Vắc xin phế cầu phòng bệnh gì? 5 loại tốt nhất hiện nay

Vắc xin phế cầu giúp phòng ngừa các bệnh lý do phế cầu gây ra như viêm phổi, viêm màng não, viêm tai, nhiễm trùng huyết,... ở trẻ em và người lớn. Tiêm vắc xin phế cầu giúp bảo vệ phổi và hệ hô hấp cho trẻ em và người lớn.

Vắc xin phế cầu là gì?

Vắc xin phế cầu là loại vắc xin được nghiên cứu sản xuất với mục đích kích thích cơ thể sản sinh kháng thể chống lại vi khuẩn Streptococcus Pneumoniae - thủ phạm hàng đầu gây ra các bệnh lý nguy hiểm đến tính mạng như viêm phổi, viêm mũi họng, viêm tai giữa, viêm màng não, nhiễm trùng huyết thường gặp ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, người lớn từ 65 tuổi trở lên và những người có bệnh nền như tim mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường, béo phì,..Vắc xin phế cầu đã được chứng minh tạo “miễn dịch chéo không đặc hiệu” với Covid-19, bảo vệ lá phổi, tăng cường đề kháng hô hấp cho nhóm người yếu thế, đặc biệt là trong những giai đoạn Covid-19 có những diễn biến phức tạp.

Vắc xin phế cầu được khuyến cáo tiêm ngừa cho nhóm đối tượng người lớn và trẻ em từ 2 tháng tuổi trở lên, được chỉ định tiêm vào vùng cơ delta ở bắp tay hoặc mặt trước - bên đùi của trẻ. Có thể tiêm vắc xin phế cầu cùng lúc hoặc xen kẽ với bất cứ loại vắc xin nào.

Vì sao nên tiêm vắc xin phòng phế cầu?

Phế cầu khuẩn là loại vi khuẩn có tên Streptococcus Pneumoniae, thường được gọi là phế cầu. Đây là vi khuẩn yếm khí tùy nghi, Gram dương, được biết có hơn 100 túyp kháng nguyên cư trú chủ yếu ở mũi - họng và đường thở của con người. Người nhiễm phế cầu khuẩn có thể mắc các bệnh lý nguy hiểm đe dọa đến tính mạng bao gồm viêm phổi, viêm màng não, viêm tai giữa và nhiễm khuẩn huyết (nhiễm trùng máu).

Bệnh do phế cầu khuẩn thường lây lan nhanh qua đường hô hấp khi tiếp xúc trực tiếp với người nhiễm bệnh hoặc gián tiếp dính phải vi khuẩn khi dùng chung đồ dùng cá nhân hoặc bề mặt những vật dụng có nhiễm virus. Ở nhóm đối tượng dễ bị tổn thươngbao gồm trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ dưới 5 tuổi và người lớn trên 65 tuổi, đặc biệt là người có hệ miễn dịch yếu, người có bệnh nền mạn tính như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), lao phổi, tim mạch, tiểu đường… phế cầu khuẩn sẽ dễ dàng gây bệnh. Thống kê cho thấy mỗi năm trên thế giới có gần nửa triệu trẻ em tử vong vì các bệnh lý gây ra bởi vi khuẩn phế cầu (1). Trẻ em là nhóm đối tượng chính rất dễ mắc bệnh.

Thực tế cho thấy, phế cầu khuẩn cũng là tác nhân thường được phát hiện trong tình trạng đồng nhiễm, bội nhiễm ở nhiều bệnh nhân mắc Covid-19, COPD, cúm,... Nếu một người đồng nhiễm với các bệnh cúm, phế cầu và Covid-19 thì tỷ lệ tử vong cao gấp 20 lần so với người bình thường. Phế cầu khuẩn không chỉ gây bệnh nặng, để lại những biến chứng cho hệ hô hấp và thần kinh mà còn gây ra tình trạng đề kháng kháng sinh, đây cũng là trở ngại lớn của các bác sĩ trong việc điều trị bệnh. Thời gian điều trị kéo dài đồng nghĩa với chi phí tốn kém do phải dùng kháng sinh mạnh. Chính vì vậy, chủ động tiêm vắc xin phòng phế cầu là cần thiết và rất quan trọng trong việc tăng cường hệ thống miễn dịch, phòng các bệnh nguy hiểm chết người do vi khuẩn này gây ra.

Tiêm phế cầu phòng bệnh gì?

