Tổng kết Lớp tư vấn Sức khỏe Thai, Sản số 39

Chiều ngày 26/10/2024, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC với sự đồng hành của Công ty Sanofi Việt Nam đã tổ chức Lớp tư vấn sức khỏe Thai, Sản số 39 tại VNVC Công viên Thanh Lễ Bình Dương. Lớp học đã thu hút sự quan tâm tham dự của đông đảo mẹ bầu, các cặp vợ chồng chuẩn bị chào đón con yêu, nhiều người dân tại địa phương và hàng trăm Khách hàng đón xem trên nền tảng trực tuyến, cùng lắng nghe những chia sẻ kiến thức bổ ích, khoa học từ các chuyên gia về tiêm chủng vắc xin và sản phụ khoa, xoay quanh hai chủ đề:

• Chăm sóc thai kỳ, chăm sóc mẹ và bé sau sinh – BS.CKII Phạm Thị Thu Trang, Chuyên khoa Sản, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bình Dương;
• Miễn dịch thụ động và những điều kỳ diệu từ vắc xin cho thai nhi – BS Lương Thị Hồng Lê, Bác sĩ trưởng VNVC Công viên Thanh Lễ, Bình Dương.

Những điều sản phụ cần biết sau sinh

Giai đoạn sau sinh rất quan trọng đối với người mẹ khi phải đối mặt với hàng loạt thay đổi về thể chất, sắc vóc, tinh thần và cảm xúc. Đặc biệt, giai đoạn hậu sản (6 tuần kể từ ngày sinh) là thời điểm cơ thể người mẹ bắt đầu hồi phục, ngoại trừ tuyến vú vẫn phát triển để nuôi con, các cơ quan sinh dục đều dần trở lại bình thường như trước.

Bất cứ phụ nữ nào sau sinh cũng sẽ bước vào giai đoạn hậu sản. Trong thời gian này, nếu người mẹ không được chăm sóc sức khỏe sau sinh đúng cách, sẽ rất dễ mắc một số bệnh lý nguy hiểm, hay còn gọi là bệnh hậu sản. Theo BS.CKII Phạm Thị Thu Trang, nguyên nhân dẫn đến các bệnh hậu sản chủ yếu do người mẹ không được chăm sóc tốt khiến cơ thể thiếu dinh dưỡng, thể trạng kém và suy nhược, ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe của người mẹ và cản trở hiệu quả chăm nuôi bé. Chính vì vậy, sản phụ rất cần thực hiện theo tiêu chí “4 sớm” bao gồm: Bú sớm - ăn sớm - uống sớm - vận động sớm.

1. Chế độ dinh dưỡng cân bằng, khoa học

Viện Dinh dưỡng quốc gia đưa ra khuyến cáo, trẻ sơ sinh cần được bú sớm trong vòng 1 giờ đầu sau sinh. Việc này có thể giúp người mẹ nhanh chóng tiết ra sữa, đặc biệt là những giọt sữa đầu tiên (sữa non) chứa rất nhiều vitamin và khoáng chất giúp trẻ phòng chống bệnh tật trong những năm tháng đầu đời. Để có thể mang lại nguồn sữa chất lượng nhất cho bé, sản phụ cần chú ý cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng, ăn thức ăn đa dạng, không kiêng khem quá mức, luôn đảm bảo 4 nhóm thực phẩm chính:

• Chất đạm: Có khả năng chống nhiễm trùng, hỗ trợ hệ tiêu hóa, tăng trưởng cơ và xương cho trẻ, có nhiều trong cá, thịt, trứng, sữa, đậu đỗ…
• Chất béo như: EPD, DHA, n3, n6... có nhiều trong dầu cá, một số loại cá mỡ, một số loại dầu thực vật... được khuyến khích sử dụng vì chúng rất quan trọng đối với sự phát triển trí não và thị lực của bé
• Vitamin và khoáng chất: Có nhiều từ các loại rau củ, trái cây
• Nước: Đảm bảo uống từ 2 - 2,5 lít/ ngày.

