Tổng kết lớp tư vấn sức khỏe Thai, Sản số thứ 43

Sáng ngày 23/11/2024, Hệ thống tiêm chủng VNVC với sự đồng hành của Công ty Abbott Việt Nam đã tổ chức Lớp tư vấn Sức khỏe Thai, Sản số 43 tại Trung tâm tiêm chủng VNVC Ba Tháng Hai (Quận 10, TPHCM), thu hút sự quan tâm đông đảo của hàng trăm mẹ bầu, mẹ bỉm, các cặp vợ chồng chuẩn bị đón con yêu và người dân tại địa phương, đến để tham gia lắng nghe các Bác sĩ, Chuyên gia uy tín trong lĩnh vực sản phụ khoa, y học dự phòng và tiêm chủng vắc xin chia sẻ về:

• Mẹ bầu tăng huyết áp thai kỳ cần chế độ dinh dưỡng như thế nào? - BS.CKI Đào Thị Yến Thủy, Trưởng khoa Dinh dưỡng Tiết chế, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TPHCM
• Tiêm vắc xin dự phòng bệnh hô hấp ở phụ nữ mang thai. Tầm quan trọng & Những điều lưu ý - BS Trần Huỳnh Tấn, Quản lý vùng Y khoa Vùng 1 TPHCM, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC

Mẹ bầu tăng huyết áp thai kỳ cần xây dựng chế độ dinh dưỡng như thế nào?

Dinh dưỡng trong thời kỳ mang thai đóng vai trò vô cùng quan trọng, tác động trực tiếp sự phát triển toàn diện về thể chất và trí tuệ của thai nhi. Nếu trong giai đoạn mang thai, cơ thể người mẹ không đảm bảo về mặt dinh dưỡng đầy đủ, sẽ gây ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe của cả mẹ và bé, đặc biệt làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh lý bẩm sinh cho trẻ sau khi chào đời.

Theo BS.CKI Đào Thị Yến Thủy, Trưởng khoa Dinh dưỡng Tiết chế, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TPHCM, hơn 80% trẻ mắc các bệnh còi xương, suy dinh dưỡng do mẹ không chú ý chế độ dinh dưỡng phù hợp trong thời gian mang thai. Nếu mẹ thiếu dinh dưỡng trong giai đoạn đầu thai kỳ, trẻ sẽ có nguy cơ mắc béo phì và bệnh tim mạch sau này. Nếu mẹ thiếu dinh dưỡng vào giai đoạn cuối thai kỳ, trẻ khi sinh ra sẽ nhẹ cân và nguy cơ cao mắc bệnh đái tháo đường.

Trong nửa chặng đường của giai đoạn đầu đời quan trọng “1000 ngày vàng” của trẻ ( từ khi thụ thai đến 6 tháng tuổi), cơ thể người mẹ chính là nguồn dinh dưỡng duy nhất cho trẻ tồn tại và phát triển, tính từ khi nuôi dưỡng trong tử cung cho đến 6 tháng đầu đời được khuyến cáo nên bú hoàn toàn bằng sữa mẹ. Do đó, thực hiện chế độ dinh dưỡng cân bằng, đầy đủ các chất cần thiết với liều lượng hợp lý trong thời gian mang thai là vô cùng quan trọng.

Tại buổi tư vấn sức khỏe thai sản, BS.CKI Đào Thị Yến Thủy đã chia sẻ chi tiết về chế độ dinh dưỡng và khẩu phần ăn hợp lý trong thai kỳ cho các mẹ bầu có thể trạng và sức khỏe bình thường tham khảo, cụ thể như sau:

Tuy nhiên, trong giai đoạn mang thai, rất nhiều mẹ bầu sẽ gặp phải tình trạng tăng huyết áp trong và sau khi sinh. Hiện tượng rối loạn tăng huyết áp ảnh hưởng 5 - 10% phụ nữ trong thời gian mang thai và tăng đến 25% trong 2 thập kỷ qua. Mẹ bầu được đánh giá là tăng huyết áp khi chỉ số huyết áp dao động từ 140/90 đến 159/109 mmHg và tăng huyết áp nặng khi chỉ số từ 160/110mmHg trở lên.