Tiêm phế cầu phòng bệnh gì hẳn là thắc mắc của rất nhiều người đang có nhu cầu tiêm ngừa vắc xin phòng các bệnh lý hô hấp trong thời điểm này. Các bệnh lý do phế cầu khuẩn gây ra điển hình như viêm màng não, viêm phổi, viêm tai giữa, nhiễm khuẩn huyết, mù, điếc, liệt, chậm phát triển,… đặc biệt viêm phổi do phế cầu luôn nằm trong top những bệnh gây tử vong cao có thể phòng ngừa hiệu quả nhờ tiêm vắc xin phế cầu.

Bên cạnh đó, nghiên cứu từ các tổ chức y tế như Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), CDC của Mỹ, cũng chỉ ra rằng việc tiêm ngừa sớm và đầy đủ các vắc xin phòng bệnh đường hô hấp như phế cầu, cúm, ho gà ở thời điểm này góp phần quan trọng trong việc bảo vệ lá phổi, tăng cường sức đề kháng đối với các bệnh đường hô hấp. Chính vì vậy, ngoài việc ngăn chặn các bệnh do phế cầu, tiêm vắc xin phế cầu giúp giảm thiểu nguy cơ mắc cũng như hạn chế việc tăng các biến chứng nặng từ Covid-19 nếu mắc thêm cúm, phế cầu hay các bệnh lý đường hô hấp.

Đối tượng nên tiêm phòng vắc xin phế cầu

Vacxin phế cầu được khuyến cáo nên tiêm cho bất kỳ ai, nhất là các nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh, bao gồm:

• Trẻ nhỏ dưới 5 tuổi: trẻ nhỏ dưới 5 tuổi là đối tượng dễ mắc phế cầu khuẩn và cũng là đối tượng chịu ảnh hưởng nặng nề không được điều trị kịp thời.
• Người có bệnh mạn tính, hệ miễn dịch yếu như: ung thư, đái tháo đường, các bệnh về tim mạch, gan, phổi, thận,... Đây đều là nhóm đối tượng có nguy cơ gặp biến chứng nặng cao hơn, nặng nề hơn, tử vong cao do phế cầu khuẩn, do đó tiêm vac xin phế cầu là rất cần thiết và quan trọng.
• Người lớn trên 65 tuổi bất kể tình trạng bệnh lý, đặc biệt với những ai chưa từng được tiêm vắc xin phế cầu cộng hợp trước đây, cũng được đưa vào nhóm đối tượng có sức đề kháng yếu, khả năng tự bảo vệ dễ bị tổn thương và diễn biến nặng.
• Nhóm đối tượng cuối cùng là những người thường xuyên tiếp xúc với người dễ bị mắc bệnh như: nhân viên y tế, thành viên gia đình chăm sóc người cao tuổi,… cũng cần tiêm vắc xin phòng bệnh phế cầu để giảm nguy cơ lây nhiễm.

Các trường hợp chống chỉ định tiêm vacxin phế cầu

Vắc xin phế cầu sẽ chống chỉ định với người quá mẫn với tá dược hoặc hoạt chất có trong thành phần của vắc xin.

Tuy nhiên để chắc chắn mình có phải trường hợp chống chỉ định tiêm vắc xin phế cầu hay không, bạn nên xin ý kiến của bác sĩ trước khi quyết định có tiêm hay không.

Có thể bạn quan tâm: Trẻ đang ho có tiêm phế cầu được không?

Cơ chế hoạt động của vắc xin phế cầu

Vắc xin phế cầu là một sinh phẩm y tế có thể tạo miễn dịch chủ động  được sử dụng để ngăn ngừa các bệnh lý nguy hiểm do phế cầu khuẩn. Khi vắc xin phế cầu được tiêm vào người, nó hoạt động bằng cách khiến cơ thể tự sản xuất ra chất bảo vệ (kháng thể) chống lại tác nhân gây các bệnh lý liên quan.

Vắc xin phế cầu có tác dụng trong bao lâu?

Tác dụng của vắc xin phế cầu phụ thuộc vào loại vắc xin và cũng phụ thuộc vào cơ thể mỗi người. Tuy nhiên, nếu thực hiện tiêm chủng các mũi vắc xin phế cầu theo đúng phác đồ quy định, vắc xin phế cầu có thể bảo vệ khá lâu, từ vài năm đến cả đời (tùy thuộc vào công nghệ sản xuất của từng loại vắc xin phế cầu).

