7 cách chữa bệnh zona thần kinh biến chứng an toàn, hiệu quả cao

Zona thần kinh không phải bệnh lý quá nguy hiểm nhưng nếu không được phát hiện kịp thời và điều trị đúng cách sẽ dẫn tới nhiều biến chứng nguy hiểm như mất thính giác, thị giác, viêm não, viêm màng não, đột quỵ, thậm chí là tử vong. Vậy cách chữa bệnh zona thần kinh biến chứng an toàn là gì? Cách thực hiện thế nào để mang lại hiệu quả cao? Thông tin sẽ được chuyên gia VNVC giải đáp ngay trong bài viết này.

Zona thần kinh biến chứng là gì?

Bệnh Zona thần kinh (giời leo) là kết quả sự tái hoạt động của virus varicella-zoster sau nhiều năm trú ngụ trong hạch thần kinh cảm giác ở trạng thái ngủ đông, thường xuất hiện vào thời điểm giao mùa. Virus này cũng chính là tác nhân gây bệnh thủy đậu ở trẻ em và người lớn. Sau khi tái hoạt động, virus đi dọc theo dây thần kinh cảm giác vào da và tạo thành những mảng phát ban với bọng nước gây đau, ngứa ngáy, nóng rát ở một bên cơ thể sau đó lan ra ngoài và cuối cùng bao quanh toàn bộ cơ thể. Sốt, nhức đầu, ớn lạnh và khó chịu thường đi kèm với phát ban. Vùng da lúc này có thể rất nhạy cảm khi chạm vào, đặc biệt là ở những vùng phát ban. Các triệu chứng khác có thể bao gồm nhạy cảm với ánh sáng (sợ ánh sáng) và thậm chí đau khi đi tiểu.

Tất cả những ai đã từng bị bệnh thủy đậu đều có thể mắc bệnh Zona thần kinh. Người lớn tuổi (thường > 50 tuổi), những người đang điều trị ung thư, HIV/AIDS hoặc từng thực hiện cấy ghép mô khiến sức đề kháng bị suy yếu là những đối tượng có nguy cơ cao dễ mắc bệnh Zona hơn. Một số yếu tố về mặt tâm lý xã hội cũng có thể thúc đẩy xuất hiện đau dây thần kinh hậu Zona.

Vị trí có nguy cơ tổn thương từ thấp đến cao là Zona xuất hiện ở cằm, vùng cổ, thắt lưng, ngực và nguy cơ cao nhất nằm ở vùng chi phối dây thần kinh sinh ba (dây thần kinh sọ não số V), đặc biệt là nhánh mắt (vùng mặt) và đám rối thần kinh cánh tay.

Các biến chứng của Zona thần kinh

Zona thần kinh là bệnh tương đối lành tính, hầu hết trường hợp sẽ xuất hiện và tự khỏi sau khoảng 2-4 tuần, tuy nhiên nếu không phát hiện kịp thời và điều trị đúng cách, biến chứng Zona thần kinh phổ biến nhất là: đau dây thần kinh sau Zona (các nhà khoa học nghiên cứu cho thấy sau khi mắc Zona, tỷ lệ bệnh nhân xuất hiện biến chứng đau thần kinh sau Zona ở người > 50 tuổi cao gấp 15-25 lần so với người < 30 tuổi); ngứa, châm chích sau Zona; tổn thương mắt hoặc thị lực kém, hội chứng Ramsay Hunt,…

Một số ít trường hợp, người bệnh có thể gặp phải biến chứng zona thần kinh nghiêm trọng hơn ở các cơ quan khác, thậm chí là đe dọa tính mạng. Tại phổi, Zona có thể khiến người bệnh viêm phổi. Ở lá gan, có nguy cơ gây viêm gan. Tại hệ thần kinh trung ương, người bệnh có nguy cơ bị viêm não và viêm màng não. Do đó, các chuyên gia lưu ý nếu người bệnh xuất hiện những biến chứng nghiêm trọng này cần khẩn trương nhập viện để được theo dõi, xử trí và điều trị kịp thời.