Tăng huyết áp thai kỳ được chia thành hai loại chính gồm tăng huyết áp mãn tính và tăng huyết áp thai kỳ. Trong đó, tăng huyết áp mãn tính là tình trạng tăng huyết áp trước khi mang thai hoặc trước 20 tuần thai, kéo dài sau sinh hơn 42 ngày. Tăng huyết áp thai kỳ sẽ xuất hiện sau tuần 20 thai kỳ và hồi phục trong vòng 42 ngày sau sinh.

BS.CKI Đào Thị Yến Thủy cho biết, tình trạng huyết áp cao trong thời gian mang thai gây ra nhiều rủi ro tiềm ẩn như lưu lượng máu đến nhau thai ít hơn khiến thai nhi không nhận đủ oxy và chất dinh dưỡng, dẫn đến chậm phát triển và nhẹ cân. Đồng thời, có khả năng gây ra hiện tượng bong nhau, chậm phát triển trong tử cung, tổn thương đa cơ quan, sinh non, tiền sản giật và tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch trong tương lai.

Do đó, chế độ dinh dưỡng đối với những mẹ bầu gặp phải tình trạng tăng huyết áp trong thai kỳ cần phải đặc biệt chú trọng và kỹ lưỡng hơn những mẹ bầu có tình trạng sức khỏe bình thường, chẳng hạn như giảm lượng muối trong khẩu phần ăn, giảm thiểu chất béo bão hòa, tăng cường lượng chất xơ, đồng thời kết hợp chế độ nghỉ ngơi, luyện tập thể dục vừa sức, hạn chế căng thẳng, lo lắng, mất ngủ kéo dài, cụ thể như sau:

• Giảm muối: Không chấm thêm muối tiêu chanh, nước mắm, nước tương, sốt chấm, tương ớt… với các món ăn. Loại bỏ hoặc hạn chế thực phẩm nhiều muối như thịt xông khói, xúc xích, cá khô, mắm, dưa cải muối, chả lụa, pate, đồ hộp. Đồng thời, cắt giảm lượng muối, hạt nêm, nước mắm, bột ngọt, kho ướp nêm thức ăn hàng ngày;
• Giảm chất béo bão hòa: Giảm chất béo nguồn đồng vật (trừ mỡ cá) như thịt mỡ, mỡ, da, óc heo, lòng đỏ trứng… Hạn chế ăn đồ lòng, nội tạng (tim, gan, cật),.. Hạn chế dầu dừa, dầu cọ (dùng dầu oliu, dầu mè...);
• Tăng cường chất xơ: Bổ sung nhiều chất xơ không tan (cellulose, liptin) giúp đẩy bớt chất béo ra khỏi ống tiêu hóa, chống táo bón và bổ sung chất xơ tan (pectin, oligofructose, thạch, gum…) giúp giảm mỡ máu. Nguồn thực phẩm giàu chất xơ có thể tham khảo như rau củ, trái cây, ngũ cốc nguyên cám, khoai, bắp, đậu, sữa, bột dinh dưỡng, nước uống….

BS.CKI Đào Thị Yến Thủy cũng khuyến cáo thêm, mẹ bầu bị cao huyết áp nên bổ sung trung bình một ngày 300gr rau và 200gr quả. Đồng thời bổ sung nguồn Kali đầy đủ thông qua trái cây tươi như chuối, nho cam, rau củ, nước luộc rau, nguồn Xơ tan như bưởi, cam, quýt, chanh, rau dền, mồng tơi, rau đay, đậu bắp…, nguồn Magie như đậu phộng, đậu xanh, đậu nành, mè,.. nguồn Canxi như sữa bò tươi, sữa chua, đậu hủ, mè, tép đồng, nguồn Omega 3 như cá basa, cá hú, cá hồi, cá thu... giúp điều hòa huyết áp hiệu quả.