Các loại vắc xin phế cầu

1. Vắc xin phế cầu 13

Vắc xin phế cầu 13 được nghiên cứu, phát triển bởi tập đoàn hàng đầu thế giới về dược phẩm và chế phẩm sinh học – Pfizer (Mỹ) và được sản xuất tại quốc gia Bỉ. Loại vắc xin này là vắc xin cộng hợp giúp phòng tránh được 13 chủng vi khuẩn phế cầu (Streptococcus pneumoniae) gồm 1, 3, 4, 5, 6A, 6B, 7F, 9V, 14, 18C, 19A, 19F và 23F gây ra các bệnh nguy hiểm cho trẻ em và người lớn như viêm tai giữa, viêm xoang,...đặc biệt là các bệnh lý nhiễm phế cầu xâm lấn như viêm màng não, viêm phổi, nhiễm trùng máu,…

Vắc xin Phế cầu 13 (Bỉ) được chỉ định dùng cho trẻ từ 2 tháng tuổi trở lên (sớm nhất là từ 6 tuần tuổi) và người lớn. Đặc biệt, các nghiên cứu đã chứng minh vắc xin Phế cầu 13 có khả năng tạo “miễn dịch chéo không đặc hiệu” với Covid-19.

⇒ Tham khảo thêm: Có nên tiêm mũi phế cầu 13? Những lợi ích bạn không thể bỏ qua

2. Vắc xin phế cầu 10

Vắc xin phế cầu 10 được nghiên cứu và phát triển bởi tập đoàn hàng đầu thế giới về dược phẩm và chế phẩm sinh học Glaxosmithkline (GSK) – Bỉ. Loại vắc xin này là vắc xin cộng hợp giúp phòng tránh 10 chủng vi khuẩn phế cầu (Streptococcus pneumoniae) gồm 1, 4, 5, 6B, 7F, 9V, 14, 18C, 19F và 23F gây các bệnh như: Hội chứng nhiễm trùng, viêm màng não, viêm phổi, nhiễm khuẩn huyết và viêm tai giữa cấp,… Vắc xin phế cầu 10 (Bỉ) được chỉ định dùng cho trẻ từ 2 tháng tuổi (sớm nhất từ 6 tuần tuổi) trở lên cho đến trước sinh nhật lần thứ 6.

Có thể bạn quan tâm: Mũi phế cầu có trong tiêm chủng mở rộng không?

3. Vắc xin Phế cầu 23

Vắc xin phế cầu 23 là loại vắc xin polysaccharide giúp ngăn ngừa được 23 chủng phế cầu khuẩn khác nhau, được nghiên cứu và sản xuất tại Công ty MSD (Mỹ). Loại vắc xin này giúp phòng tránh 23 chủng vi khuẩn phế cầu (Streptococcus pneumoniae) gồm 1, 2, 3, 4, 5, 6B, 7F, 8, 9N, 9V, 10A, 11A, 12F, 14, 15B, 17F, 18C, 19A, 19F, 20, 22F, 23F và 33F gây các bệnh lý nguy hiểm cho trẻ em và người lớn như viêm màng não, viêm phổi, viêm tai giữa cấp tính, nhiễm trùng máu,... Vắc xin được chỉ định cho trẻ từ đúng 2 tuổi, thanh thiếu niên và người lớn.

⇒ Tham khảo thêm: Vắc xin phế cầu tiêm mấy mũi? Quy trình tiêm thế nào?

4. Vắc xin Phế cầu 15

Vắc xin Phế cầu 15 Vaxneuvance (Ireland) là vắc xin Phế cầu cộng hợp, phòng ngừa 15 tuýp huyết thanh của vi khuẩn phế cầu, bao gồm: 1, 3, 4, 5, 6A, 6B, 7F, 9V, 14, 18C, 19A, 19F, 22F, 23F và 33F, là các tác nhân nguy hiểm và phổ biến hàng đầu gây ra bệnh viêm phổi, viêm màng não, nhiễm trùng máu, viêm tai giữa, viêm xoang...

Vắc xin được nghiên cứu, sản xuất và phân phối bởi Công ty MSD (Mỹ), sản xuất tại Ireland, đã được chứng minh với hiệu quả cao từ 90 - 99% tùy theo từng tuýp huyết thanh có trong vắc xin. Vắc xin Phế cầu 15 được chỉ định tiêm cho trẻ từ 2 tháng tuổi (có thể tiêm sớm từ 6 tuần tuổi) và người lớn.

5. Vắc xin Phế cầu 20

Vắc xin phế cầu 20 Prevenar 20 do Tập đoàn Dược phẩm Pfizer (Mỹ) sản xuất tại Bỉ, giúp phòng ngừa 20 chủng vi khuẩn phế cầu nguy hiểm và lưu hành phổ biến hàng đầu hiện nay, bao gồm cả các chủng vi khuẩn phế cầu có độc lực cao, gây bệnh nặng như viêm phổi, viêm màng não, nhiễm trùng máu... Vắc xin được sản xuất bằng công nghệ hiện đại, chứng minh khả năng sinh miễn dịch tốt, hiệu lực bền vững, giảm nguy cơ lây lan trong cộng đồng.

