Tổng kết lớp tư vấn sức khỏe Thai, Sản số thứ 25

Sáng ngày 08/06/2024, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC phối hợp cùng Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh tổ chức Lớp tư vấn sức khỏe Thai, Sản số thứ 25 tại Quận 8 (TP. HCM). Chương trình có sự đồng hành của Tập đoàn vắc xin và dược phẩm Pfizer (Mỹ).

Lớp tư vấn đã thu hút sự tham gia đông đảo của hàng trăm Ba Mẹ trên tại quận 8 và các quận huyện lân cận đến để cùng lắng nghe các chuyên gia tư vấn về sự nguy hiểm của viêm phổi với phụ nữ mang thai, cách chăm sóc sau tiêm chủng; cách vệ sinh và tắm cho trẻ sơ sinh.

Sự nguy hiểm của viêm phổi trong thai kỳ và cách chăm sóc sau tiêm chủng

Theo BS Bùi Thanh Phong, Quản lý y khoa Vùng, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC, để bảo vệ bào thai, cơ thể người mẹ hình thành cơ chế ức chế hệ thống miễn dịch tự nhiên để tránh hiện tượng thải loại, điều này làm cho khả năng miễn dịch của mẹ bị suy giảm, nguy cơ cao mắc các bệnh lý truyền nhiễm nguy hiểm, thậm chí biến chứng thai kỳ là rất cao. Em bé đang phát triển trong tử cung cũng làm giảm dung tích phổi của người mẹ, gây thêm căng thẳng cho phổi. Trong khi đó, viêm phổi là một trong những căn bệnh thường gặp ở thai phụ.

Theo nghiên cứu "Viêm phổi do vi khuẩn khi mang thai" được đăng trên website ScienceDirect, bệnh được cho là nguyên nhân tử vong sản khoa thường gặp thứ ba tại Mỹ. Phụ nữ bị thiếu máu, có bệnh phổi mạn tính, suy yếu miễn dịch bẩm sinh có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, viêm phổi ở thai phụ có thể khiến nồng độ oxy trong cơ thể giảm, dẫn tới em bé thiếu oxy. Nhiễm trùng cũng có thể lây lan từ phổi đến các bộ phận khác của cơ thể như nhiễm trùng máu. Từ đó, thai phụ dễ sinh non hoặc trẻ sinh ra suy dinh dưỡng, thai chết lưu…

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến viêm phổi trong thai kỳ, đa số các trường hợp viêm phổi là do nhiễm trùng vi khuẩn, virus lây sang phổi, ví dụ cúm, phế cầu, thủy đậu… Trong đó, cơn sốt do cúm có thể khiến thai phụ nhập viện, tăng nguy cơ thai nhi dị tật. Nếu mắc cúm trong 3 tháng đầu thai kỳ, bệnh lâu khỏi hơn, cơ thể mệt mỏi gây khó ăn ngủ. Ngoài ra, các triệu chứng do cúm như sổ mũi, nghẹt mũi, ho kéo dài làm giảm cung cấp oxy khi ngủ, ảnh hưởng dưỡng khí của thai nhi. Đồng thời, nguy cơ huyết áp cao, tiền sản giật, thai chậm phát triển tăng lên. Việc hắt hơi, ho liên tục có thể kích thích cơn gò tử cung, dọa sảy thai hoặc sinh non.

Thủy đậu gây biến chứng viêm phổi, tổn thương thần kinh. Theo thống kê, khoảng 20% mẹ bầu bị thủy đậu phát triển viêm phổi, trong đó 40% trường hợp sẽ tử vong. Người mẹ mắc thủy đậu trong 5 ngày trước sinh hoặc 2 ngày sau sinh, trẻ sinh ra có nguy cơ cao bị thủy đậu bẩm sinh với tỷ lệ tử vong lên đến 30% và nhiều di chứng như dị dạng, chậm phát triển.

Phế cầu là một trong những tác nhân hàng đầu gây viêm đường hô hấp, có khả năng gây các biến chứng viêm phổi, nhiễm trùng huyết, viêm màng não. Phụ nữ có thai là đối tượng dễ gặp các biến chứng nguy hiểm của phế cầu đặc biệt là viêm phổi. Điều trị viêm phổi trên đối tượng phụ nữ có thai kéo dài hơn người bình thường và dễ gặp các biến chứng như: sinh non, sảy thai, tử vong do nhiễm trùng huyết, viêm màng não, suy hô hấp. Bên cạnh đó, phế cầu có tính xâm lấn cao, dễ đồng nhiễm và bội nhiễm với hầu hết các siêu vi, khiến bệnh dễ trở nặng.

Ngoài ra, BS. Bùi Thanh Phong cũng cảnh báo 3 căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho thai phụ và trẻ sơ sinh là bạch hầu, ho gà, uốn ván. Ho gà là bệnh lý lây truyền qua đường hô hấp và tỷ lệ tử vong cao cho trẻ em dưới 6 tháng tuổi. Bạch hầu là bệnh lý đã và đang có nguy cơ xảy ra dịch tại Việt Nam. 50% sản phụ tử vong do bệnh bạch hầu 1/3 sống thì có thể sinh non hoặc sảy thai. Uốn ván là bệnh lý dễ gặp trong giai đoạn chu sinh. Nguy hiểm nhất là uốn ván rốn ở trẻ sơ sinh có mẹ không được phòng ngừa uốn ván trong thai kỳ.

May mắn là, các bệnh truyền nhiễm gây viêm phổi trong thai kỳ đã có vắc xin phòng ngừa hiệu quả. Phụ nữ mang thai hoặc có kế hoạch mang thai cần chủ động tìm hiểu, tiêm ngừa đầy đủ các loại vắc xin quan trọng trước và trong thai kỳ theo khuyến cáo của các bác sĩ.

