và 13.000 ca tử vong. Đặc biệt, ít nhất 57 trường hợp tử vong liên quan đến cúm là trẻ em. Tính đến ngày 7/2/2025, số lượng bệnh nhân đến khám và điều trị cúm ngoại trú đã đạt mức cao nhất trong suốt 15 năm qua.

Tại Nhật Bản, theo báo cáo của Viện Bệnh truyền nhiễm quốc gia Nhật Bản (NIID) vào ngày 31/1/2025, từ ngày 2/9/2024 đến ngày 26/1/2025, quốc gia này đã ghi nhận khoảng 9.523 triệu ca mắc cúm. Đặc biệt, trong tuần từ ngày 23 – 29/12/2024, khoảng 5.000 cơ sở y tế đã báo cáo tổng cộng 318.000 ca mắc cúm, cao gấp ba lần so với cùng kỳ năm trước.

Đây là lần đầu tiên số ca mắc cúm hàng tuần vượt mốc 300.000 ca, phá vỡ kỷ lục kể từ khi Nhật Bản áp dụng phương pháp thống kê hiện tại vào năm 1999. Đồng thời, số ca mắc trung bình tại mỗi cơ sở y tế đã đạt 64 ca/tuần, gấp đôi mức cảnh báo mà Chính phủ Nhật Bản đã thiết lập (30 ca/tuần).

Địa chỉ tiêm phòng cúm uy tín và chất lượng

Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC là đơn vị tiêm phòng cúm uy tín, an toàn và chất lượng được đông đảo Khách hàng tin tưởng. Là đối tác chiến lược của nhiều hãng vắc xin hàng đầu thế giới, VNVC được quyền đàm phán và nhập khẩu trực tiếp số lượng lớn vắc xin cúm và nhiều loại vắc xin khác cho trẻ em và người lớn, kể cả vắc xin thế hệ mới, vắc xin thường xuyên khan hiếm.

Hiện tại, VNVC cung cấp danh mục hơn 50 loại vắc xin giúp phòng gần 40 bệnh nguy hiểm. Với vắc xin cúm, VNVC có đủ 4 loại vắc xin cúm gồm Vaxigrip Tetra (Hà Lan), Influvac Tetra (Hà Lan), GCFlu Quadrivalent (Hàn Quốc), Ivacflu-S (Việt Nam). Tất cả vắc xin đều được bảo quản trong hệ thống kho lạnh đạt chuẩn GSP theo tiêu chuẩn quốc tế, đảm bảo nhiệt độ từ 2 - 8 độ C theo đúng yêu cầu nghiêm ngặt của nhà sản xuất.

VNVC là đơn vị tiêm chủng tại Việt Nam thực hiện quy trình tiêm chủng an toàn 8 bước khép kín, giúp đảm bảo mọi quy trình được thực hiện đúng chuẩn, tuân thủ các biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt để tối ưu hóa sự an toàn cho Khách hàng. Mỗi trung tâm tiêm chủng của VNVC đều trang bị phòng xử trí phản ứng sau tiêm đạt chuẩn Bộ Y tế, với đầy đủ thiết bị y tế hiện đại nhằm xử lý kịp thời các tình huống khẩn cấp.

Với đội ngũ bác sĩ, điều dưỡng viên và nhân viên y tế được đào tạo bài bản và chuyên nghiệp, VNVC cam kết mang lại dịch vụ tiêm chủng chất lượng cao. Tất cả bác sĩ và điều dưỡng viên đều đã hoàn thành chương trình đào tạo và nhận chứng nhận an toàn tiêm chủng. Đặc biệt, trước khi tiêm, mọi Khách hàng sẽ được bác sĩ chuyên môn khám sàng lọc miễn phí để đảm bảo việc tiêm chủng phù hợp và an toàn.

Hơn thế, VNVC còn mang đến nhiều chương trình ưu đãi và chính sách hỗ trợ tài chính giúp gia đình Việt dễ dàng tiếp cận các loại vắc xin phòng bệnh quan trọng. Các chương trình như ưu đãi giá vắc xin lẻ, vắc xin gói, chính sách "Tiêm vắc xin trước, trả chi phí sau" hoặc chia nhỏ chi phí thanh toán, cùng các dịch vụ miễn phí như vắc xin lao, vắc xin uốn ván (tại một số trung tâm), giúp giảm bớt gánh nặng tài chính cho người dân.

Xem thêm: Địa chỉ tiêm phòng cúm ở TPHCM an toàn và hiệu quả.

Cách chăm sóc người bệnh khi mắc cúm

Chăm sóc người bệnh cúm đúng cách rất quan trọng để giúp họ hồi phục nhanh chóng và tránh các biến chứng. Dưới đây là một số cách chăm sóc người bệnh khi mắc cúm:

• Nghỉ ngơi đầy đủ: Người bệnh cần nghỉ ngơi để cơ thể có thể phục hồi. Nghỉ ngơi giúp hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả hơn trong việc chống lại virus cúm.
• Uống đủ nước: Cúm có thể gây mất nước do sốt, mồ hôi, và nôn mửa. Vì vậy, người bệnh cần uống nhiều nước, có thể là nước lọc, nước ép trái cây, hoặc nước canh để bù lại lượng nước bị mất và giữ cơ thể không bị mất nước.
• Sử dụng thuốc giảm triệu chứng: Các thuốc giảm đau, hạ sốt như paracetamol hoặc ibuprofen có thể giúp giảm cơn sốt và đau cơ. Tuy nhiên, luôn tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc, đặc biệt là đối với trẻ em.
• Theo dõi triệu chứng: Nếu có dấu hiệu bất thường như khó thở, ngực đau, hoặc triệu chứng ngày càng nặng hơn, người bệnh cần được đưa đến cơ sở y tế ngay lập tức để được điều trị kịp thời.
• Giữ vệ sinh tốt: Đảm bảo vệ sinh tay thường xuyên và sử dụng khẩu trang khi người bệnh ho hoặc hắt hơi để tránh lây nhiễm cho người khác. Môi trường xung quanh cũng cần được vệ sinh sạch sẽ, đặc biệt là các bề mặt tiếp xúc nhiều.
• Ăn uống nhẹ nhàng: Dù bị mất cảm giác thèm ăn, người bệnh vẫn cần ăn các thực phẩm dễ tiêu, giàu dinh dưỡng để giúp cơ thể phục hồi nhanh hơn. Các món ăn nhẹ như cháo, súp, hoặc trái cây dễ tiêu hóa sẽ giúp cung cấp năng lượng cho cơ thể.
• Tạo không gian thoải mái: Đảm bảo phòng nghỉ của người bệnh thoáng mát, yên tĩnh, và thoải mái. Nếu có thể, hãy giữ nhiệt độ phòng mát mẻ để giảm cảm giác bức bối và hỗ trợ hạ sốt.

Dịch cúm mùa là bệnh lý lây nhiễm phổ biến có thể gây ra những tác động nghiêm trọng đối với sức khỏe cộng đồng. Mặc dù đa số người mắc cúm có thể hồi phục sau một thời gian ngắn, nhưng nếu không được điều trị đúng cách, bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm. Do đó, tiêm vắc xin cúm hàng năm và duy trì thói quen vệ sinh cá nhân là những biện pháp phòng ngừa hiệu quả, giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh và bảo vệ sức khỏe trong suốt mùa cúm.