Bên cạnh đó, sản phụ cần tuyệt đối không được sử dụng các sản phẩm có chứa cồn như rượu, bia và hạn chế một số loại thực phẩm như bạc hà, lá lốt, rau mùi tây, rau cần tây, mì tôm, chocolate, thức ăn muối chua, thức ăn tái sống, thức ăn nhanh, nhiều dầu mỡ... vì có khả năng làm giảm tiết sữa ở người mẹ, đồng thời khiến hàm lượng chất dinh dưỡng trong sữa mẹ bị giảm đi đáng kể.

2. Theo dõi sản dịch

Ngoài việc đảm bảo chất dinh dưỡng cân bằng, đầy đủ để hỗ trợ sức khỏe cho mẹ và bé, sản phụ cũng cần đặc biệt lưu ý đến những thay đổi nhất định của cơ thể trong khoảng thời gian hậu sản, nhất là việc theo dõi sản dịch - đây là các mảnh vụn của nội mạc tử cung, các cục máu đông nhỏ ở vết thương nơi nhau bám hay nước ối còn sót lại và dịch tiết từ đường sinh dục, thường kéo dài từ 2 - 6 tuần, ban đầu có màu đỏ tươi sau sẽ chuyển hồng, nâu và mờ dần.

Mặc dù sản dịch là hiện tượng sinh lý bình thường của sản phụ sau sinh nhưng nếu sản dịch có dấu hiệu bất thường như tăng tiết, có mùi lạ, xuất hiện nhiều cục máu đông… chính là dự đoán cho nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc bị bế sản dịch.

Do đó, mẹ bầu cần đặc biệt quan tâm chăm sóc sức khỏe trong giai đoạn sản dịch bằng việc chú ý giữ vệ sinh vùng kín, thay bằng vệ sinh thường xuyên để tránh nhiễm trùng, nên sử dụng nước ấm để vệ sinh thay vì các dung dịch có tính tẩy rửa mạnh.

3. Chăm sóc vết khâu tầng sinh môn

Việc chăm sóc vết khâu tầng sinh môn hay vết khâu đẻ mổ là cực kỳ quan trọng để tránh nguy cơ bị nhiễm trùng. Đối với vết khâu tầng sinh môn, sản phụ cần vệ sinh sạch vùng đáy chậu, âm hộ khoảng 2 lần/ngày, nên thay băng vệ sinh thường xuyên sau mỗi 4 - 6 tiếng. Đối với vết khâu mổ, sẽ được cắt chỉ sau khoảng 5 - 7 ngày.

Đặc biệt, sản phụ cần lưu ý tắm bằng nước ấm, không tắm quá lâu, không ngâm cơ thể trong bồn tắm vì có thể làm ướt vết thường, dùng tăm bông có chất liệu mềm sạch, thấm khô vết mổ sau khi tắm và không cần băng kín. Trong trường hợp vết khâu bị sưng và đau, sản phụ có thể sử dụng khăn ướt bỏ viên đá để chườm lạnh, hỗ trợ xoa dịu cơn đau.

4. Vệ sinh cá nhân sạch sẽ

Sản phụ không cần phải kiêng tắm rửa theo quan niệm xưa là cần kiêng tắm gội trong vòng 1 tháng. Theo BS.CKII Phạm Thị Thu Trang, việc tắm gội không ảnh hưởng đến sự phục hồi của cơ thể mẹ, đồng thời hỗ trợ làm sạch vùng kín, giảm nguy cơ viêm nhiễm, giúp thoải mái tinh thần và lưu thông máu tốt hơn.

Do đó, sản phụ vẫn có thể tắm rửa bình thường nhẹ nhàng bằng nước sạch sau khoảng 2 - 3 ngày. Tuy nhiên, thời gian tắm cần hết sức nhanh chóng để tránh trường hợp bị nhiễm lạnh. Đồng thời, mẹ nên vệ sinh và chăm sóc bầu vú kỹ lưỡng, giữ sạch và khô bầu vú, núm vú, thường xuyên thay miếng lót sữa, vệ sinh núm vú bằng nước sạch và không dùng xà phòng trực tiếp.

