Tiêm vaccine Covid-19 cho trẻ 5-12 tuổi như thế nào và lưu ý gì?

Tiêm vaccine Covid-19 cho trẻ 5-12 tuổi cần chú ý các vấn đề chăm sóc trước, trong và sau tiêm, đảm bảo an toàn tiêm chủng, buổi tiêm diễn ra nhanh chóng và nhẹ nhàng.

Thông tin về nguồn cung vaccine cho biết, ngày 13/4/2022, gần 1 triệu liều vaccine Moderna phòng Covid-19 cho trẻ, do Chính phủ Úc viện trợ đã hoàn thành việc kiểm định. Đợt tiêm vaccine phòng Covid-19 đầu tiên, mỗi trẻ tiêm đủ liều cơ bản gồm 2 mũi vaccine. Dự kiến, trong tháng 7 và tháng 8 sẽ hoàn thành tiêm chủng cho bé từ 5 đến dưới 12 tuổi đủ điều kiện tiêm.

Tại sao vaccine phòng Covid-19 lại quan trọng với trẻ từ 5 – dưới 12 tuổi?

Covid-19 vẫn còn là nỗi lo chung của cộng đồng. Các biến chủng virus SARS-CoV-2 mới với tốc độ lây lan nhanh vẫn liên tục xuất hiện, điển hình như biến chủng Omicron – dễ lây lan đã lưu hành trong cộng đồng, khả năng sẽ có nhiều trẻ em bị nhiễm bệnh hơn, một số trường hợp có thể bị bệnh nặng và biến chứng.

Một số trẻ khi mắc Covid-19 có thể xuất hiện các triệu chứng lâm sàng kéo dài, được gọi là “tình trạng Covid-19 kéo dài”, “hậu Covid-19”, hoặc “biến chứng sau nhiễm SARS-CoV-2”. Đây là vấn đề mới rất đáng quan tâm về sức khỏe trẻ em, phát sinh ở trẻ mắc Covid-19 gây ảnh hưởng lớn đến sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ.

Ngoài ra, viêm đa cơ quan (hay thường được gọi là MIS-C) ở trẻ khi mắc Covid-19 đã được ghi nhận trên toàn cầu. Đây là biến chứng nặng, có thể ảnh hưởng đến quá trình hồi phục sau khi mắc Covid-19 ở trẻ em.

Số trẻ mắc các bệnh lý nền như tiểu đường, bệnh tim bẩm sinh hay béo phì,… hiện nay không hiếm, đây là nhóm trẻ rất dễ diễn biến nặng nếu không may nhiễm Covid-19. Một nghiên cứu gần đây của Hoa Kỳ cho rằng, những người dưới 18 tuổi, mắc Covid-19 có thể xuất hiện đái tháo đường sau nhiễm 30 ngày, cao gấp 2,5 lần so với những người không mắc Covid-19 hay bị nhiễm khuẩn đường hô hấp cấp tính trước đó. Nhiễm khuẩn đường hô hấp cấp tính không do Covid-19 không liên quan đến việc gia tăng nguy cơ đái tháo đường.

Đã có bằng chứng cho thấy tỷ lệ tử vong ở trẻ mắc Covid-19 ở các nước thu nhập thấp, trung bình cao hơn so với các nước có thu nhập cao.

Do đó, dù trẻ em là nhóm đối tượng có nguy cơ mắc Covid-19 thấp hơn so với những nhóm đối tượng khác; nhưng với tốc độ lây lan Covid-19 như hiện tại, trẻ vẫn có nguy cơ mắc bệnh rất cao. Mặt khác, dù tỷ lệ diễn tiến nặng khi mắc Covid-19 ở trẻ thấp hơn những nhóm đối tượng có nguy cơ khác, nhưng trẻ vẫn là đối tượng có đầy đủ nguy cơ tiến triển bệnh nặng và biến chứng khi mắc Covid-19, đặc biệt là trẻ có bệnh lý nền. Tiêm vaccine Covid-19 cho trẻ từ 5-12 tuổi chính là giải pháp căn cơ và lâu dài, bảo vệ trẻ trước những diễn biến khó lường của đại dịch.

Các nước trên thế giới đã tiêm cho trẻ em như thế nào?

Cho đến nay, đã có 3 loại vaccine phòng Covid-19 là vaccine mRNA, vaccine virus bất hoạt và vaccine tái tổ hợp được sử dụng cho nhóm đối tượng trẻ em. Sau khi được các cơ quan thẩm quyền phê duyệt, chích vắc xin phòng Covid-19 cho trẻ từ 5-12 tuổi được ứng dụng rộng rãi trên quy mô toàn cầu, cũng như các nước trong khu vực.

