Tiêm vắc xin cho phụ nữ mang thai: 1 mũi vắc xin bảo vệ 2 người!

Thai phụ mắc cúm hoặc viêm phổi do phế cầu sẽ đối mặt với nguy cơ sinh non, thai chậm phát triển, thậm chí thai lưu, trong khi đó việc khám và thực hiện các xét nghiệm trong thai kỳ rất quan trọng để đảm bảo một thai kỳ khỏe mạnh, bình an. Đó là những nội dung chính được chia sẻ bởi BS. CKI Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC và ThS.BS Trần Thị Thanh Thảo, BS Trung tâm Sản Phụ khoa, BVĐK Tâm Anh, TP.HCM trong Lớp tư vấn sức khỏe Thai, Sản số thứ 2 được tổ chức vào ngày 10/12/2022 vừa qua.

Theo BS Bạch Thị Chính, khi mang thai hệ miễn dịch của người mẹ suy giảm là yếu tố nguy cơ khiến cơ thể khó chống đỡ các loại virus, vi khuẩn, đặc biệt là các tác nhân gây bệnh đường hô hấp. Trong quá trình mang thai, tử cung của người mẹ phát triển to hơn, đẩy cơ hoành lên cao khiến dung tích phổi giảm xuống, làm cản trở hô hấp, trong khi nhu cầu oxy của phụ nữ mang thai lớn hơn bình thường rất nhiều để nuôi em bé. Thai nghén có tình trạng giữ nước trong cơ thể nên có hiện tượng phù, đặc biệt là phù niêm mạc, dẫn đến tổn thương đường hô hấp trên.

Chính vì vậy, phụ nữ mang thai dễ mắc các bệnh truyền nhiễm, đặc biệt là bệnh hô hấp như cúm mùa, viêm phổi do phế cầu khuẩn… rất dễ diễn biến xấu. Biến chứng thường gặp nhất ở mẹ bầu mắc cúm là viêm phổi, tăng gấp 4 lần nguy cơ nhập viện so với những phụ nữ không mang thai, thậm chí gây những hệ lụy nghiêm trọng khi sinh như sinh non, thai chết lưu, nhẹ cân,… Chưa kể nếu có bệnh nền như béo phì, tăng huyết áp, tiểu đường thai kỳ, bệnh mãn tính ở phổi,… thai phụ có khả năng phải can thiệp thở máy, ECMO, thậm chí nguy cơ biến chứng thai kỳ và tử vong cao cho cả mẹ lẫn con.

Thống kê trong mùa cúm 1990 – 2002 tại Hoa Kỳ cho thấy, trẻ sinh ra bởi các thai phụ mắc cúm phải nhập viện có nguy cơ bị sinh sớm hơn so với tuổi thai và cân nặng trung bình thấp. Tỷ lệ chu sinh gia tăng đáng kể (39/1000 so với 7/1000) chủ yếu do thai chết lưu. Thống kê trong mùa cúm H1N1 2009, trong số trẻ ra bởi các thai phụ mắc cúm phải nhập viện, có đến 63.6% sinh non, 69.4% trẻ được chăm sóc ở Đơn vị Chăm sóc sơ sinh tích cực.

“Để bảo vệ sự an toàn cho cả mẹ bầu và thai nhi, trước khi mang thai, mẹ bầu cần chủ động tiêm phòng vắc xin cúm và viêm phổi do phế cầu để giúp mẹ tạo kháng thể phòng cúm khi mang thai và bảo vệ con sau sinh, giải tỏa tâm lý và áp lực cho mẹ giữa thời điểm dịch bệnh, an tâm tận hưởng thai kỳ, sinh con khỏe mạnh.

Trong trường hợp đã mang thai nhưng vẫn chưa được tiêm phòng cúm, chị em vẫn có thể tiêm vắc xin cúm trong thai kỳ, tốt nhất từ 3 tháng giữa thai kỳ để có kháng thể phòng bệnh cho cả mẹ và bé. Hiện tại các loại vắc xin cúm tiêm cho phụ nữ mang thai đều là vắc xin bất hoạt (chứa các mầm bệnh “đã chết”) nên không có khả năng khởi phát bệnh cũng như không gây ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ bầu và thai nhi”, BS Bạch Thị Chính cho biết thêm.