5. Chế độ vận động

Tập thể dục sau sinh là cách tốt nhất để sản phụ nhanh lấy lại sắc vóc, làm săn chắc lại cơ bụng, giúp giảm căng thẳng, tránh nguy cơ tắc tĩnh mạch sâu với các biến chứng nguy hiểm, đồng thời hỗ trợ ngủ ngon và sâu giấc hơn. Một số bài tập sản phụ có thể thực hiện để rèn luyện sức khỏe như sau:

• Vận động chân: Giúp phục hồi cơ tử cung và làm chân linh hoạt hơn. Thực hiện bằng cách nằm ngửa, gập đầu gối và chống chân xuống sàn;
• Tập cơ bụng dưới: Giúp bụng nhỏ lại bằng cách nằm ngửa, nhấc đầu và vai lên, lặp lại động tác nhiều lần;
• Bài tập cơ bụng: Nằm ngửa, nâng hông và mông lên khỏi sàn, thực hiện nhiều lần tùy khả năng. Bài tập này giúp săn chắc cơ bụng, giảm tình trạng bụng to sau sinh;
• Bài tập Kegel: Tăng sức mạnh cơ sàn chậu và kiểm soát tiểu tiện, bằng cách co thắt cơ âm đạo trong 5 - 10 giây, lặp lại 10 - 20 lần, 3 - 5 lần mỗi ngày.

6. Chăm sóc bé sau sinh

Sau khi vượt cạn thành công, cùng với niềm vui sướng chào đón con yêu, sản phụ sẽ bắt đầu những lo toan trong vấn đề chăm sóc con trẻ, đặc biệt là trong những tháng đầu đời. Đối với vấn đề này, BS.CKII Phạm Thị Thu Trang cho biết, sản phụ cần lưu ý cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu để tạo kháng thể củng cố hệ miễn dịch non nớt của trẻ. Đặc biệt, khi mới sinh, mẹ rất cần quan tâm đến việc chăm sóc và vệ sinh dây rốn cẩn thận, tránh tình trạng nhiễm trùng ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của trẻ.

Thông thường, dây rốn sẽ tự khô và rụng trong vòng 1 - 2 tuần. Mẹ cần mặc đồ thoáng mát cho bé để dây rốn khô nhanh và tránh mặc áo bó sát. Cần lưu ý, hạn chế để nước tiểu hoặc phân su của trẻ dính vào cuống rốn vì có thể gây nhiễm trùng. Tuyệt đối không được can thiệp vào cuống rốn như kéo, giật dây rốn (ngay cả khi dây rốn lỏng lẻo). Mẹ nên trang bị cồn 70 độ, gạc vô trùng để vệ sinh cuống rốn mỗi ngày.

Trong thời gian đầu, nếu trẻ có dấu hiệu bất thường như sốt, cuống rốn có mùi hôi hoặc chân rốn chảy mủ, da xung quanh rốn đỏ và mềm, cuống rốn sưng, chảy máu, bé khóc khi chạm nhẹ vào rốn, mẹ cần khẩn trương đưa trẻ đi khám ngay để được bác sĩ can thiệp và điều trị kịp thời.

Miễn dịch thụ động và những điều kỳ diệu từ vắc xin cho thai nhi

Miễn dịch thụ động của trẻ sơ sinh là kháng thể tự nhiên được truyền từ cơ thể mẹ thông qua nhau thai trong quá trình mang thai hoặc từ sữa mẹ trong những năm tháng đầu đời. Đây chính là nguồn kháng thể bảo vệ chủ yếu của trẻ, vì thường trẻ sơ sinh có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, non yếu, rất dễ bị tác nhân gây bệnh như virus, vi khuẩn, nấm gây bệnh nguy hiểm.

Chính vì vậy, để có nguồn kháng thể dồi dào bảo vệ sức khỏe cho chính mẹ và thai nhi, người mẹ cần phải chủ động củng cố sức khỏe miễn dịch của bản thân bằng cách tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin cần thiết. Theo một nghiên cứu tập trung vào việc tiêm chủng vắc xin ho gà - bạch hầu - uốn ván cho mẹ bầu trong tam cá nguyệt thứ hai của thai kỳ, đã cho thấy IgG kháng bệnh có thể phát hiện ở 92% trẻ sơ sinh, trong khi IgG sẽ không thể phát hiện ở trẻ có mẹ chưa tiêm chủng.