Cho đến tháng 2/2022, vaccine mRNA đã được nhiều quốc gia trên thế giới đưa vào sử dụng cho trẻ từ 5-11 tuổi như: Hoa Kỳ, Brazil, Saudi Arabia, Oman, Israel, Đan Mạch, Bồ Đào Nha, UAE, Bahrain, Estonia, Latvia, Lithuania, Ban Lan, Italia, Tây Ban Nha, Bỉ, Anh, Cộng hoà Séc, Đảo Cypsus, Hy Lạp, Hungary, Đức, Thuỵ Sỹ. Đến tháng 3/2022, 17 quốc gia trong khu vực Tây Thái Bình Dương cũng đã sử dụng vaccine mRNA phòng Covid-19 cho trẻ từ 5-11 tuổi.

Vaccine bất hoạt được Trung Quốc, Hồng Kông, UAE, Macau sử dụng phòng Covid-19 cho trẻ từ 3-17 tuổi; Campuchia sử dụng cho nhóm trẻ 5-17 tuổi và Chile sử dụng cho trẻ 6-11 tuổi.

Vaccine tái tổ hợp được Cuba và Venezuela sử dụng cho trẻ 1-18 tuổi.

Tiêm vaccine Covid-19 cho trẻ 5-12 tuổi thì tiêm loại gì?

Theo hướng dẫn của Bộ Y tế, chích ngừa vaccine Covid-19 cho trẻ từ 5-12 tuổi sử dụng các loại vaccine sau:

• Vaccine Comirnaty (Tên khác: Pfizer BioNTech Covid-19 Vaccine) sử dụng cho trẻ em từ 5 đến dưới 12 tuổi, đã được Bộ Y tế phê duyệt có điều kiện cho nhu cầu cấp bách trong phòng, chống dịch Covid-19 (theo Quyết định số 457/QĐ-BYT ngày 01/03/2022). Mỗi liều là 0,2 ml chứa 10 mcg vaccine mRNA Covid-19.
• Vaccine Spikevax (Tên khác: Moderna Covid-19 vaccine) đã được Bộ Y tế phê duyệt có điều kiện sử dụng cho trẻ em từ 6 – dưới 12 tuổi cho nhu cầu cấp bách trong phòng, chống dịch Covid-19. Mỗi liều cho trẻ em là 0,25ml chứa 50mcg vaccine mRNA Covid-19.

Đây là 2 loại vaccine được rất nhiều quốc gia trên thế giới sử dụng cho trẻ trong độ tuổi từ 5-12 tuổi.

Trẻ em từ 5 – dưới 12 tuổi đã mắc Covid thì có nên tiêm không và khi nào?

Theo khảo sát tại 63 tỉnh thành của Bộ Y tế, có khoảng 11,8 triệu trẻ em từ 5 – 12 tuổi cần tiêm vaccine phòng Covid-19. Trong đó, ước tính có khoảng 3,6 triệu trẻ đã nhiễm Covid-19 và 8,2 triệu trẻ chưa nhiễm bệnh.

Không riêng gì trẻ em, những trường hợp đã mắc Covid-19 rồi vẫn có thể bị mắc lại. Như đã đề cập, khi mắc Covid-19, nguy cơ diễn tiến nặng, mắc các tình trạng hậu Covid-19 và biến chứng ở trẻ em vẫn có thể xảy ra. Vì vậy, khi Covid-19 vẫn còn tiếp tục lây lan và nhân lên trong cộng đồng, tiêm vaccine dự phòng ngay cả khi trẻ đã mắc Covid-19 là việc cần thiết.

Căn cứ vào các bằng chứng khoa học và kinh nghiệm của các quốc gia đã triển khai tiêm Covid-19 cho trẻ em trước đó, Hội đồng chuyên môn tư vấn sử dụng vaccine của Bộ Y tế đã quy định thời gian tối thiểu tiêm vaccine cho trẻ từ 5-12 tuổi, có tiền sử mắc Covid-19 là 3 tháng.

Nếu trẻ đã từng mắc Covid-19 thì sau 3 tháng cũng đã hồi phục tốt, khả năng bảo vệ tự nhiên khi trẻ nhiễm bệnh lúc này cũng đã suy giảm. Vì vậy, tiêm vaccine Covid-19 cho trẻ 5-12 tuổi lúc này là phù hợp.

Trước và sau khi tiêm vaccine Covid-19, trẻ em nên chú ý những gì?

Trước, trong và sau khi tiêm vaccine Covid-19 cho trẻ, phụ huynh cần tuân thủ đúng theo hướng dẫn của bác sĩ về cách theo dõi, phát hiện và xử trí sau tiêm.