Bên cạnh những thông tin quan trọng và cần thiết về bệnh bệnh Cúm & Viêm phổi do phế cầu và vấn đề tiêm chủng phòng bệnh từ BS.CKI Bạch Thị Chính, cũng trong Lớp tư vấn sức khỏe Thai, Sản số thứ 2, ThS.BS Trần Thị Thanh Thảo, BS Trung tâm Sản Phụ khoa, BVĐK Tâm Anh, TP.HCM đã gửi đến các ông Bố bà Mẹ tương lai lộ trình các xét nghiệm và siêu âm thai kỳ dựa trên các mốc quan trọng giúp ích rất nhiều trong việc cập nhật tình hình sức khỏe của cả mẹ và bé, đồng thời hỗ trợ phát hiện và giảm thiểu nguy cơ dị tật bẩm sinh ở thai nhi.

Khám thai lần đầu: Khi tuổi thai nhi từ 5 – 8 tuần

Trong lần thăm khám đầu tiên này, bác sĩ sẽ chỉ định thai phụ tiến hành kiểm tra tổng quát sức khỏe theo những biện pháp chẩn đoán dưới đây:

• Siêu âm đầu dò: Xác định mẹ có mang thai hay không, thai nhi đã vào tử cung hay chưa.
• Tính toán tuổi thai nhi: Đã mang thai ở tuần thứ mấy và dự ngày sinh nở.
• Đo huyết áp, cân nặng và chiều cao.
• Xét nghiệm máu: kiểm tra nhóm máu, đánh giá nguy cơ thiếu máu, test viêm gan B, C, miễn dịch Rubella, giang mai và HIV, nhóm máu: Rh, ABO.
• Xét nghiệm nước tiểu: chẩn đoán xem mẹ có bị nhiễm trùng đường tiết niệu hay nhiễm trùng bàng quang hay không.

Khám thai lần 2: Khi mẹ bầu được 11 – 13 tuần 6 ngày

• Kiểm tra huyết áp, cân nặng.
• Siêu âm thai 4D để cập nhật tình trạng tăng trưởng của thai nhi, phát hiện các dị tật bất thường nếu có (đo khoảng sau gáy).
• Kiểm tra Double test (sàng lọc trước sinh): sàng lọc bệnh rối loạn đông máu, tan máu bẩm sinh Thalassemia, bệnh lý tuyến giáp.
• Dựa vào kết quả siêu âm và xét nghiệm máu, bác sĩ sẽ cho biết về tình trạng thai, hướng dẫn mẹ bầu về chế độ sinh hoạt, dinh dưỡng, thuốc bổ cần dùng trong giai đoạn này.

Khám thai lần 3: thai nhi bước sang tuần thứ 16 – 22

• Đo huyết áp, cân nặng.
• Siêu âm theo dõi tình trạng phát triển của bé.
• Kiểm tra Triple test sàng lọc trước sinh.
• Kiểm tra các chỉ số cần thiết qua xét nghiệm nước tiểu, xét nghiệm máu (nếu cần thiết).

Khám thai lần 4: Khi thai được 22 – 28 tuần tuổi

• Đo huyết áp, cân nặng.
• Siêu âm hình thái thai nhi, kiểm tra sự tăng trưởng, phát triển của bé.
• Nghiệm pháp dung nạp đường huyết để xác định xem mẹ bầu có bị tiểu đường thai kỳ hay không.
• Đánh giá độ dài của cổ tử cung, sinh hoá máu, xét nghiệm nước tiểu để sàng lọc dấu hiệu sớm của tiền sản giật.