Cách chữa bệnh zona thần kinh biến chứng đúng khoa học

1. Thuốc kháng virus

Chuyên gia cho biết mục đích của việc sử dụng thuốc kháng virus là làm chậm và ngăn chặn tiến trình phát ban của bệnh Zona trên da, đồng thời giảm đau, thúc đẩy quá trình tái tạo giúp các tổn thương trên da mau chóng lành.

Ba loại thuốc kháng virus hiện nay được chỉ định trong điều trị zona thần kinh bao gồm:

• Acyclovir (1) được sản xuất dưới dạng viên uống hoặc kem bôi da, có tác dụng giảm mức độ tổn thương và thời gian đau do bệnh Zona gây nên, đồng thời ngăn chặn các mụn nước mới hình thành & phát triển.‏
• Famciclovir (2) có dạng viên nén với nhiều hàm lượng khác nhau, được chỉ định dùng để giảm bớt các triệu chứng của Zona và ngăn chặn virus lây lan qua các bộ phận khác của cơ thể cho người bệnh từ 18 đến 65 tuổi. Người già trên 65 tuổi nếu có tiền sử bệnh liên quan đến chức năng thận cần cân nhắc trước khi sử dụng thuốc.
• Valacyclovir (3) cũng là thuốc kháng virus nhằm mục đích điều trị các triệu chứng tương tự như hai loại thuốc trên. Tuy nhiên, cần lưu ý, trong quá trình dùng loại thuốc này, để hạn chế tác hại đối với thận, người bệnh cần uống nhiều nước để tăng đào thải.

2. Thuốc giảm đau

Người mắc bệnh Zona thần kinh sẽ không thể tránh khỏi các triệu chứng đau dữ dội dai dẳng,, nhức, ngứa, nóng rát đến đau sâu bên trong. Các cơn đau có thể liên tục hoặc ngắt quãng, do đó bác sĩ sẽ chỉ định một số loại thuốc giảm đau để hỗ trợ người bệnh làm giảm nhẹ các triệu chứng đau do Zona và giảm bớt sự khó chịu như acetaminophen, ibuprofen hoặc naproxen. Trong trường hợp sau khi dùng thuốc nhưng cơn đau không được kiểm soát, người bệnh cần liên hệ với bác sĩ để điều chỉnh liều lượng thuốc cho thích hợp.

3. Thuốc bôi Capsaicin

Trong trường hợp người bệnh bị đau Zona thần kinh ở mức độ nặng, lúc này bác sĩ sẽ kê đơn Capsaicin (dưới dạng kem bôi ngoài da). Thông thường ở trường hợp khác, Capsaicin được sử dụng với mục đích chính là điều trị bong gân, bầm tím, viêm khớp, thoái hóa khớp, đau lưng.

4. Thuốc kháng sinh

Nếu vi khuẩn xâm nhập vào da và vùng phát ban, người bệnh cần dùng thêm thuốc kháng sinh. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc kháng sinh từ sớm cần có chỉ định từ bác sĩ để tránh trường hợp kháng kháng sinh có thể xảy ra.

5. Thuốc chống co giật, động kinh

Trong trường hợp người bệnh bị co giật, động kinh, bác sĩ sẽ chỉ định dùng Gabapentin để giảm các cơn đau sau thần kinh cho người lớn.

6. Thuốc gây tê

Người bệnh có thể dùng một số loại thuốc gây tê như Lidoderm hoặc Xylocaine để giảm đau với nhiều dạng khác nhau như: kem bôi ngoài da, miếng dán ngoài da, dạng bột và xịt, dung dịch lỏng,…

7. Thuốc chống trầm cảm 3 vòng

Mặc dù được sản xuất với mục đích là điều trị bệnh trầm cảm, tuy nhiên, một số loại thuốc thuộc nhóm này cũng có thể hỗ trợ người bệnh điều trị Zona thần kinh ở mức độ nặng với tác dụng an thần như amitriptyline, nortriptyline. Nếu được kê đơn thuốc chống trầm cảm 3 vòng, bác sĩ điều trị sẽ cho bạn biết những rủi ro và lợi ích đi kèm khi sử dụng các loại thuốc này.