Giống như những loại vaccine khác, sau khi tiêm vaccine Covid-19, trẻ có thể gặp một số phản ứng.

• Phản ứng thường gặp:
  • Tại chỗ: sưng, đỏ, đau tại vị trí tiêm.
  • Toàn thân: mệt mỏi, đau đầu, đau cơ, ớn lạnh, buồn nôn/nôn, sưng/đau ở nách, sốt, đau khớp. Sưng hạch nách cùng bên vị trí tiêm, trong một số trường hợp còn có sưng hạch bạch huyết khác (ví dụ: ở cổ, ở trên xương đòn)…
• Phản ứng ít gặp: tiêu chảy, nổi ban, giảm cảm giác, phản ứng muộn ở vị trí tiêm, ngứa vị trí tiêm.
• Phản ứng hiếm gặp: viêm cơ tim, viêm màng ngoài tim, phản ứng phản vệ.

Vì vậy, phụ huynh cần cho trẻ ở lại điểm tiêm chủng ít nhất 30 phút để theo dõi các phản ứng sau tiêm và tiếp tục theo dõi tại nhà tới 28 ngày sau tiêm.

Phụ huynh cần lưu ý:

• Luôn bên cạnh trẻ 24/24 giờ, ít nhất là trong 3 ngày đầu sau tiêm chủng vaccine phòng Covid-19. Hạn chế gửi nhà trẻ vì một vài cô giáo không thể theo dõi hết được tất cả trẻ. Nếu trong trường hợp cần thiết phải gửi, phụ huynh cần dặn cô lưu ý những triệu chứng nặng cần đưa bé đi bệnh viện càng sớm càng tốt.
• Dặn dò và hạn chế trẻ đùa nghịch hay chơi những môn thể thao có cường độ mạnh như đá bóng, chạy bộ hay bóng rổ…
• Bảo đảm dinh dưỡng đầy đủ.
• Nếu xuất hiện sưng, đau, đỏ và nổi cục nhỏ tại vị trí tiêm: Cần tiếp tục theo dõi. Nếu sưng to và nhanh thì cần đưa trẻ đi khám ngay. Tuyệt đối, phụ huynh không bôi, chườm và đắp bất cứ thứ gì vào chỗ sưng đau.

Thường xuyên đo nhiệt độ cho trẻ, nếu có:

• Sốt dưới 38,5 độ C: Phụ huynh có thể cởi bớt, nới lỏng quần áo và chườm khăn ấm tại trán, hố nách, bẹn và cho trẻ uống đủ nước, không để trẻ nhiễm lạnh. Đo lại thân nhiệt sau 30 phút.
• Sốt từ 38,5 độ C trở lên: Cho trẻ uống thuốc hạ sốt theo sự chỉ dẫn của nhân viên y tế. Nếu không cắt được cơn sốt, hoặc sốt lại trong 2 tiếng, phụ huynh cần đến cơ sở y tế gần nhất.

Khi xuất hiện một trong những dấu hiệu sau, phụ huynh cần đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất:

• Ở miệng: Trẻ có cảm giác tê quanh môi hoặc lưỡi;
• Ở da: Có phát ban hoặc nổi mẩn đỏ, tím tái hoặc đỏ da, hoặc chảy máu, xuất huyết dưới da;
• Ở họng: ngứa, nghẹn họng, căng cứng và nói khó;
• Về thần kinh: Có triệu chứng đau đầu kéo dài, dữ dội, ngủ gà, lú lẫn, li bì, hôn mê, co giật;
• Về tim mạch: Có dấu hiệu tim đập nhanh, đau tức ngực, hồi hộp kéo dài, ngất;
• Đường tiêu hóa: Có triệu chứng nôn và tiêu chảy;
• Đường hô hấp: Có dấu hiệu thở rít, khò khè, khó thở, tím tái.

Toàn thân:

• Choáng, chóng mặt, xây xẩm, có cảm giác muốn ngã và mệt bất thường
• Đau dữ dội một hoặc nhiều nơi, không do va chạm hay sang chấn.
• Sốt cao kéo dài trên 39 độ C mà không đáp ứng thuốc hạ sốt.

Tiêm vaccine Covid-19 không chỉ mang ý nghĩa quan trọng với người lớn, mà còn là việc cần thiết cho trẻ ở độ tuổi 5-12 tuổi. Tiêm vaccine Covid-19 cho trẻ 5-12 tuổi giúp giảm tỷ lệ mắc bệnh và biến chứng Covid-19, góp phần tạo nên một thế hệ lao động khỏe mạnh và trí tuệ.