Về phản ứng sau tiêm chủng và cách chăm sóc sau tiêm cho mẹ bầu, BS Bùi Thanh Phong chia sẻ, hầu hết các phản ứng sau tiêm đều nhẹ, phản ứng nặng rất hiếm gặp. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, việc tiêm ngừa vắc xin cúm, bạch hầu, ho gà, uốn ván đều an toàn cho thai phụ đồng thời mang đến các lợi ích từ việc tiêm ngừa vắc xin. Để giảm nhẹ và đẩy nhanh quá trình phục hồi của các phản ứng sau tiêm, cần tích cực áp dụng các phương pháp chăm sóc sau tiêm chủng khoa học như sau:

• Ở lại trung tâm tiêm chủng ít nhất 30 phút để được các chuyên viên y tế theo dõi, quan sát các triệu chứng và kịp thời xử trí các phản ứng sau tiêm phát sinh ngoài ý muốn.
• Theo dõi tại nhà ít nhất từ 24 – 48 giờ sau tiêm, bởi đây là thời điểm có nhiều khả năng người tiêm xuất hiện các phản ứng phụ sau tiêm. Mẹ bầu cần đến các cơ sở y tế gần nhất nếu xuất hiện các dấu hiệu bất thường về sức khỏe.
• Có thể áp dụng một số cách giúp giảm đau sau khi tiêm phòng như nghỉ ngơi nhiều hơn, hạn chế vận động, chườm lạnh,…
• Tích cực bổ sung dinh dưỡng, uống nhiều nước, tăng cường năng lượng, thúc đẩy đề kháng cho mẹ sau khi tiêm vắc xin.

Cách vệ sinh và tắm cho trẻ sơ sinh

Cử nhân hộ sinh Đào Thị Thùy Loan, Trung tâm sản phụ khoa, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM cho biết, tắm cho trẻ sơ sinh giúp làm sạch da trẻ, kích thích sự lưu thông máu, hỗ trợ hệ hô hấp,... Tuy nhiên, nếu tắm trẻ không đúng cách có thể dẫn đến nguy cơ trẻ bị nhiễm lạnh, viêm tai giữa, viêm da hoặc nặng hơn là nhiễm trùng rốn. Để tắm và vệ sinh đúng cách cho bé, Ba Mẹ cần thực hiện các bước sau:

Chuẩn bị dụng cụ: 

• Dụng cụ tắm: 1 khăn lớn để quấn bé ủ ấm sau tắm, 1 khăn lớn lau bé khi tắm xong, 2 khăn nhỏ (1 dùng để lau tóc, 1 để tắm), áo, nón, bao tay, bao chân, tã.
• Dụng cụ vệ sinh rốn (vô trùng): gạc hoặc tăm bông vệ sinh rốn, 2 gạc nhỏ để lau mắt. Tăm bông nhỏ dùng vệ sinh mũi, dung dịch nước muối sinh lý (vệ sinh mắt, mũi, rốn).
• Nước tắm: cần 2 thau nước, nhiệt độ tắm thường 35-37 độ C.

Kiểm tra tình trạng trẻ trước tắm: kiểm tra những thay đổi trên da như nổi mẩn, hăm da, vàng da,... Nếu trẻ có đi tiêu, tiểu cần được lau rửa sạch sẽ.

Lau mặt: Quấn khăn cho trẻ, dùng gạc hoặc khăn mềm vệ sinh mắt (từ khóe mắt đi ra ngoài), lau 2 bên cánh mũi, lau xung quanh miệng. Sau đó lau lần lượt trán, 2 má, vành tai trước, vành tai sau.

Gội đầu: Để tránh nước vào tai trẻ, Ba Mẹ cần dùng các ngón tay của mình bịt 2 tai trẻ lại, sau đó cho dầu gội vào khăn mềm tạo bọt và xoa đều lên đầu trẻ, gội nhẹ nhàng. Dùng nước sạch xả đến khi hết bọt dầu gội, rồi dùng khăn sạch lau khô tóc cho trẻ. Nếu tóc trẻ có chất dơ kết dính cần thoa dầu dưỡng ẩm vào trước khi tắm giúp làm mềm và bong ra dễ dàng khi gội.

Tắm toàn thân: Cho sữa tắm vào khăn mềm tạo bọt rồi xoa đều toàn thân trẻ. Ba Mẹ chú ý các vùng nếp gấp như cổ, nách, kẽ ngón tay, ngón chân. Tắm lại bằng nước sạch, lau khô, mặc quần áo, báo tay bao chân cho trẻ.

Cách chăm sóc rốn: Vệ sinh tay trước khi chăm sóc rốn cho trẻ, dùng nước muối sinh lý làm ướt tăm bông để vệ sinh rốn đến khi rốn sạch (mỗi lần là một tăm bông).

Mang thai là niềm hạnh phúc to lớn của mẹ và các thành viên khác trong gia đình, nhưng cũng đầy thử thách đến từ việc chăm sóc, bảo vệ sức khỏe cho mẹ và thai nhi. Để con chào đời an toàn, khỏe mạnh, Mẹ cần chủ động phòng ngừa nguy cơ viêm phổi bằng vắc xin, đồng thời lưu ý theo dõi tình trạng sức khỏe và chăm sóc bản thân sau tiêm chủng. Bên cạnh đó, Ba Mẹ cần trang bị cho bản thân thêm các kiến thức chăm sóc trẻ sơ sinh như cách tắm và vệ sinh rốn cho bé để sẵn sàng chào đón thiên thần bé bỏng cất tiếng khóc chào đời.

CHÙM HÌNH ẢNH LỚP TƯ VẤN SỨC KHỎE THAI, SẢN SỐ THỨ 25 TẠI QUẬN 8, TP HCM