Ngoài ra, một số trường hợp sẽ được bác sĩ chỉ định thêm các loại thuốc có chứa chất gây nghiện và mê (như narcotics), hoặc liều tiêm corticosteroid có tác dụng giảm đau cấp tính, đồng thời ức chế sự phát triển của cơn đau dây thần kinh sau Zona. Tuy nhiên, thuốc này có nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng, chỉ nên được sử dụng là phương pháp cuối cùng khi các phương pháp giảm đau khác không có tác dụng.

Chăm sóc bệnh nhân Zona để phòng ngừa biến chứng

1. Chăm sóc vùng da nhiễm bệnh

Trong thời kỳ toàn phát của bệnh, trên cơ thể người bệnh sẽ xuất hiện các mụn nước, chúng sẽ vỡ ra và dần khô lại, đóng mài và bong vảy. Do đó, trong thời gian này người chăm sóc người bệnh cần lưu ý:

• Sử dụng nước muối sinh lý, dung dịch vệ sinh hoặc thuốc tím pha loãng tỉ lệ 1/10000 vệ sinh vùng da nhiễm bệnh một cách nhẹ nhàng theo chỉ dẫn của bác sĩ và để vùng da khô tự nhiên.
• Đối với các nốt bọng nước có rỉ dịch, phù nề, nên rửa bằng thuốc tím pha loãng với tỉ lệ 1/10000 hoặc nước muối sinh lý, đắp dung dịch Jarish 2% để hạn chế viêm nhiễm, làm dịu da, giảm kích ứng da cho người bệnh.
• Đối với các tổn thương trên da đã khô, có thể dùng hồ kẽm hoặc kháng sinh tại chỗ như acid fusidic, mupirocin, retapamulin…
• Trong một số trường hợp, người chăm sóc cũng có thể chườm đá mát trong vài phút để làm dịu cảm giác đau, ngứa, rát. Ngâm mình trong bồn tắm hoặc sử dụng sữa dưỡng calamine, tuy nhiên, cần lưu ý các biện pháp này chỉ dùng sau khi các tổn thương zona đã đóng mài và bong vảy.

Bên cạnh đó, trong giai đoạn toàn phát, người bệnh cần tuyệt đối không sờ, đụng chạm, gãi vào bọng nước để hạn chế tình trạng viêm nhiễm, để lại sẹo về sau. Trước và sau khi vệ sinh vết thương cho người bệnh, người chăm sóc cần rửa tay sạch để tránh lây nhiễm cho bản thân và những người xung quanh.

2. Chế độ dinh dưỡng khoa học và sinh hoạt lành mạnh

Duy trì một chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt lành mạnh cũng là điều mà các bệnh nhân Zona rất cần lưu ý. Trong đó, đặc biệt cần hạn chế một số loại thực phẩm sau đây để giúp người bệnh mau hồi phục:

• Hạn chế các thực phẩm chứa carbohydrate như kẹo và đồ ngọt, bánh ngọt, đồ nướng, đồ uống có đường, ngũ cốc có đường, nước sốt có đường, kem bánh mì, gạo trắng,… vì chúng khiến lượng đường trong máu tăng, tổn hại hệ miễn dịch và làm tình trạng viêm nhiễm zona thần kinh trở nên trầm trọng hơn.
• Thực phẩm đóng hộp, chế biến sẵn cũng cần hạn chế vì chúng thường chứa nhiều muối, đường bổ sung có thể gây viêm và làm hệ thống miễn dịch của người bệnh bị suy yếu thêm.
• Tuyệt đối không dùng các chất kích thích như rượu, bia, các loại đồ uống có cồn vì chúng có thể làm suy yếu hầu hết mọi khía cạnh của sức khỏe, kể cả hệ thống miễn dịch, đặc biệt là với những người mắc Zona thần kinh, tuyệt đối không nên sử dụng chúng khi đang điều trị bệnh.

Tuy không phải bệnh lý quá nguy hiểm, nhưng người mắc bệnh Zona sẽ phải trải qua các cơn đau nhức, khó chịu. Do đó, nắm được các cách chữa bệnh Zona thần kinh biến chứng và việc lập kế hoạch chăm sóc người bệnh để giúp phòng ngừa biến chứng đúng cách là rất cần thiết và quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng kéo dài, thúc đẩy nhanh quá trình phục hồi, tránh làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.