Hiện tại, vắc xin Phế cầu 20 được phê duyệt cho người từ 18 tuổi trở lên, người cao tuổi, người có bệnh nền với lịch tiêm 1 mũi duy nhất. Những người có yếu tố nguy cơ cao sẽ được bác sĩ tư vấn lịch tiêm phù hợp, bao gồm cả việc tiêm nối tiếp hoặc tiêm phối hợp nếu đã tiêm vắc xin phế cầu ít chủng hơn hoặc công nghệ khác trước đây.

Trong thời gian tới, vắc xin Phế cầu 20 dự kiến sẽ mở rộng độ tuổi khuyến cáo, tiêm cho trẻ từ 2 tháng tuổi (sớm nhất vào lúc 6 tuần tuổi).

Một số tác dụng phụ của vắc xin phế cầu

Một số tác dụng phụ phổ biến nhất của vắc xin phế cầu khuẩn thường gặp tại chỗ tiêm và toàn thân là:

• Tác dụng phụ tại chỗ tiêm: đau nhức cánh tay, chai cứng chỗ tiêm
• Tác dụng phụ toàn thân: mệt mỏi, sốt, nhức đầu, chóng mặt, buồn nôn, tiêu chảy, đau bụng…

Tuy nhiên, đây đều là những tác dụng phụ thường gặp sau khi tiêm ngừa vắc xin, rất bình thường và sẽ tự hết sau 1 – 2 ngày, người tiêm không cần phải quá lo lắng.

Hiện nay, tại hàng trăm Trung tâm Tiêm chủng VNVC trên toàn quốc đang cung ứng đầy đủ các loại vắc xin phòng phế cầu khuẩn cho cả trẻ em và người lớn với độ bao phủ các tuýp huyết thanh của vi khuẩn phế cầu tối ưu nhất hiện nay, bao gồm: vắc xin Phế cầu 10 Synflorix (Bỉ), vắc xin Phế cầu 13 Prevenar 13 (Bỉ), vắc xin Phế cầu 15 Vaxneuvacne (Hà Lan), vắc xin Phế cầu 20 Prevenar 20, vắc xin Phế cầu 23 Pneumovax 23.

Tùy theo nhu cầu, lịch sử chủng ngừa phế cầu và tình trạng sức khỏe cụ thể của từng cá nhân, bác sĩ sẽ tư vấn loại vắc xin phế cầu phù hợp.

Khi tiêm chủng tại VNVC, khách hàng hoàn toàn yên tâm về chất lượng vắc xin. 100% vắc xin được nhập khẩu từ các hãng vắc xin và tập đoàn dược phẩm uy tín hàng đầu trên toàn cầu và trong nước, bảo quản trong hệ thống kho lạnh và dây chuyền lạnh (Cold Chain) đạt tiêu chuẩn GSP chất lượng quốc tế, đảm bảo hiệu quả và an toàn tối ưu cho vắc xin. Tất cả các phòng tiêm đều được trang bị tủ bảo quản vắc xin chuyên dụng, quy trình an toàn tiêm chủng an toàn được đảm bảo ở mức cao nhất.

⇒ Tìm hiểu thêm: Phản ứng sau tiêm phế cầu và cách xử lý hiệu quả, an toàn

Bên cạnh đó, VNVC có nguồn nhân lực chất lượng cao, được đào tạo chính quy, chuyên nghiệp. 100% bác sĩ, điều dưỡng viên có chứng chỉ an toàn tiêm chủng. 100% khách hàng đến VNVC được bác sĩ khám sàng lọc trước tiêm miễn phí, được chỉ định tiêm chủng chính xác.

⇒ Tham khảo thêm: Mũi vắc xin phế cầu tiêm khi nào? Tiêm muộn có sao không?

Để được tư vấn và đặt lịch tiêm vac xin phế cầu, bạn có thể đăng ký tại đây hoặc gọi vào hotline 028.7102.6595, nhắn tin cho Fanpage VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn hoặc liên hệ trực tiếp hệ thống các trung tâm tiêm chủng VNVC trên cả nước.

Tiêm vắc xin phế cầu là biện pháp an toàn, đơn giản, hiệu quả lâu dài giúp phòng ngừa các bệnh nhiễm trùng do phế cầu khuẩn gây ra, đặc biệt là các bệnh lý nguy hiểm như viêm phổi, viêm mũi họng, viêm tai giữa, viêm màng não,... Tất cả trẻ em và người lớn đều cần được tiêm vắc xin phế cầu đầy đủ. Tiêm càng sớm, càng đúng lịch, càng có đủ khả năng chống lại sự nguy hiểm từ các bệnh lý do vi khuẩn Streptococcus Pneumoniae gây ra, đặc biệt là các biến chứng nguy hiểm, có thể gây tử vong.