Tiêm vắc xin dự phòng bệnh hô hấp ở phụ nữ mang thai. Tầm quan trọng & Những điều lưu ý

Trong quá trình mang thai, cơ thể người mẹ thường có những thay đổi đáng kể trong hệ thống miễn dịch và hoạt động của các cơ quan chủ lực như tim và phổi, làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh về đường hô hấp. Theo thống kê của Trung tâm Kiểm soát và Phòng dịch bệnh (CDC) Hoa Kỳ, tỷ lệ phải vào khoa chăm sóc đặc biệt do Covid-19 ở phụ nữ mang thai cao hơn 2,5 lần so với phụ nữ bình thường. Khoảng 28% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản nhập viện vì bệnh cúm được ghi nhận là phụ nữ mang thai trong màu cúm 2010 - 2019.

BS Trần Huỳnh Tấn, Quản lý vùng Y khoa Vùng 1 TPHCM, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC nhấn mạnh, cũng giống như nhiều hệ thống cơ quan khác, hệ hô hấp cũng trải qua quá trình thích nghi trong thời kỳ mang thai, chẳng hạn như thể tích khí lưu thông tăng lên mặc dù nhịp thở vẫn không đổi, dẫn đến tăng thông khí (mất cân bằng giữa việc hít và thở), thường cao hơn tới 50% so với phụ nữ không mang thai. Đồng thời, lượng oxy hấp thụ cũng tăng lên, tạo ra độ giãn nở của phổi, nhưng dung tích cản giảm chức năng từ 15 - 20%. Sự thay đổi ở cơ quan hô hấp đáng kể khiến cho cơ thể người mẹ giảm khả năng đào thải mầm bệnh, góp phần gia tăng nguy cơ mắc bệnh hô hấp nghiêm trọng.

Theo số liệu thống kê, mang thai có thể làm tăng nguy cơ nhập viện khi nhiễm cúm lên đến 2,4 lần so với bệnh nhân không mang thai. Đồng thời, virus cúm cũng là tác nhân nguy hiểm đối với trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi - đối tượng có tỷ lệ nhập viện và tử vong liên quan đến cúm cao nhất.

Bên cạnh đó, tỷ lệ mắc bệnh thủy đậu trung bình trong thai kỳ được ước tính là 0,7 - 3/100 ca mang thai, trong đó khoảng 10 - 20% mẹ bầu gặp biến chứng viêm phổi, dẫn đến tỷ lệ tử vong/ bệnh tật cao hơn so với phụ nữ không mang thai. Đặc biệt, bệnh thủy đậu ở mẹ vào giai đoạn cuối thai kỳ (1 - 4 tuần trước sinh) có thể dẫn đến lây truyền virus qua nhau thai, làm bùng phát bệnh thủy đậu ở 50% trẻ sơ sinh và 23% trong số này sẽ phát triển thành bệnh thủy đậu lâm sàng cho dù có nồng độ kháng thể chủ động cao.

Ngoài ra, bệnh rubella trong thai kỳ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ, nguy cơ gây ra hội chứng rubella bẩm sinh rất cao. Nếu mẹ bầu bị nhiễm rubella trong 20 tuần đầu của thai kỳ, sẽ có nguy cơ cao lây truyền bệnh cho thai nhi, em bé sinh ra có thể có nhiều vấn đề suốt đời, phổ biến nhất là về mắt, thính giác và tổn thương tim.

Các chuyên gia y tế khuyến cáo, việc tiêm các loại vắc xin phòng bệnh hô hấp trong thời gian mang thai có thể giúp mẹ bầu tạo ra kháng thể chống lại bệnh tật hiệu quả, đồng thời lượng kháng thể đó cũng có thể truyền cho thai nhi, giúp bảo vệ trẻ trong những tháng đầu đời, khi chưa đủ tuổi để tiêm vắc xin. Tại buổi tư vấn sức khỏe, BS Trần Huỳnh Tấn liệt kê ra các loại vắc xin phòng bệnh hô hấp quan trọng cần tiêm cho phụ nữ trước và trong thai kỳ như sau:

• Vắc xin phòng cúm: Phác đồ tiêm 1 mũi, có thể tiêm trong tam cá nguyệt giữa hoặc tam cá nguyệt cuối của thai kỳ, mỗi năm tiêm nhắc lại một lần;
• Vắc xin phòng bạch hầu - ho gà - uốn ván: Phụ nữ mang thai nên tiêm 1 mũi Tdap trong tam cá nguyệt thứ hai;
• Vắc xin ngừa bệnh thủy đậu: Tiêm 2 mũi cách nhau ít nhất 1 tháng, phụ nữ có dự định mang thai nên tiêm trước khi có thai ít nhất 1 – 3 tháng tùy vào loại vắc xin
• Vắc xin phòng sởi - quai bị - rubella: Hoàn thành lịch tiêm trước mang thai tối thiểu 3 tháng;
• Vắc xin phòng viêm phổi, viêm màng não... do phế cầu khuẩn: Hoàn thành lịch tiêm trước mang thai tối thiểu 1 tháng.

Bên cạnh các vắc xin phòng bệnh hô hấp, phụ nữ chuẩn bị mang thai cũng cần tiêm thêm các loại vắc xin phòng bệnh quan trọng khác. Tham khảo ngay danh mục các vắc xin quan trọng cần tiêm cho phụ nữ chuẩn bị và đang mang thai cùng lịch tiêm chi tiết TẠI ĐÂY!

→ Tham khảo Gói vắc xin cho phụ nữ trước khi mang thai TẠI ĐÂY!

Ngoài ra, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC còn cung cấp các gói vắc xin quan trọng cho các nhóm đối tượng khác, bao gồm:

• Trẻ từ 0 - 24 tháng tuổi: Tham khảo Gói vắc xin TẠI ĐÂY
• Trẻ vị thành niên: Tham khảo Gói vắc xin TẠI ĐÂY
• Thanh, thiếu niên: Tham khảo Gói vắc xin TẠI ĐÂY
• Người lớn: Tham khảo Gói vắc xin TẠI ĐÂY. 

Chùm ảnh Lớp tư vấn Sức khỏe Thai, sản số 43 tại VNVC Ba Tháng Hai (Quận 10, TPHCM)

Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC là đơn vị tiêm chủng dịch vụ an toàn, uy tín, chất lượng, nỗ lực cung cấp đầy đủ các loại vắc xin quan trọng tiêm chủng cho mọi đối tượng, từ trẻ nhỏ, trẻ vị thành niên, phụ nữ trước mang thai, phụ nữ mang thai và người lớn. Cùng với đội ngũ bác sĩ, điều dưỡng viên chuyên môn cao, dày dặn kinh nghiệm, tay nghề giỏi, kỹ thuật tiêm chuẩn chuyên môn, an toàn, nhẹ nhàng, êm ái.

Bên cạnh đó, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC còn đầu tư xây dựng hệ thống dây chuyền lạnh (Cold Chain) và hệ thống kho lạnh đạt chuẩn GSP theo tiêu chuẩn quốc tế, đảm bảo vắc xin luôn được bảo quản trong điều kiện tối ưu từ 2 - 8 độ C, theo yêu cầu của nhà sản xuất. Cùng với đó cơ sở vật chất hiện đại, khang trang, thoáng mát, sạch sẽ, đầy đủ phòng chức năng, trang thiết bị y tế hiện đại và tiện nghi, đảm bảo trải nghiệm dịch vụ tiêm chủng tốt nhất đến Khách hàng.

Để được tư vấn, đặt lịch tiêm chủng, đăng ký gói vắc xin hoặc tham gia các chương trình ưu đãi, Khách hàng có thể liên hệ trực tiếp với VNVC qua:

• Hotline: 028 7102 6595
• Fanpage: VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn;
• Tra cứu trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất tại đây;
• Để đặt mua vắc xin và tham khảo các loại vắc xin cho mọi lứa tuổi, Quý khách vui lòng truy cập: https://vax.vnvc.vn/vaccine