Khám thai lần 5: Tuần thai thứ 28 – 32 tuần tuổi

• Đo huyết áp, cân nặng.
• Siêu âm kiểm tra hình thái thai, tình hình tăng trưởng của thai nhi, nhịp tim thai và chuyển động của bé trong bụng mẹ.
• Xét nghiệm nước tiểu: định kỳ 1 tháng/lần.

Khám thai lần 6: Khi thai ở tuần tuổi thứ 32 – 34

• Mẹ bầu kiểm tra huyết áp, cân nặng.
• Siêu âm thai nhằm đánh giá hình thái và các chỉ số của cơ thể thai nhi, nước ối, cân nặng, phần phụ thai.
• Xét nghiệm nước tiểu định kỳ.

Khám thai lần 7: Tuần thai thứ 34 – 36

• Đo huyết áp.
• Kiểm tra sự tăng trưởng của thai nhi qua biện pháp kiểm tra nhịp tim, chuyển động của bé trong bụng mẹ, sờ nắn bụng, siêu âm,…
• Kiểm tra sự tồn tại của liên cầu khuẩn nhóm B (GBS) qua xét nghiệm dịch âm đạo.
• Xét nghiệm nước tiểu kiểm tra định kỳ.

Khám thai lần 8, 9, 10: Tuần thai 36 – 39

• Đo huyết áp.
• Các kiểm tra thường quy: kiểm tra sự phát triển của thai nhi, nhịp tim thai, chuyển động trong bụng.
• Xét nghiệm nước tiểu định kỳ.
• Đo monitoring: kiểm tra nhịp tim thai và cơn co tử cung.

Khám thai lần 11: Khi thai được 39 tuần

• Đo huyết áp.
• Siêu âm: kiểm tra tim thai, chuyển động thai nhi, sự tăng trưởng của bé, lượng nước ối.
• Xét nghiệm nước tiểu định kỳ.
• Đo monitoring.

Các xét nghiệm sàng lọc trước sinh

• Xét nghiệm không xâm lấn trước sinh (NIPT): Giúp phát hiện hội chứng Down cũng như các bất thường khác. Có thể được thực hiện từ tuần thai thứ 9 hoặc ở thời điểm khác nếu bác sĩ nghi ngờ thai bất thường.
• Siêu âm đo độ mờ da gáy hoặc vùng da phía sau cổ thai nhi: Đánh giá khả năng mắc hội chứng Down, thực hiện trong tuần thai thứ 11 – 13 tuần 6 ngày.
• Sinh thiết nhau thai: Kiểm tra các vấn đề về nhiễm sắc thể trên mẫu nhau thai để chẩn đoán khả năng mắc hội chứng Down và những bất thường khác. Thời điểm thực hiện: tuần thai thứ 10 – 11 hoặc khi nghi ngờ bất thường thai kỳ.
• Chọc dò nước ối: Nước ối là dịch bao bọc quanh em bé, bác sĩ sẽ lấy một lượng nhỏ dịch nước ối để kiểm tra liệu rằng thai nhi có gặp bất thường về nhiễm sắc thể hoặc vấn đề nào khác hay không. Thông thường khi thai được 16 – 22 tuần tuổi hoặc bất cứ thời điểm nào xảy ra bất thường sẽ tiến hành chọc dò nước ối.

Lớp Tư vấn sức khỏe Thai, Sản số thứ 2 của VNVC tổ chức tại VNVC Cantavil An Phú, Quận 2 đã thành công rực rỡ với sự tham gia của gần 500 Bố Mẹ tham dự ở cả 2 nền tảng online và offline trên toàn quốc. VNVC trân trọng gửi lời cảm ơn sâu sắc đến Bố Mẹ đã dành thời gian quý báu đến lắng nghe chia sẻ của các chuyên gia hàng đầu đến từ BVĐK Tâm Anh TP.HCM và Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC để hành trình mang thai của Mẹ an toàn và khỏe mạnh.

Chùm ảnh hàng trăm Ba Mẹ tham gia Lớp tư vấn Sức khỏe Thai, Sản số thứ 2