BS Lương Thị Hồng Lê, Bác sĩ trưởng VNVC Công viên Thanh Lễ, Bình Dương cho biết, phụ nữ chuẩn bị mang thai nên tiêm đầy đủ các loại vắc xin phòng bệnh quan trọng như vắc xin Cúm, HPV, Sởi - Quai bị - rubella, Thủy đậu, Viêm gan A, B, Bạch hầu - Ho gà - Uốn ván, Viêm màng não do não mô cầu, Phế cầu khuẩn, Sốt xuất huyết... Thời gian hoàn thành phác đồ tiêm cần trước khi mang thai từ 1 - 3 tháng (tốt nhất là 3 tháng) để mang lại hiệu quả tốt nhất.

Cần lưu ý, miễn dịch thụ động không thể tạo ra sức đề kháng lâu dài vì lượng kháng thể mẹ truyền cho bé sẽ bắt đầu giảm từ 3 - 6 tháng sau sinh. Trong khi đó, miễn dịch chủ động hay miễn dịch tự thân của trẻ tại thời điểm mới sinh còn đang rất yếu, chưa hoàn thiện, chưa thể tự bảo vệ trẻ khỏi các tác nhân virus, vi khuẩn xâm nhập.

Tuy nhiên, giai đoạn từ khi kháng thể thụ động từ mẹ truyền qua bé (trong quá trình mang thai qua nhau thai và trong giai đoạn sơ sinh qua sữa mẹ) bắt đầu giảm cho đến lúc cơ thể trẻ tự sản sinh ra lượng kháng thể đủ cao là khá dài, điều này khiến trẻ bị thiếu hụt kháng thể, dễ mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Do đó, để tăng cường kháng thể, nâng cao miễn dịch, trẻ rất cần tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin quan trọng trong những năm tháng đầu đời như: Cúm, Lao, Viêm gan B, Bạch hầu – Ho gà – Uốn ván, Bại liệt, Sởi – Quai bị – Rubella, các bệnh do phế cầu khuẩn, Viêm màng não do não mô cầu, Viêm não Nhật Bản, Rotavirus, Tả, Thương hàn…

Chùm ảnh lớp tư vấn sức khỏe số 39

Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC là đơn vị tiêm chủng dịch vụ an toàn, uy tín, chất lượng, nỗ lực cung cấp số lượng lớn các loại vắc xin quan trọng cho trẻ nhỏ, trẻ vị thành niên, phụ nữ trước mang thai, phụ nữ mang thai và người lớn. Đội ngũ bác sĩ, điều dưỡng viên tại VNVC có chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm khám sàng lọc trước tiêm, sẵn sàng tư vấn, chỉ định loại vắc xin phù hợp, chính xác cho trẻ.

Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC còn đầu tư hệ thống dây chuyền lạnh (Cold Chain) và hệ thống kho lạnh đạt chuẩn GSP tiêu chuẩn quốc tế, do đó vắc xin luôn được bảo quản trong điều kiện tối ưu từ 2 - 8 độ C theo yêu cầu của nhà sản xuất. Cùng với đó là quy trình thực hành tiêm chủng an toàn, theo dõi các phản ứng sau tiêm tại chỗ và tại nhà rất chặt chẽ, kỹ lưỡng. Đồng thời, VNVC sở hữu cơ sở vật chất hiện đại, khang trang, thoáng mát, sạch sẽ, đầy đủ phòng chức năng, đảm bảo trải nghiệm dịch vụ tiêm chủng tốt nhất đến Khách hàng.

Để được tư vấn, đặt lịch tiêm chủng, đăng ký gói vắc xin hoặc tham gia các chương trình ưu đãi, Khách hàng có thể liên hệ trực tiếp với VNVC qua:

• Hotline: 028 7102 6595
• Fanpage: VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn;
• Tra cứu trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất tại đây;
• Để đặt mua vắc xin và tham khảo các loại vắc xin cho mọi lứa tuổi, Quý khách vui lòng truy cập: vax.vnvc.vn.